XəZƏr universiteti erciyes universiteti

383 
 
BİREYLERİN KİMLERİNİN OLUŞUMUNDA AİLENİN ROLÜ VE DİN 
  
Ali BAYER
 
 
ÖZET 
 
Toplumun  en  küçük  birimi  olan  aile  bireylerin  ve  ailelerin  ihtiyaçları  ve  talepleri 
doğrultusunda dönüşüme uğramaktadır. Aile, toplum için birçok önemli fonksiyonlar yerine 
getirmektedir. Aile üyelerine sosyalleşme, ekonomik destek, üyelik, aile terbiyesi, yetiştirme 
ve  üyelerini  çeşitli  saldırılardan  koruma  gibi  fonksiyonları  yerine  getirmektedir.  Diğer 
taraftan kimlik kazandırmada aile ünitesi önemli bir rol oynamakta; arkadaşlar, okul, akran 
grupları  medya  ve  din  de  kimlik  kazanmada  önemini  sürdürmektedir.  Çocuk  ailenin  bir 
üyesidir ve bireylerin toplumsal cinsiyet  kimliklerini ve sosyal öğrenme  için temel  meka-
nizma  olan  öğrenme  kaynağıdır.  Rol  modelleri  çocukların  davranışlarını  belirlemede 
önemlidir ancak, onlar aynı zamanda bir olayı diğer olaylarla, duygu ve düşüncelerle ilişki-
lendirmede de önemlidir. Çocuklar rol  modellerini ebeveynlerinden öğrenirler. Bu  yüzden 
kadın  ya  da  erkek  bir  davranışa  şahit  olduğunda  muhtemelen  o  davranış  taklit  etme 
eğiliminde olacaktır. 
Bu  makale  anne  babanın  bireylerin  toplumsal  cinsiyetle  ilgili  rol  model  olma 
bağlamında hem din hem de ailenin önemine dikkat çekmektedir. Bunu hem akademik hem 
de  kamu  araştırmaları  çerçevesinde  toplumsal  cinsiyet  eşitliği  bağlamında  insanların 
tutumları  ve  diğer  faktörler  çerçevesinde  ele  almaktadır.  Toplumsal  cinsiyet  ve  cinsellik 
toplumun  normatif  sistemin  en  temel  parçaları  arasında  yer  almaktadır.  Dinin  toplumsal 
cinsiyet tutumları üzerindeki toplumda eşitsizliği meşrulaştırmada oynadığı rol noktasında 
geniş bir katılım vardır. Bu yüzden dindar bireylerin daha az eşitlikçi değer yargılarına sahip 
inanç  sistemine sahip oldukları ve bu eşitsizlikleri meşru ve doğal düzene dayandırdıkları 
düşünülmektedir.  Bu  çalışmada  dinin  toplumsal  cinsiyeti  şekillendirici  etkisi  üzerinde 
durulacaktır. Dünya çapında kadına karşı ayrımcılığın sürmesini sağlayan hukuk, değerler, 
gelenek,  sosyal  kurumlar  ve  kültürel  pratikler  üzerinde  durulacaktır.  Yine,  dindarlık 
toplumsal cinsiyetle ilgili tutumların belirlenmesinde önemlidir. 
Anahtar Kelimeler:Aile, Kimlik, Din, Sosyalleşme,  Cinsiyet, Toplumsal  Cinsiyet, 
Toplumsal Değişme 
 
 
THE ROLE OF FAMILY ON FORMATION IDENTITY AND RELIGION 
 
Summary 
 
The family is the smallest unit of a society that has evolved along with changes in the 
needs and demands of the individuals and society. Families serve several important functions 
for  society.  Some  of  these  functions  are:  family  formation  and  membership,  economic 
support,  nurturance  and  socialization,  and  protection  of  vulnerable  members.  Family  unit 
plays a significant role in shaping individuality. Other influences include friends, school, peer 
groups, the media and religion. Child is a member of the family and it provides a “training 
ground”  for  identity  and  that  individuality  is  a  major  mechanism  for  learning  social  and 
gender identity. 
In this paper, the focus is on the impact of religion and family in contex parents role 
models on individuals gender role attitudes, as both academic research and public discourse 

---

384 
 
seem to indicate that these factors are of importance in determining people’s stance regarding 
gender egalitarianism. Sex and gender roles have been examined and theoretical approaches 
regarding  gender  roles  have  been  focused  on  for  this.  The  impact  of  religion  on  gender 
attitudes is largely argued to be the outcome of religion’s role in legitimating inequalities 
within societies, so that religious individuals tend to hold less egalitarian values based on the 
belief  that  these  inequalities  are  justified  and  based  on  a  ‘natural’  order.  This  paper 
investigates the role of religion in shaping gender role attitudes. Secondly, within the overall 
institutional setting, social institutions and cultural practices laws, norms, traditions and are 
the main sources of persisting discrimination against women in all countries. 
Keywords: Family, Identity, Socialization, Sex, Gender, Social Change 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

385 
 
POSTMODERN KÜLTÜRDE KİMLİK: BİR ELEŞTİRİ 
 
Cenan KUVANCI 
 
En  genel  ve  yaygın  biçimiyle,  postmodern  düşünce,  farklı  entelektüel  ve 
kültürel akımların teşekkül etmesine imkân veren temel karşıtı açık-uçlu bir tavırdır. 
Postmodernizm, kuşatıcı üst anlatılara yönelik bir tür güvensizlik ya da şüphecilik 
olarak ortaya çıkmıştır. Temel karşıtı tavır, “temel ya da hareket noktamızın doğ-
ruluğunu  garanti  eden  şey  nedir?”  sorusunu  sorarak  bir  söylemin  temellerinin 
geçerliliğini tartışır.
1
 
Postmodern anlayışa göre, dilin tarih-dışı, bağımsız bir gerçeklikle “doğru-
dan”  hiçbir  teması  yoktur. Bu  nedenle,  insan  bilgisi, belli bir  epistemik  cemaatin 
dilsel ve toplumsal kategori ve pratiklerine gömülüdür. Dolayısıyla, küllî öz ya da 
kendinde şeylere nüfuz etmek imkânsızdır. Gerçeklik ve bilginin plastisitesinin ve 
sürekli değişim halinde olduğunun kabulü, somut tecrübenin sabit ve soyut ilkelere 
nispetle öncelikli olduğuna yapılan vurgu ve hiçbir apriori düşünce sisteminin tek 
başına inancı ya da araştırmayı yönlendirmemesi gerektiği fikri, bu çerçevede kabul 
gören ilkelerden bazılarıdır.  
Açıkça anlaşılacağı üzere, bu anlayışta, dil ilahî ya da nesnel temelden yoksun 
görüldüğü için, hakikatle imtiyazlı bir ilişkiye de sahip değildir. Bu bağlamda, insan 
bilincini nitelemek için en uygun ifade, onun göçebe oluşudur. İnsan düşüncesinin 
tarihi,  farklı  metaforik  şemalar  ya  da  halihazırda  kendi  metaforik  ve  yorumlayıcı 
kategorileri  tarafından  doyuma  ulaşma  noktasının  ötesinde  hiçbir  temeli  olmayan 
belirsiz yorumlayıcı lügatçeler tarihidir. Friedrich Nietzsche`ye göre, “hakikat me-
cazlar,  düz  değiştirmeceler  ve  antropomorfizmlerden  oluşan  seyyar  bir  ordudur. 
Kısaca, o şiir ve belagat yoluyla yoğunlaştırılmış, dönüştürülmüş, süslenmiş ve uzun 
süre kullanıldıktan sonra, kural koyucu ve bağlayıcı görünen insan ilişkilerinin bir 
toplamıdır. Hakikatler, yanılsama olduğu unutulan yanılsamalar ve duyuları etkile-
me gücünü yitirmiş mecazlardır.”
2
 Sözgelimi, “kendinde şey” ve “özne” yani, “ben 
bilinci” pre-linguistik gerçekler değildir; zira, dilin nesnel olarak tasvir ettiği önce-
den  mevcut  olgular  yoktur.  Her  tasvir  bir  yorumdur.  Yorum,  dil  içinde  birbiriyle 
karşılıklı ilişki, fonksiyon ve etkileri bulunan özne ve nesnenin özgür bir oyunudur. 
Özne ile nesne de konuşma figürleridir.
3
 
Ayrıca,  insan  bilgisi  özünde  estetik  bir  statüye  sahiptir,  çünkü  o,  estetik 
anlamda yaratıcı insanî bir yeti sayesinde ortaya çıkar. Dil gerçeklikle temas kurmaz, 
                                                        
1
 Stuart Sim, “Postmodernism and Philosophy,” The Routledge Companion to Post modernism, (Stuart 
Sim), London, 2001, s. 3.  
2
  Friedrich  Nietzsche,  “On  Truth  and  Falsity  in  their  Ultramoral  Sense,”  The  Complete  Works  of 
Friedrich  Nietzsche,  (Trans.  Maximillian  A.  Mugges),  The  Macmillan  Company,  New  York, 
1911, s. 180. 
3
 Kathleen M. Wheeler, Romantizm, Pragmatizm ve Dekonstrüksiyon, (Hüsamettin Arslan), Paradigma 
Yayıncılık, İstanbul, 2011, ss. 194-195. 

---