Moisey Kalankatuklu Albaniya tarixi
Yüklə 6,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ON SƏKKİZİNCİ FƏSİL İranda şücaətini və qəhrəmanlığını göstərən Varaz – Qriqorun ikinci oğlu böyük knyaz Cavanşirin
194 cəzadan söz açdım, sözlərimin təsdiqi üçün bir qədər misal gətirməyi vacib bildim. Bəlkə bütün bunlar Fironu suda boğmasından 1 və ya Musanın amaliklilərlə döyüş zamanı əllərinin qaldırılmasından 2 və ya Hedeonun qırdığından 3 və ya İyessey oğlu Davudun əzəmətli şücaətindən 4 və ya gecəyarısı assurilər düşərgəsini lərzəyə salan dəhşətli qorxudan 5 və başqa buna bənzər hadisələrdən daha da üstündür? Amma gəlin söhbətimizin ana xəttinə yenidən qayıdaq, Allah – təala bizə görə əzəmətli buyruqlarda olub, biz isə hələ onlardan bəhs etməmişik. Xəzərlər dağ keçidlərini aşıb, üç ölkəyə - Erməniyyə, İberiya və Albaniyaya gəlib çıxdılar və onlar bu yerlərdə durduqları zaman fəlakətli Şimal şiri Cebu Xaqanın özündən onun acgöz balası Şada qəmli xəbər gəldi: “ Mənə quldurlar basqın ediblər və sən daha üzümü görməyəcəksən. Çünki öz məqamımı möhkəmləndirməyib mən ağılsız hərəkət edərək, özümü mənim üçün faydasız olan hökmranlığa sərf etdim. Buna görə də mənim hədsiz lovğalığım mənim özümü cəzalandıraraq yüksək mövqeyimdən uçuruma atdı. Sənə məsləhətim: bir an da gözləmədən səninlə bir yerdə olanların hamısını məhv et və onlardan canını qurtar. Çünki əgər onlar burada baş verən hadisələrdən səndən qabaq xəbər tutsalar, onlar özləri səni yox edərlər. Onda mən də vəliəhdsiz ölərəm”. 1 Bax: İncil. Xuruc, XIV, 26-28. 2 Yenə orada, XVII, 9-12. 3 Bax: İncil. Hakimlər kitabı, VI- VIII fəsillər. 4 Bax: İncil. Birinci Çarlıq kitabı. XVII və sonrakılar. 5 Bax: İncil. Dördüncü Çarlıq kitabı, XIX, 35. 195 ON SƏKKİZİNCİ FƏSİL İranda şücaətini və qəhrəmanlığını göstərən Varaz – Qriqorun ikinci oğlu böyük knyaz Cavanşirin əməlləri və igidliyi Böyük İran şahı Xosrovun ölümündən dörd il sonra taxta onun oğlu Yezdəgird oturdu 121
. Həcərin 122
nəslindən olan on iki qəbilə ittifaq bağlayıb qüvvətləndi. Onlar saysız – hesabsız təhlükə doğuran miqdarda öz uzaq məmləkətlərindən çıxaraq tufan kimi səhranı arxada qoyub Suriyanı keçdilər və ildırım sürətilə İran dövlətinə basqın etdilər. O vaxt İranın müxtəlif vilayətlərinin sərkərdələri, əyanları, hakimləri və azadxahları və İrana tabe olan bütün ölkələr yad düşmənə müqavimət göstərmək üçün öz qoşunlarını topladılar. Bu hadisələr zamanı məşhur Ərdəşir nəslindən 123
olan Albaniya knyazı Varaz – Qriqor öz ikinci oğlu Cavanşirə 124 diqqət edərək gördü ki, o, cəsur, görkəmli və gözəl şahzadədir. O, hələ indi – indi boy – buxuna çatır və onun üzündə zərif tüklər o qədər də görünmürdü. O, atasının istəklisi olub, qartal kimi cəld və həmişə döyüş meydanına çıxmağa hazır idi. Cavanşirin bütün oğullarının ən qabiliyyətlisi olduğunu bilən atası onu kübar cəmiyyətində yaşayan əyanlarla bərabər etmək niyyətində deyildi və buna görə də Cavanşiri İran şahının sarayına göndərmək istədi. O, 196 belə qənaətə gəldi ki, onu şah sarayında təmsil etmək üçün oğullarından Cavanşir daha bacarıqlıdır. Cavanşir atasından bir dəstə döyüşçü alaraq İran paytaxtında keçirilən ümumhərbi keçidə Sünik knyazı ( Qriqordan) və erməni sərkərdəsi ( Muşeq Mamikonyandan) qabaq gəldi. İran sipəhsaları Rüstəm Cavanşiri görən kimi onu qardaş və doğma oğlu kimi qarşıladı. 125 Cavanşiri, ümumiyyətlə, hamı xoşladı. Sipəhsalar çoxminli atlı qoşunu ilə Mədainə gəlib gənc Cavanşiri Yezdəgird şaha təqdim etdi. Şah iki əlini Cavanşirin başı üstünə qoyub onu təriflədi və Albaniyanın sərkərdəsi rütbəsinə layiq gördü. Cavanşir Dəclə çayını keçərək Beh Kubad dairəsinə gəldi və o, öz çoxsaylı qoşununa güvənərək qürurla hüsab etdi ki, bütün cənub qoşunlarını ayaqlayacaq. O, öz düşərgəsini Ölu Suların 126 sahilində düşmənlə üzbəüz saldırdı. Ərəblər irəliləyəndə Albaniya sərkərdəsi onları qarşılayıb hücumlarını müvəffəqiyyətlə dəf edirdi. Elə birinci döyüşdə o, düşmənlərin bir neçəsini öldürüb daha da ürəkləndi, çünki gördü ki, Allah – təala onunladır. Bir neçə gündən sonra, Meheqan ayında, İsanın Mövlıd günündə 127
, 30min atlı və 20 min piyada 128
yaxşı silahlanmış iranlı və müttəfiq qoşunlar ərəblərin üzərinə hücuma keçməyə hazırlaşdılar. Lakin Qadisiyyədən gələn çoxlu atlı və 20 min piyadalı Həcər oğulları ( ərəblər) qalxanları birləşdirib İran qoşunlarını darmadağın etmək üçün özləri qabaqcadan hücuma keçdilər. Albaniya sərkərdəsi Cavanşir öz igid döyüşçüləri ilə onların 197 səfləri içərisinə soxulub düşmənlərindən ikisini yerə sərdi, özü üç ağər yara aldı, atı isə dörd yerdən yaralandı. Düşmən onu quduz bir kinlə Fərat çayınadək təqib etdi, o isə həmlələri dəf edərək çayı üzüb keçdi. Onun üst – başı qan içində idi, silahıda palçıq içində idi. O, bütün İran ordusunun və əyanlarının ot kimi biçilib 129 qırılmasını gördükdə tələsik şah sarayına yola düşdü. Burada onu çox səmimi qarşıladılar. Şaha Cavanşirin şücaətindən və aldıqları ağır yaralarından danışanda şah onu dəbdəbə ilə qəbul edib əmr etdi ki, ona şah sarayında yer ayırıb yanına həkimlərini göndərsinlər. Yaraları bir qədər sağalandan sonmra Cavanşir şahın yanına gəldi və o da əllərini onun başına qoyaraq hamıya təriflədi. Şah onu sərkərdəyə layiq olan mükafatlandırdı, o cümlədən sərkərdə kərəyanları, iki qızıl nizə və iki qızılla süslənmiş qalxanla fərqləndirdi. Bu qalxanları bundan sonra Cavanşiri o biri sərkərdələrdən fərqləndirən şan- şöhrət əlaməti kimi həmişə onun qabağında daşıyırdılar. Şah onun belinə mirvarilə işlənmiş qızıl kəmər və qızıl saplı qılınc bağladı, qollarına qolbaqlar saldırdı, başının üstünə isə qaşlı – daşlı tac qoydurdu. Onun boynuna ağır mirvari boyunbağı asdılar, çiyninə taftadan tikilmiş şah geyimi saldılar. Və zərli ipək parçasından tikilmiş dörd qotazlı mavi rəngli şalvar geyindirdilər. Şah əmr etdi ki, ona kəndlər və balıqla dolu çaylar bağışlansın. Bütün bunların timsalında görmək olardı ki, müqəddəs “ Yüklə 6,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|