Rəy verənlər: f e. d prof. Ş. M. Məmmədov
Yüklə 3,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
ölüm” adlanır,çünki insan daha heç bir formaya düşmür,bir daha “bədən türməsinə”ginTiir,o əbədilikdə bütün kainatı bürüyən şüur okeanında qahr.Əgər sizlərdən kim isə ölən doğmalarının yanında olsanız,onların iki anı dərk etmələrinə kömək etməyə çalışın;ilk növbədə onların fiziki bədən olmadıqlarını başa salın-ölən adamın bunu dərk etməsi çox asandır.İkinci bir az mürəkkəbdir,lakin əgər ölən birini dərk etsə ,ikincini də dərk edə biləcəkdir-ona başa salın ki,o həm də mental bədən deyildir-o bu iki bədəndən kənardadır.İnsan azadlıq və şüurdur.Ölən adam ikinci addımı atandan sonra möcüzə baş verir,sadəcə olaraq sakitlik yox, əbədiliyə, ölməzliyə məxsus olan canlı sakitlik yaranır.Ölənin yanında olanlar onu bürüyən minnətdarlıq hissini açıqca duyuıianÖlüm qəm-qüssə,kədər gətirmir o bayrama çevrilir.Uşaq həyat və ölüm haqqında düşünmür,eqo bunun qayğısına qalmır.Gənc bioloji oyunlara aludə olmuşdur:o var-dövlətə, hakimiyyətə, cəmiyyətdə hörmət qazanmağa can atır,o əbədi suallar ətrafında düşünməyə vaxt tapmır.Lakin ölüm qabağı adam bütün lovğalıqdan,təkəbbürdən,istəkdəkdən azad olur.Onun varlı və kasıb olmasının,cinayətkar və ya müqəddəs olmasının heç bir əhəmiyyəti yoxdur.Olüm bütün ədalətsizlikdən,bütün səfeh oyunlardan uzaqlaşır.Təəssüf ki,ölənə kömək etmək əvəzinə onun yanında olanlar b’i möcüzəli anı dağıdırlar,axı bu insanın həyatında olan ən dəyərli məqamdır.Hətta insan yüz il yaşasa da bu an onun həyatının ən qiymətli anıdır. Ətrafındakılar ağlayır,hıçqırır,öz kədərini sözlə ifadə etməyə
çalışırlar:”Necə də
vaxtsız oldu,bu
olmamalıydf’.Bəzən ölənə ürək-dirək verib “Narahat olma,həkimlər deyir ki,hər şey yaxşı olacaq ,həyatın üçün heç bir təhlükə yoxdur”.Bütün bunlar səfehlikdir.Hətta həkimlər də bu axmaq oyunda iştirak edirlər.Anamın ömrünün son günlərini yaxşı xatırlayıram. Bütün qohumlar bizə yığışmışdır-hamı söhbət cdir,nəyi isə aralarında müzakirə edirdilər.Mən otaqda sakitlik yaratmağın qayğısına qahrdım.Tibb bacısı işləyən bacım qızı Leyla 98
qadınların fitvasına gedib “ay dayı, bəlkə mənim təcili yardımda işləyən həkimimi çağıraq,iynə vursun” deyə hamının yanında mənə müraciət etdi.Anamı müalicə edən həkimi artıq bir neçə gün idi ki,heç bir iynə vurmurdu ,dənnan qəbulunu dayandırmışdır “Əziyyət verməyək, artıq qurtardı” deyə mənə qəti fikrini bildirmişdir.Mən müalicə həkimi ilə razılaşmışdım.İndi Leylanın qadınların yanında bu təklifi deməsi məni çaşdırdı.Doğrusu etiraz etməyə cəsarət etmədim, “yəqin puluna qıymır” deyə düşünəcəklərindən narahat olub razılaşdım. Həkim gələndə müalicə həkiminin fikrini ona dedim.O huşsuz halda olan anama yaxınlaşıb “müəllim iynə vursaq yaxşılaşacaq” dedi.Mən o deyən dərmanları alıb gətirdim.Bir az keçmiş həkim bayıra çıxıb “yox alınmır,daha gecdir” dedi.Həkimin yersiz müdaxiləsi anamın ağrılı,əzablı dəqiqələrini xeyli uzatsa da köməyi olmadı.Həkimlər ölən adamın vaxtının az qalmasını demək istəmiıiər.Onlar həqiqətdən qaçır,ümid vennəkdə davam edirlər.”Narahat olma səni xilas edəcəyik” deyən həkim əmindir ki,artıq heç nə kömək etməyəcəkdir.Yalan ümidlər verən həkim başa düşməlidir ki, belə məqamda can verən adam öz ölümünü tam dərk etməlidir,aydm gönnəlidir ki,təmiz şüura çevrilsinlər.Bu an böyük qələbə anı ola bilər- o bir daha ölməyəcək,qarşıda onun əbədi həyatı başlanır.Ölüm son demək deyildir,ölüm insan həyatının kulminasiyası,zirvəsidir.O ölmür
,0 başqa bədənə keçir.Bu Şərqdə “təkər” adlanan haldır.O fırlanır, həmişə fırlanır-onu dayandımnaq olar,ancaq bu yalnız insan öləndə mümkün olur. Bu vaxt insan tam rahat olmalı,özünü müşahidəçi kimi aparmalıdır-heç nəyə qarışmaq olmaz-əgər o şüurlu şəkildə ölə bilsə onda təkəri dayandıra biləcəkdir. Kim meditasiya ilə məşğul olursa onun ölüm haqqında təsəvvürü olur-yalnız bu yolla ölmədən ölümü dərk etmək olar.Həyatın ən mühüm təcrübəsinin ölüm olduğunu təsdiq etməklə onu demək istəyirəm ki,mən nə vaxtsa ölmüşəm,indi isə qayıtmışam ki,sizə nə isə danışım.Sadəcə olaraq mən 99
bilirəm ki,meditasiya vaxtı insan ölüm vaxtı olan hissləri yaşaya bilir-belə ki,meditasiya vaxtı
adamın öz
fiziologiyası,biologiyası,kimyası,psixologiyası ilə heç bir əlaqəsi olmur.Onlarm hamısı artıq arxada qalmışdır.Insan öz gizli mərkəzinə yaxınlaşır-burada yalnız təmiz şüur olur.Bu təmiz şüur insanla ölümdən sonra da qalır,çünki o ölmür.Ölümdən sonra məhv olacaq hər şeyi meditasiya vaxtı insan öz əlləri ilə yığışdırır.Bax buna görə də meditasiyanı-ölümün sağ vaxtı olan təcrübəsi hesab edirlər. Bu duyğu o qədər gözəldir ki,ölüm haqqında yalnız onu demək olar ki, ölüm-özü də meditasiyadır,həm də milyon dəfə güclü olan meditasiyadır- dəfələrlə artırılan meditasiya təcrübəsi,ölüm təcrübəsinə çevrilir. İnsan öləndən sonra özündən arxada öz örtüyünü,pərdəsini qoyur.Ona heç bir xətər toxunmamışdır;o ilk dəfə olaraq fiziologiya,biologiya,psixologiya türməsindən azad olur.Bütün divarlar dağıdılmışdır-yol açıqdır.İlk dəfə olaraq insan öz qanadlarını əbədiliyə açır. Ölümdən yalnız insanlar yox,bütün canlılar qorxur- lar.Ölüm
qorxusu-təbiət həyatında zəruri olan təbii hissdir.Bütün canlılar öz həyatlarını qorumağa çalışırlar.Ölüm qorxusu həyat arzusudur,məhz bu onu qorumağa kömək edir- bu labüd hissdir,nə qədər ağır olsa da biz bu hissi yaşamalı oluruq.Nə etmək olar,bu hissi necə isə azaltmaq olarmı?Bəlkə ən azı ölümü izah edək-axı nəyi isə izah etmək mümkün olanda 0 çox qorxulu olmur.Adamlar vaxtilə şimşəkdən,göy gurultusundan qorxurdular-ancaq onun səbəbini biləndən sonra bu mistik qorxu yox oldu.Bəlkə nə isə izah etməyək,sadəcə olaraq gələcək ölüm haqında heç düşünməyək?Lakin ölüm haqqında fıkirləşməməklə o yox olmur,ölüm qorxusu da yox olmur, sadəcə olaraq o hələ lazımınca ifadəsini tapmayan şüurun dərinliklərinə gedir.Burada o daha təhlükəli və ziyanlıdır;onun gizli zəhəri həyatın sevincini zəhərləyəcək,axırda isə o daha çox əzab verəcəkdir.Gözlərimizi yummaqla və ölüm haqqında fıkirləşməməklə biz ölüm qorxusundan xilas olmuruq.Ölüm 100
Yüklə 3,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|