X uzuridagi pedagog kadrlar

g
Modul ta’limi tarkibiy bulaklarining uzaro joylashishi xamda texnologik jarayonni amalga oshirish ketma-ketligining avvaldan belgilangan tartib-koidalari algortm deb yuritiladi


Ayni vaktda respublika ta’lim muassasalarida xar bir ukuv moduli (fani)dan ukuv materiallarini modullarga ajratish ular buyicha yaratilgan Davlat ta’lim standartlari (DTS)ning


31




tarkibiy bulaklariga mos keladigan bloklarga muvofik amalga oshirilmokda.
Modul ta’limi zamonaviy ta’limning istikbolli turi sanaladi. U ukuv materialini kodlashtirishga asoslanadi. Ukuv materialini kodlashtirishda matnga asoslangan axborot (ma’lumot)lar imkon kadar muayyan shaklga kiritiladi. Ya’ni, ukuv axborotlarining moxiyati surat, grafika, tasvir, jadval, diagramma, sxema, model, turli ramzlar, shartli (matematik, fizik, geometrik va b.) belgilar yordamida kodlashtiriladi. Kodlashtirish uz-uzidan ukuv materialining xajm jixatidan zichlanishini ta’minlaydi.
Binobarin, u inson bosh miyasining fiziologik imkoniyat- lariga tayanilgan xolda asoslangan. Ya’ni, modul ta’limi inson bosh miyasi tukimalarining modulli tuzilishi nuktai nazardan asoslangan.
Inson bosh miyasi tukimasi, kariyb 15 mlrd. neyron (asab xujayralari)dan, boshkacha aytganda, shartli modullardan iborat. Kup sonli asab xujayralari bir-birlari bilan uzaro tuknashadi. Odatda birgina xujayra va uning usimtasi boshka xujayra, uning usimtasi bilan 6 ming marta uzaro tuknashadi. Demak, bosh miya xujayralari tukimasidagi tuknashuvlar soni 15000000000x6000 mikdorni tashkil etadi. Ukuv moduli esa ta’lim jarayonining aloxida bitta xujayrasi sifatida e’tirof etiladi. Unga kura xar bir xujayra muayyan vaktda uziga xos yaxlitlikni, tizimni tashkil etuvchi aloxida elementlardan iborat umumiy ukuv axborotini tashkil etadi. Fiziologik imkoniyatariga kura inson miyasidagi xujayralar tukimalarining modulli tuzilmasi axborotlarni kvant (ayrim bulaklar, kismlar) tarzida samarali kabul kiladi.


32

Modul ta’limi ukitishda kuyidagi imkoniyatlarni yaratadi:

ta’lim mazmunini optimallash;

• 
  ukuv materiallarini muayyan tartiba tizimlashtirish;
  
• 
  ukuv materiallari va topshiriklarining ta’lim oluvchilar imkoniyatiga kura moslashtirish;
  
• 
  ta’limni individuallashtirish;
  
• 
  ta’lim jarayonini faollashtirish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarning ta’limiy imkoniyatlarini tula ruyobga chikarish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarda mustakil ta’lim olish kunikma, malakalarini rivojlantirish;
  
• 
  ta’lim oluvchilarni nazariy bilimlardan amaliyotga samarali, faol foydalanishga urgatish;
  
• 
  ta’lim oluvchilar faoliyatini real kuzatiladigan darakatlar asosida ob’ektiv badolash
  

ta’lim samaradorligini izchil nazorat kilish
Ushbu turdagi ta’limni tashkil etishda ta’lim dasturlarini kayta kurib chikish talab etiladi. Dasturlar ukuv axborotlarini ixchamlashtirish, uzaro mos mavzularni yaxlitlashtirish, nazariy bilimlarni yorituvchi ma’lumotlar bazasining imkon kadar asosiy, eng mudim va zarur ma’lumotlardan tarkib topishiga erishish imkoniyatini yaratib bera olishi zarur. Modul ta’limi uchun muljallangan dasturlar kuyidagi tarkibiy tuzilmaga ega:

1. 
   Turli shakllarda takdim etilgan axborotlar banki.
   
2. 
   Ta’lim oluvchilar uchun uslubiy kursatmalar
   

Modul ta’limining samaradorligi kuyidagi omillarga boglik:


33

• 
  ukuv muassasasining moddii-texnik imkoniyati;
  
• 
  professor-ukituvchilar tarkibining malakaviI darajasi;
  
• 
  talabalarning taIyorgarlik darajasi;
  
• 
  didaktik materiallarning mavjudligi;
  
• 
  ukuv natijalarining xolis baxolanishi;
  
• 
  ta’lim natijalarining tizimli, izchil taxlili;
  
• 
  ta’lim natijalarining taxlili asosida modullarni makbullashti- rilishi
  

Modul ta’limiga xos xususiyatlaridan biri - ta’lim jarayonini jadallashtirish xisoblanadi. Ta’lim jarayonini jadallashtirish: 1) modul ta’limi tamoIillariga muvofik ukuv axborotini “zichlashtirish”; 2) ta’lim davria “zichlashtirish” Iuli bilan ukuv jadvalini muvofiklashtirish.
Ukuv jarayonini tashkil etishda mashgulotlarni xaftalik modulli rejalashtirish va talabalar bilimini reIting tizimi asosida baxolash samarali xisoblanadi. Unga kura bitta ukuv moduli (2-3 ta ma’ruza, tegishli ravishda seminar, amaliI va laboratoriya mashgulotlari) bir xaftaga rejalashtirilib, talabalar bilimini testlar, sinov topshiriklari yordamida baxolash bilan tugallanishi zarur.
Modul ta’limi muaIyan tamoIillarga asoslanadi. Ular (10-rasm):