Xezer 324 41-70. cdr pdf cdr

59

324

Dekabr  2013

xüsusilə  də,  kasıb  ailələrin  uşaqlarının  erkən  təhsillə 

·

Kurikulumla inteqrasiya edilmiş oyun uşaqla-

təmin edilməsi və valideynlər üçün işləmə imkanlarının 

rın əlaqə qurma (uşaqlar və böyüklərlə) bacarıqlarına tə-

yaradılması  bu  hədəfin  tərkib  hissəsi  idi.  UNİCEF-in 

sir edir, eləcə də, onlarda özünüidarə və insanlarla mü-

izləməsinə görə (2005) bu proqram kasıblığın azalması 

nasibət vərdişlərinin formalaşmasına kömək edir.  

istiqamətində öz təsirini göstərməkdədir. Proqrama tək-

Yaxşı  təhsil  almış  və  təlim  keçmiş  müəllim 

valideynli  ailələrin  uşaqlarının  erkən  təhsilə  cəlb 

uşaqlarda  müsbət  koqnitiv  və  sosial  nəticələr  əldə 

edilməsi  və  onların  işləyə  bilmələri  üçün  bu 

etmək məqsədilə yüksək keyfiyyətli UETQ xidmətinin 

valideynlərə  ET  üzrə  ümumi  xərcin  70%-i  daxil 

təmin edilməsində əsas faktor rolunu oynayır.

olmaqla uşaq vergi kreditlərinin verilməsi daxildir. 

  Müəllimlərin  işləmə  şəraiti  UETQ  xidmətləri  ilə 

Bir  çox  ölkələrdə  erkən  təhsilin  keyfiyyətinin  və 

yanaşı uşaqların inkişafında da vacib rol oynayır və bu 

təsirlərinin  öyrənilməsi  məqsədilə  monitorinqlər 

şəraiti  şərtləndirən  amillərə  müəllim-uşaq  nisbəti  və 

aparılır.Bu  məqsədlə  məlumatlar  əsasən  aşağıdakı 

kiçik ölçülü qruplar, yüksək maaş və digər mənfəətlər, 

sahələr üzrə toplanır:

düzgün cədvəl/iş yükü, stabil işçi heyəti, həvəsləndirici 

a)

Uşaqlar (yaşlar üzrə bağçaya cəlb edilən uşaq-

fiziki  mühit  və  lazım  olan  ləvazimatlarla  təminat, 

ların sayı, onların sosial-iqtisadi durumları, cinsi, miq-

anlayışlı və dəstək olan menecer daxildir. 

rant statusu);

Koreyada  dövlət  bağçalarında  müəllimlərin  66%-i 

b)

Proqramlar (xidmətlərin növləri və formaları);

4illik universitet dərəcəli, özəl bağçalarda isə müəllim-

C)

İşçi gücü (işçi heyətinin sayı və onların dərəcə-

lərin 88%-i 2illik kollec diplomlu müəllimlərdi. ABŞ-da 

ləri, yaşı, cinsi,miqrant statusu, maaşı və inkişaf imkan-

ET üzrə müəllimlərin ixtisası ilə bağlı heç bir milli sis-

ları);

tem yoxdur, hər bir ştat bununla bağlı standartlar qoy-

d)

Maliyyə mənbələri və xərclərlə bağlı malumat-

maqda azaddır. Norveçdə ET üzrə qanuna uyğun olaraq  

lar.

müəllimlərin  35%-i  ixtisaslı  pedaqoqlardı.  İsveçdə 

Avstraliyada ET ilə bağlı monitorinq və məlumat-

bağça işçi heyətinin təxminən 54%-i universitet təhsilli 

landır ma  Avstraliya  Məhsuldarlıq  Komissiyası 

bağça müəllimi, 41%-i dayəlik üzrə iki illik təhsil almış, 

tərəfindən  hər  bir  ştat  üzrə,  Avstriyada    bələdiyyə 

yalnız  5%-i  isə  uyğun  təhsili  olmayan  şəxlərdir. 

nəzarətçiləri  tərəfindən  aparılır.  Koreyada  erkən 

Hökumət işçi heyətinin kompetensiyalarının artırılması 

təhsilin monitorinqi əsasən iki mənbədə aparılır: Təhsil 

məqsədilə  tədqiqat  məktəblərinə  maliyyə  ayırıb.  Fin-

Üzrə İllik Statistika və Bağçalarda Cari Vəziyyət və bu 

landiyada  ET  üzrə  işləyən  insanların  hər  üç  nəfərdən 

məlumatlar  Təhsil  Nazirliyinin  saytında  dərc  edilir. 

birinin bağça müəllimliyi üzrə bakalavr dərəcəsi (əlavə 

Norveçdə  bu  məqsədlə  müşahidə  metodundan  geniş 

olaraq  hər  sinifdə  bir  baş  müəllim),  digər  ikisinin 

istifadə  edilir.  2006-cı  ildə  Təhsil  və  Tədqiqatlar 

“dayəlik  təcrübəsi  lisenziyası”  olmalı,  kiçikyaşlı 

Nazirliyi bu sahə üzrə qiymətləndirmənin səviyyəsini 

uşaqlarla  işləmək  üçün  xüsusi  təhsil  və  təlim 

yüksəltmək məqsədilə plan təqdim etmişdi.

keçməlidir.  Finlandiyada  müəllimlik  statusu  çox 

Belçikada Təhsil və Təlim nazirliyi ilə İqtisadiyyat, 

yüksəkdir  və  ölkənin  ən  çox  müraciət  edilən  iş 

Elm və İnnovasiya Nazirliyi erkən təhsilin uşaqlara təsi-

yerlərindən hesab edilir.

 

rini öyrənmək üçün proqram təşkil etmişdi. Bu proqram 

Avropada 6 yaşdan aşağı uşaqları olan  ailələrin təx-

uşaqların bağçadakı üçüncü ilini, məktəb təhsilini və iş 

minən altıda biri kasıblıq baxımından risk faktorlu he-

həyatını araşdıraraq erkən təhsilin gələcək inkişafdakı 

sab edilir. Bu, əsasən də Estoniya, İtaliya, Litva, Luk-

təsirini öyrənməyə hədəflənmişdi. 

semburq, Polşa, Portuqaliya,  Böyük Britaniya kimi öl-

İrlandiyanın Səhiyyə və Uşaq Departamenti tərəfin-

kələrdə özünü göstərir. Araşdırmalar göstərir ki, erkən 

dən 2006-2012-ci illər üzrə “İrlandiyada böyümək” adlı 

təhsildə  ən  az  iştirak  etnik  azlıq  və  təkvalideynli 

uzunmüddətli  araşdırma  mərkəzi  yaradılıb.  Uşaqların 

ailələrin uşaqlarının payına düşür. Sübuta yetirilmişdir 

doğuşdan başlayaraq inkişafını öyrənən layihənin nəti-

ki,  UETQ  xidmətlərinin  ən  yüksək  faydası  məhz  bu 

cələri daim cəmiyyətə çatdırılır. 

qruplardan  olan  uşaqlarda  özünü  göstərir,  çünki  bu 

yolla  təhsil  sistemində  uzunmüddətli  inteqrasiya  və 

Türkiyədə Ana-Uşaq Təlim Fondu 1982-2005 illər 

gələcək  uğurlar  üçün  böyük  şanslara  nail  olmaq 

üzrə  Erkən  İnkişaf  Layihəsinə  başladı.  Layihə  ET 

mümkündür. 

müəssisələrinin  və  evdə  öyrənmə  proqramlarının 

uşaqların  gələcək  həyatında  olan  təsirlərini 

İsveçdə İƏİT ölkələri arasında uşaqlar arasında ka-

öyrənmişdir. 

sıblıq səviyyəsi aşağıdır və bu baxımdan burada kasıb 

uşaqlar üçün ET-in təminatına diqqət yetirməyə ehtiyac 

Koreyada ET-nin uşaqların gələcək həyatına təsirini 

yoxdur. Lakin tez-tez nisbətən kasıb və miqrant ailələrin 

öyrənmək məqsədilə Koreya Uşaqlara Qayğı və Təhsil 

uşaqları üçün əlavə müəllimlər cəlb edilir. 

İnstitutu adlı milli araşdırma institutu yaradılmışdır. 

1998/99-cu illərdə Böyük Britaniya risk qrupuna aid 

Erkən  təhsil  üzrə  siyasət  və  idarəolunma  ölkələr 

uşaqlar üçün çoxsaylı xidmətlərin, eləcə də erkən təhsil 

üzrə dəyişir. Bəzi ölkələr təhsil, qayğı və inkişafın bir-

təminatının  genişləndirilməsi  istiqamətində  xeyli  in-

birilə  əlaqəli  formasını,  digərləri  isə  bunların  ayrı-

vestisiya  qoydu.  Həmçinin,  hökumət  2020-ci  ilədək 

ayrılıqda təşkilini əsas götürürlər.

uşaqlar  arasındakı  kasıblıq  səviyyəsini  minimuma 

endirməyi  qarşısına  hədəf  qoydu  və  bütün  uşaqların, 

---