Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
Yüklə 3,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 42 olunmuşdur...‖ (Bax: Əfəndiyev E. İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı (monoqrafiya), redaktor və ön sözün müəllifi akademik B.Nəbiyev, Bakı, ―ELM‖, 2000.) Kənddə coğrafiya müəllimi işləyərkən yazdığı hekayələrini götürüb Bakıya gələn İ.Əfəndiyev onları Yazıçılar İttifaqında nəsr üzrə məsləhətçi işləyən yazıçı Əbülhəsənə göstərir. Hekayələri oxuyan Əbülhəsən onları bəyənir və çapını məsləhət görür. Beləliklə də yazıçının «Kənddən məktublar» adlı ilk kitabı işıq üzü görür. İ.Əfəndiyev «Dostumuzu xatırlayarkən» adlı xatirə- lərində bu haqda yazmışdır: «...hekayələri mərhum yazıçımız Əbülhəsənə təqdim etdim. O, mənim təhər- töhürümə, ayağımdakı uzunboğaz çəkmələrə baxaraq soruşdu: - Nəçisən ? Nəçi olduğumu dedikdə o: - Əzizim, əzizim, - dedi - coğrafiya müəllimi hara, yazıçılıq hara?.. Mən bu barədə bir söz deməyərək soruşdum: - Hekayələrin cavabını nə vaxt ala bilərəm? - Ünvanını qoy get, vaxt olanda oxuyub cavab yazarıq. - Yox, -dedim, - xahiş edirəm mən rayona qayıdanacan oxuyasınız ki, cavabını özümə deyəsiniz. Soruşdu: - Rayona nə vaxt qayıdırsan? Dedim: - On gündən sonra. - Əzizim, əzizim, on günəcən bunları oxuya bilmərəm. Özü də əlyazma- sında gətirmisən. Mən təkid elədim. O, mənim əl çəkməyəcəyimi hiss eləyib: - Yaxşı, - dedi, - on gündən sonra mənə dəyərsən. Bəlkə oxuya bildim. On gündən sonra o, məni ayrı cür qarşıladı. Gülümsəyib soruşdu: - Əzizim, əzizim, sənin hekayələrin hansı qəzet-jurnallarda çıxıb? - Heç birində - dedim. - Bunlar mənim ilk hekayələrimdi, heç birini də hələ çapa verməmişəm. - Doğrudan? Amma mənə elə gəldi ki, sən çoxdan çap www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 43 olunursan. Hekayələr yaxşıdı...yaxşıdı. Xoşuma gəldi. Mən bizim sədrimizə də dedim. Gedək, o, səninlə tanış olmaq istəyir... Əbülhəsən məni Əli Məmmədova təqdim edərək dedi: - Hekayələri barədə sizə danışdığım oğlan budur. Sədr gülümsəyib mənimlə əl tutdu. Haradan olduğumu və sairə...öyrənib biləndən sonra Əbül- həsəndən soruşdu: - Neçə hekayədi? - Doqquz,- deyə Əbülhəsən cavab verdi. - Neçəsini çap etmək mümkündür? - Hamısını - deyə Əbülhəsən qətiyyətlə cavab verdi. - Elə isə göndərin Azərnəşrə, qoy kitab halında çap eləsinlər». (Bax:İlyas Əfəndiyev – Wirtual muzey, ―Xatirələr‖ bölməsi.) Beləliklə də, Əbülhəsən xeyirxahlıq edərək İ.Əfən- diyevin yaradıcılıq yolunun başlanğıcında yaşıl işıq yandırmış oldu, «Kənddən məktublar» adlı ilk kitabı İlyas Əfəndiyevə «ədəbiyyat dünyasına», yazıçılar aləminə çıxmasına səlahiyyət verdi. İlyas Əfəndiyev 1938-ci ilin axırlarında birdəfəlik Bakıya gəlir və onun yaradıcılığında mühüm rol oynamış Bakı ədəbi mühitinə qovuşur. Bakıda heç kimi tanımayan kimsəsiz gənc yazıçı İ.Əfəndiyev o vaxtlar Yazıçılar İttifaqında partkom (sovet dönəmində hər bir təşkilatda belə bir vəzifə var idi – red.) işləyən görkəmli yazıçı Əli Vəliyevlə tanış olur və onun köməyilə «Yeni yol» qəzetində mədəniyyət və ədəbiyyat şöbəsində ədəbi işçi vəzifəsinə işə düzəlir. Ev məsələsində isə ona Yazıçılar İttifaqının sədri Səməd Vurğun kömək edir, «Əski Şərq» mehmanxa- nasında bir otaq alır, yazıçı orada üç il yaşayır. Bakıda keçirdiyi ilk günləri yada salan İlyas Əfəndiyev qeyd edir ki, ―rayonda o qədər zülm çəkmişdik, o qədər təhqir olunmuşduq ki, burada adamlardan kömək, hörmət, www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 44 insani münasibət görəndə ürəyim kövrəlirdi. Mənə elə gəlir ki, tamam yeni bir aləmə düşmüşəm. Demə səs hüququndan məhrum edilmiş tacir oğluna da kömək, hörmət olarmış...‖ Bakıda ilk gündən qayğıkeş və xeyirxah insanlarla əhatə olunmuş gənc yazıçı məhsuldar yaradıcılıqla məşğul olmağa və ilk mətbu əsərlərini respublikanın dövri mətbuat orqanlarında dərc etdirməyə başlayır. Ya- zıçı «Yeni yol» qəzeti redaksiyasında bir qədər işlə- dikdən sonra qəzetin nəşri dayandırılır. Bundan sonra İ.Əfəndiyev əmək fəaliyyətini əvvəlcə «Kommunist» /1939 -1940/, sonra isə «Ədəbiyyat qəzeti»ndə nəsr şöbəsinin müdiri kimi davam etdirmişdir. Heç şübhəsiz ki, İ.Əfəndiyevin bir yazıçı kimi inkişaf etməsində və ədəbi ictimaiyyət tərəfindən tanınmasında əməkdaşlıq etdiyi həmin qəzet redaksiyalarının mühüm xidməti olmuşdur. İ.Əfəndiyev 1940-cı ilin yanvar ayında Azərbaycan Yazıçılar İttifaqına üzvülüyə qəbul edilir. 1990-cı ildə qələmə aldığı xatirələrindən birində bu haqda yazıçı göstərmişdir: «Bir gün gənc tənqidçi Əkbər Ağayevlə təsadüfən küçədə rastlaşdığımız zaman mənə dedi ki: - Yazıçılar İttifaqının sədri Rəsul Rza iclasda sənin kitabın haqqında yaxşı sözlər danışdı. Deyirdi: - «...hiss olunur ki, gənc müəllif istedadlıdır, ümidverəndir. Onu İttifaqa cəlb etmək lazımdır.» İ.Əfəndiyev Yazıçılar İttifaqına daxil olmaq üçün aşağıdakı məzmunda, həm də qəribə səslənən, standartdan kənar ərizə ilə müraciət etmişdir: «Azərbaycan Sovet Yazıçıları İttifaqının İdarə Heyətinə, gənc yazıçı İlyas Əfəndiyev tərəfindən Yüklə 3,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|