Ġsraġl elyazov elxan həSƏNLĠ leyla həSRƏtova

serpantinlərlə
layihəsi bazis tunellərinin layihəsi 
ilə müqayisə edilir. Bu zaman qurğuların tikinti dəyərləri ilə yanaĢı yolun 
istismar xərcləri də əsas xərclərdəndir. Kontur xarakterli maniələrə sürüĢən 
sahələri olan maniələr, qar uçqunu, sel uçqunu olan yamaclar, su yığıcı höv-
zələr, göllər və s. aid edilir. SürüĢən yamaclar və uçquntular olan sahələr 
yolun hərəkət hissəsi konstruksiyasını dağda və ya onun istismar Ģəraitini 
poza bilər. Kiçik dərinlikli sürüĢən sahələrdə nəqliyyat yolu zəif qrunt 
layını keçərək möhkəm qrunta yeridilmiĢ laylar üzərində, estakadalarla 
layihələndirilə bilər. 
Dağ döĢü ilə çəkilən dəmir yollarında torpaq yatağını uçqunlardan 
qorumaq məqsədi ilə dayaq çay divarları tikilir. Belə divarlardan çay və 
dəniz sahillərində də istifadə olunur. Böyük körpülərin yaxınlaĢmasında, 
onların əsaslarının yuyulmasının qarĢısını almaq üçün nizamlayıcı qurğular 
tikilir (ġəkil 4.16). 
Nizamlayıcı qurğular armud Ģəkilli, Ģporvari olmaqla suyu isti-
qamətləndirir və sürətini azaldır.
 
Dağ yollarında uçqun təhlükəsi olan yerlərdə qalereyalar tikilir (ġəkil 
4.17). 
Qalereyalar
– dağ yollarını qar və daĢ uçqunlarından qorumaq üçün, 
sərt dağ yamaclarında və uçqun ehtimalı olan yerlərdə tikilir.
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Süni qurğuların ən geniĢ yayılmıĢ növləri körpü və borular sayılır (92%). 
Süni qurğuların uzunluğu yolun ümumi uzunluğunun 1,5% təĢkil edir. 
Qiymətə gəldikdə isə ümumi xərcin 10% süni qurğuların payına düĢür. Ona 
görə də süni qurğuları layihələndirərkən üzün ömürlüyünü təmin etməklə, 
qatarların təhlükəsizliyini təmin etməklə hesabatını aparırlar [10,26,42].