Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6.3 Fiziki mühit
- Orta aylıq yağıntı (mm)
- 6.4 Qurudakı mühit 6.4.1 Coğrafi mühitin təsviri
Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-iqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi Fəsil 6: Ekoloji təsvir
Dekabr 2011 Yekun variant
6/5 Şəkil 6.1 ŞD2 infrastruktur layihəsi ilə əlaqəli quru və sahilyanı sahələr
Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-iqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 6: Ətraf mühitin təsvir
Dekabr 2011 Yekun variant
6/6 6.3 Fiziki mühit
Avrasiya kontinental şelfinin bir hissəsi olan Xəzər regionu Ərəbistan və Hindistan kontinental şelfləri ilə toqquşan tava sərhədinə malikdir. Bu, şimala doğru uzanan Avrasiya ilə cənubdakı sahilləri formalaşdıran Afrika və Hindistan arasında yerləşən okeanın (Tetis) parçalanmasına gətirib çıxarmışdır. Alp, Qafqaz və Qaraqorum/Himalay sıra dağları bu qədim okeanda və okeanın ətrafında qabarma süxurlarından təşkil olunub. Platformaların bir-birinə doğru hərəkəti, adətən, nisbətən daha yüksək seysmik fəallıqla əlaqədardır və zəlzələlər və vulkanik proseslər ilə müşayiət olunur.
Azərbaycan öz seysmik fəallığına görə tanınır (xüsusən də Böyük və Kiçik Qafqaz dağlarında). 1842-ci ildən bəri Rixter cədvəli üzrə 6,0 baldan yuxarı beş zəlzələ baş vermişdir, bunlardan ən sonuncusu 25 noyabr 2000-ci ildə baş verdi və episentri Bakıdan şərqdə, şimal- şərqə doğru 30km məsafədə yerləşən bu zəlzələnin gücü 6,5 bal təşkil etmişdir. Ərazinin seysmikliyinə və tektonikliyinə dair daha müfəssəl məlumatı AÇG Faza 1 üzrə ƏMSSTQ sənədindən əldə etmək olar 2 . 6.3.2 İqlim
1977-ci ildən 2000-ci ilədək olan iqlimə dair məlumatlar (küləyə və yağıntılara dair məlumatlar istisna olmaqla) Səngəçaldan təxminən 25km cənubda yerləşən Ələt ərazisindəki meteoroloji stansiyadan əldə edilmişdir.
Quruda yerləşən Səngəçal ərazisi 14,4 dərəcə Selsi (°C) illik orta temperatura malik isti, yarımquraqlıq səhra kimi təsnif olunur. 1977-2000-ci illər arasındakı müddət ərzində iyul ayı ilin ən isti ayı kimi qeydə alınmışdır, 23 illik orta temperatur göstəricisi 26,4°C təşkil edir. Yanvar isə ilin ən soyuq ayıdır, orta temperatur göstəricisi 0°C-dir. Ən kəskin temperatur göstəriciləri –16°C və 41°C təşkil etməklə, tarix boyu müvafiq olaraq yanvar və iyul aylarında qeydə alınmışdır.
Qurudakı Səngəçal ərazisi Azərbaycanda ən quraq yerlərdən biridir. Yağıntılara dair məlumat Ələt, Bakı və Maştağadan toplanılmışdır 3 . 1992 – 2006-cı illər arasında Bakıda illik yağıntının orta göstəricisi 263mm təşkil etmişdir. 2002 – 2006-cı illər arasında ən yüksək aylıq yağıntı 2002-ci ilin dekabr ayında baş vermiş və 184mm təşkil etmişdir. Oktyabr – fevral ayları yağmurlu aylar hesab olunub, ayda təxminən orta hesabla 41 – 79mm yağıntı baş verir; İyul – avqust ayları isə daha quraq aylar hesab olunmaqla bu aylarda orta hesabla ayda 1 - 5mm yağıntı düşür.
Cədvəl 6.2 2002-206-cı illərdə Bakı meteoroloji stansiyasından alınmış yağıntının aylıq orta göstəricisini əks etdirir. Cədvəl 6.2 Orta aylıq yağıntı göstəriciləri (Bakı) 2002 – 2006-cı illər Y F M A M İyun İyul A S O N D Orta aylıq yağıntı (mm) 41 43 25 31 20 10 5 1 24 46 46 79
2 AÇG1 ESİQ, 2002 3 Əlavə 9E-yə baxın: bu ESİQ-n hidroloji modeli Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-iqtisadi Sahəyə Təsirin Qiymətləndirilməsi Fəsil 6: Ətraf mühitin təsvir
Dekabr 2011 Yekun variant
6/7 6.3.5 Külək
Səngəçal buxtasındakı külək rejimi bütövlüklə Abşeron yarımadasındakı külək rejiminə uyğundur (baxmayaraq ki, onun yerli isti hava axınları ilə hərəkətə gətirilən küləklər sistemindən ibarət olduğu qəbul edilir). Yerli sistemin təsirləri ən çox dənizdə buxta daxilində özünü büruzə verməklə səhərin erkən saatlarında zəif küləyin (1m/s - 2m/s) əsməsi ilə nəticələnir və sonra isə dayanır və ilin daha isti aylarında torpaq qızdıqca quruda daha güclü bir küləyə çevrilir. Regionun meteoroloji dinamikaları ilə müşayiət olunan bu termal təsir əvvəlcədən gözlənilmə ehtimalı az olan güclü küləklər ilə nəticələnə bilər.
Şəkil 6.2-də 2007-ci ildə küləklərlə bağlı Səngəçal terminalında qeydə alınmış məlumatlar əsasında tərtib edilmiş və Bakı hava limanında həmin il (2007) üzrə əldə edilmiş məlumatlarla tamamlanan diaqram (küləklər gülü) göstərilir 4 . Bu diaqram üstünlük təşkil edən külək istiqaməti şimal küləyi olmaqla, ilin təxminən 15 %-ni əhatə edir. Şimal - şimal-qərb və şimal - şimal-şərq küləkləri təxminən küləklərin 10-12 %-ni təşkil edir. Küləyin sürəti, adətən, 0,5 m/s- dən 12 m/s-dək dəyişir, sürəti saniyədə 8 metrdən çox olan küləklər isə təxminən 30% təşkil edir.
Şəkil 6.2 İllik külək göstəricilərini əks etdirən diaqram (Səngəçal terminalı), 2007
6.4 Qurudakı mühit 6.4.1 Coğrafi mühitin təsviri
Təxminən 5,5km 2 ərazini əhatə edən Terminal cənub-şərqə və Xəzər dənizinə doğru az meylli düzənlikdə yerləşir. Terminal sahəsi Orta Dəniz Səviyyəsindən (ODS) təxminən 15 – 20 metr aşağıda yerləşir (Xəzər dənizinin orta səviyyəsi ODS-dən 27 – 28 metr aşağıdır). Terminalın şimalına və şimal-şərqinə doğru bir sıra dik təpələr mövcuddur və onların hündürlüyü şimala doğru getdikcə 300 metrdən yüksəyə çatır, sonuncu dəfə 2000-ci ildə püskürmüş iri palçıq vulkanı olan Qaraquş dağının ətrafındakı təpələrin hündürlüyü isə 400 metr təşkil edir. Ən yaxınlıqdakı təpələr şimal-qərb tərəfdə yerləşir və onların orta hündürlüyü ODS-dən 70 – 85 metr yuxarıdır.
4 Anemometr (külək ölçən) yer səviyyəsindən 10m yuxarıda qoyulmuşdur. 0 0 3 1.5
6 3.1
10 5.1
16 8.2
(dəniz mili) (m/san)
Küləyin sürəti 0° 10° 20° 30°
40° 50°
60° 70°
80° 90°
100° 110°
120° 130°
140° 150°
160° 170°
180° 190°
200° 210°
220° 230°
240° 250°
260° 270°
280° 290°
300° 310°
320° 330°
340° 350°
300 600
900 1200
0 0 3 1.5 6 3.1 10 5.1
16 8.2
(dəniz mili) (m/san)
Küləyin sürəti 0° 10° 20° 30°
40° 50°
60° 70°
80° 90°
100° 110°
120° 130°
140° 150°
160° 170°
180° 190°
200° 210°
220° 230°
240° 250°
260° 270°
280° 290°
300° 310°
320° 330°
340° 350°
300 600
900 1200
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|