Ġsraġl elyazov elxan həSƏNLĠ leyla həSRƏtova

Cədvəl 7.6.
Sistern vaqonların texniki göstəriciləri 
 
№ 
Əsas parametrlər 
Universal vaqonlar 
Xüsusi 
vaqonlar 
1
5
-1
4
4
3
1
5
-1
5
5
6
15
-8
1
1
15
-1
4
0
4
15
-1
5
5
6
1 
Yükgötürmə, ton 
60 
63,5 
120 
61,5 
75,
5 
2 
Tara, ton 
23,2 
24,2
3 
48,8 
22,1 
19,
4 
3 
Oxlarön sayı 
4 
4 
8 
4 
4 
4 
Qazanın daxili 
diametri
3 (m) 
3
3 
2,41
7 
2,4 
5 
Qazanın tam həcmi, 
m
3 
73,1 
73,1
7 
140 
46,8
6 
146 
Qazanın xarici 
uzunluğu, m
10,77 
10,7
7 
20,0
2 
10,5
6 
10,61 
6 
Vaqonun bazası, m 
7,8 
7,8 
13,7
9 
7,8 
7,8 
7 
Uzunluq, m -çərçivə 
üzrə 
-avtoqoĢqu 
oxlarından 
10,8 
12,02 
10,8 
12,0
2 
19,9
9 
21,1
2 
- 
12,0
2 
- 
12,0
2 
8 
Maksimal eni, m 
3,08 
3,08 
3,27 
- 
- 
9 
Rels baĢlığından 
hündürlüyü, m 
4,615 
4,59 
4,83 
- 
10 Tara əmsalı 
0,386 
0,38 
0,41 
0,35
0,511 

---

9 
11 Paqon yükü, kN/m 
69,2 
73 
80 
69,6 
72 
12 Qazanın xüsusi 
həcmi, m
3
/ton 
1,195 
1,08 
1,14 
- 
- 
13 Oxboyu qüvvə, kN 
218 
218 
211 
216 
116 
14 Qabarit (ГОСТ 
9238-83) 
02-BM 
02-BM 
1-T
02-BM
02-BM 
15 Konstruksiya 
sürəti,km/saat 
120 
120 
120 
120 
120 
Süd, Ģərab və s. tezxarabolan məhsulları daĢıyan sistern vaqonları 
termos konstruksiyasında olurlar. Belə vaqonlar termos-sisternlər 
adlanır.
-kimyəvi turĢuları daĢıyan (azot, sulfat, kükürd turĢuları);
-sıxılmıĢ qazlar (propan, amonyak, xlor); 
-ovuntu formalı yüklər (sement, qlinozem, kalsium sodası); 
-bərkiyən yüklər (qətran, kaproloktan). 
Belə vaqonlar da istismar və təmir cəhətdən əlveriĢli olması üçün 
ümumi təyinatlı vaqonlarla unifikasiya olunublar. Xüsusi təyinatlı 
sisternlərin çərçivələri, qazanın birləĢmə düyünü, hərəkət hissələri və 
bəzi elementləri ümumi təyinatlı vaqonlarla oxĢarlıq təĢkil edir. 
Bu vaqonlar qazan hissəsinin konstruksiyasına və əlavə qu-
ruluĢların olmasına görə də bir-birindən fərqlənirlər. SıxılmıĢ qazlar 
sistern vaqonlarında böyük təzyiq (1,5…3,0 MPa) altında daĢınır. 
Yeyinti məhsullarını daĢıyan sistern vaqonlarının qazanı möhkəm 
istilik izolyasiyasına və materialının oksidləĢməyə qarĢı yüksək 
davamlı olması ilə fərqlənirlər. 
Xlor daĢıyan 15-1556 modelli xüsusi sisterna vaqonunun kons-
truktiv sxemi Ģəkil 7.10-da göstərilib.

---

Şəkil 7.10. Xlor daşıyan xüsusi sisterna vaqonu.
Vaqonun qazanı üç silindirik lövhədən-3 və qalınlığı 20 və 22 mm 
olan iki dib-1 hissədən ibarət olub, azlegirli poladdan qaynaqlama 
üsulu ilə hazırlanır. Qazanın orta hissəsində qapaqla bağlanan və dia-
metri 500 mm olan lük yerləĢir. Qazanın qapağında dörd ventil (ikisi 
maye və ikisi qaz üçün) və manometr quraĢdırılır. 
Qazanda hesabi təzyiq 1,5 MPa olub, manometrlə tənzimlənir. 
Yükü günəĢ Ģüalarından mühafizə etmək üçün qazanın yuxarı hissəsi 
qalınlığı 1,5 mm olan qoruyucu polad ortüklə-2 əhatə olunur. 
Dəmiryol nəqliyyatında daĢınan yüklərin müxtəlifliyinə görə sistern 
vaqonlarının 100-dən çox növü mövcuddur. Universal və xüsusi 
təyinatlı sistern vaqonlarının əsas texniki göstəriciləri və parametrləri 
cədvəl 7.6-də göstərilir.
TRANSPORTYORLAR - dəmiryol nəqliyyatının xüsusi növ hərə-
kət vasitəsi olub, uzun ölçülü, ağır kütləli və unikal qabaritli yüklərin 
(universal 
platformalarda 
daĢımaq 
mümkün 
olmadıqda)
daĢınmasında istifadə olunur. Belə yüklərə güclü cərəyan trans-
formatorları, hidravliki turbin hissələri, iri dəzgahların staninası 
(çatı), böyük diametrli qazanlar, nazim çarxlar, blüminqlər və s. 
daxildir. MDB dövlətlərinin dəmir yollarında yükgötürməsi 55 t-dan 
500 t-a qədər olan və oxlarının sayı 4-dən 32-yə qədər olan 
transportyorlardan istifadə olunur. 
Transportyorların texniki göstəriciləri cədvəl 7.7-də verilmiĢdir. 
Dəmiryol 
transportyorları konstruksiyasına görə 
meydançalı, 

---

platformalı, quyu formalı, qoşqulu və birləşmiş 
növlərdə olurlar. 
Transportyor vaqonları da digər vaqonlar kimi beĢ əsas hissədən 
ibarət olub, çərçivəsinin quruluĢu yükün qabaritinə və ölçülərinə 
görə fərqlənir. Yükgötürməsi 220 ton olan 16-oxlu meydança tipli 
transportyor hərəkətli hissədən-5, əsas aparıcı tirdən-3, iki ədəd 
aralıq-sonlu tir-1, avtoqoĢqu qurğusundan-7 və avtotormoz 
avadanlığından ibarətdir. 
Vaqonun əsas aparıcı uzununa tiri sferik dabanalti-2 vasitəsilə iki 
aralıq-sonlu tirlərə söykənir və aralıq-sonlu tir də, öz növbəsində iki 
yerdən müstəvi dabanaltı-6 vasitəsilə 4-oxlu arabacıq çərçivəsi ilə 
əlaqələndirilir. Vaqonun əsas aparıcı tiri beĢ ədəd ikitavr profildən 
ibarətdir. Aparıcı tir yuxarı hissədə qalinlığı 20 mm olan polad
vərəqlə örtülərək döĢəmə polunu təĢkil