Rauf Məlikov Nizami İbrahimov MƏKTƏBLİNİn tarix lüĞƏTİ
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Car-Balakən camaatı
- Car-Balakən camaatının müstəmləkə əleyhinə üsyanı
83
Volqoqrad şəhərlərinin yerləşdikləri ərazilərədək çatırdı, Qafqaz dağları da buzla örtülmüşdü. 13-15 min il əvvəl istiləşmə və buzlağın əriməsi başlamışdır. büdcə - müəyyən müddət üçün dövlət məxaric və mədaxilinin təsvirini verən sənəd (bir qayda olaraq illik). Büdcə ali qanunverici hakimiyyət orqanları tərəfindən müzakirə edilir və təsdiq olunur. bürokratiya - 1) xüsusi aparatın köməkliyi ilə fəaliyyətini həyata keçirən məxsusi funksiya və imtiyazlara malik idarəetmə sistemi; 2) bu idareetmə sistemi ilə bağlı olan insanlar təbəqəsi. büt - ağacdan, daşdan yonulmuş və ya metaldan tökülmüş allah təsviri. Bütə sitayiş hələ qədim insanlarda meydana gəlmiş və qalıqları dövrümüzədək, demək olar ki, bütün dinlərdə qalmışdır. bütpərəstlik (çoxallahlılıq) - bir çox müxtəlif bütlərə və ya allahlara inam.
(1899 - 1934) - görkəmli Azərbaycan yazıçısı. Bakı yaxınlığındakı Xızı kəndində doğulmuşdur. Rus-tatar məktəbi və texniki məktəbdə, sonra isə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Şərq fakültəsində oxumuşdur. C.Cabbarlının dram əsərləri tarixi süjetlərdə yazılmışdır. Bunlar "Od gəlini", "1905-ci ildə", "Sevil", "Almaz" və başqa pyeslərdir. Cabbarlı Azərbaycan qadınının azadlığı probleminə xüsusi diqqət vermişdir “Qız qalası” poeması, "Gülər" hekayəsi, "Sevil" və "Almaz" pyesləri). Cəfər Cabbarlı Şekspir, Tolstoy, Qorki və b. yazıçıların bir sıra əsərlərini Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir.
- 1) dövlətə xərac verən ayrıca kənd icması və ya kənd icmaları ittifaqı; 2) kənd icmasının istifadəsində və ali sahibi dövlət olan torpaqlar.
- Şimali Azərbaycanın şimal-qərbində yerləşən camaat ittifaqı. Car, Balakən, Katex, Tala, Muxax və Cənik camaatları onun tərkibinə daxil idilər. Bu camaatların əhalisinin əksəriyyətini hələ I Şah Abbasın dövründə buraya köçən avarlar təşkil edirdi. Camaatın torpaqları vaxtaşırı onun üzvləri arasında bölüşdürülürdü. Camaatı ağsaqqallar idarə edirdilər. Bununla yanaşı, şəriət əsasında məhkəmə işlərinə baxan ruhanilərin də rolu çox böyük idi. Camaatın ali orqanı həddi-büluğa çatmış bütün kişilərin iştirak etdiyi ümumxalq yığıncağı idi. Xalq yığıncaqlarında sülh və müharibə məsələləri müzakirə edilirdi. Xalq yığıncağı tərəfindən qəbul edilən qərarlar qanun qüvvəsi alırdı. 1738-ci ildə Carda Divanə İbrahim və Xəlilin başçılığı ilə Nadir şaha qarşı üsyan başlandı. Nadir şah qardaşı İbrahim xanın başçılığı ilə İran qoşunlarını buraya göndərdi. Carlılarla aparılan amansız savaşlarda İran ordusu darmadağın edildi, İbrahim xan isə öldürüldü. XVIII əsrin ortalarından axırlarına qədər Car-Balakən camaatı qismən Şəki xanlığından asılı vəziyyətdə idi. 1803-cü ilin martında general
84
Qulyakovun başçılığı altında rus qoşunları gürcü qoşunları ilə birlikdə Car üzərinə hücuma keçdilər. 1803-cü ilin martında Qanıx çayı yaxınlığındakı savaşda rus qoşunları qələbə çalaraq Balakəni tutdular və general Qulyakovun əmri ilə onu yandırdılar. 1803-cü il aprelin 12-də rus qoşunları Carı da tutdular. Lakin carlılar mübarizəni davam etdirdilər. 1804-cü ilin yanvarında rus qoşunları yenidən Cara soxularaq onu tutdular, lakin Zaqatala yaxınlığındakı savaşda carlılar rus qoşunlarına hücum edib onlara qalib gəldilər. General Qulyakov döyüşdə öldürüldü. 1803 - 1804-cü illərdə general Sisianovun başçılığı ilə rus qoşunları Car-Balakən camaatını tutaraq onun əhalisinə amansız divan tutdu. Car-Balakən camaatının müstəmləkə əleyhinə üsyanı (1830) - 1803-cü il 12 mart tarixli Andlı öhdəliklə Car-Balakən camaatına verilən daxili muxtariyyəti ləğv etmək və burada yeni (Rusiya) inzibati sistem tətbiq etmək məqsədi ilə Rusiya imperiyası Car-Balakən camaatını tamamilə tabe etmək qərarına gəldi. Bundan əlavə, Rusiya hökuməti Dağıstanın tam işğalı üçün burada dayaq məntəqəsi yaratmaq ümidində idi. 1830-cu il fevralın 24-də rus qoşunları general Paskeviçin komandanlığı ilə Car-Balakən camaatının ərazilərinə soxuldu. Bundan sonra camaatın ağsaqqalları Paskeviçin yanına gəldilər, lakin o, danışıqlardan imtina etdi və camaatın idarə olunmasının yeni
"Qaydalar"ı haqqında bəyannamənin türkcə mətnini müzakirə üçün onlara verdi. Martın 3-də rus qoşunları Cara daxil oldular, knyaz Bekoviç-Çerkasski vilayətin rəisi təyin edildi. Camaatın rus qoşunları tərəfindən tutulması, yeni idarə üsulunun tətbiqi və qalmış vergilərin yığılması yerli əhalinin narazılığına səbəb oldu. İyunun 12-də mürid Şeyx Şəbanın davamçıları olan Qafqaz dağlıları camaatın ərazilərinə daxil oldular və yerli üsyançılar onlara qoşuldular. İyunun 21-də rusların inşa etdikləri Yeni Zaqatala yaxınlığında rusların qələbəsi ilə başa çatan savaş oldu. Lakin sentyabrın 12-də Qafqaz dağlılarının yeni dəstələri Cara gəldi və carlılarla birlikdə Katexi tutdular, bundan sonra oktyabrın 15-də onlar rus qoşunlarını məğlub etdilər. Lakin çar generalları Qafqaz dağlı dəstələrinin başçıları ilə saziş bağladılar və onlar öz dəstələrini apardılar. Bundan sonra rus qoşunları noyabrın 14-də Carı tutub dağıtdılar, digər yaşayış məntəqələrini də xarabaya çevirdilər, əhaliyə amansız divan tutdular. Dekabrda Balakəndə yeni üsyan baş verdi, rus qoşunları 1830-cu il dekabrın 22-də bu üsyanı da yatırdılar. Cavad xan - Gəncə xanlığının xanı (1786 - 1804). 1786-cı ildə xərac ödəməyə boyun olduğuna görə Kartli (gürcü) çarı II İrakli və İbrahimxəlil xan tərəfindən taxta çıxarılmışdı. Cavad xan 1795-ci ildə xərac verməkdən imtina etdi. Elə həmin il Tiflisi öz qoşunları ilə mühasirəyə alan Ağa Məhəmməd xan Qacara
Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|