Yarashev K. D., Ziyadullaev K. Sh., Babajanov R. Yu
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ma’muriy (to‘g‘ri)
va iqtisodiy (tartibga soluvchi) usullarga bo‗linadi. Ma’muriy usullar - boshqaruv sub‘ektining ob‘ektga (fuqarolarga, yuridik shaxslar, davlat xizmatchilariga) bir tomonlama tartibda davlat-hokimiyat ta‘sirini ko‗rsatishi orqali ifodalanadi. Boshqaruvni amalga oshiruvchi sub‘ekt tegishli shaxslar uchun bajarilishi majburiy bo‗lgan va yuridik oqibatlarni keltirib chiqaradigan huquqiy aktlarni qabul qiladi. Qabul qilingan qarorning, buyruqning yoki farmoyishning bajarilmaganligi intizomning buzilishi hisoblanib, aybdor shaxsga nisbatan qonunda belgilangan majburlov choralari qo‗llaniladi. Davlat boshqaruvi ideologiyasi o‗z tarkibida to‗g‗ridan-to‗g‗ri hokimiyat ta‘sirini ko‗rsatishning ma‘muriy usullari mavjud bo‗lishini talab etadi. Keng ma‘noda, boshqaruv usullari ijro hokimiyatining birligini, davlat boshqaruvi turli sub‘ektlari o‗zaro munosabatida tartib-intizomni, shuningdek, ijro hokimiyati organlari funksiyalanishining qonuniyligini ta‘minlaydi. Boshqaruv usullari mazkur usullar yo‗naltirilgan shaxslarning ongiga, irodasiga va xulq-atvoriga ta‘sir ko‗rsatadi. Bu usullarni amalga oshirish huquq sub‘ektlariga to‗g‗ridan-to‗g‗ri iqtisodiy ta‘sirni, moddiy-mulkiy natijalarni keltirib chiqarmaydi. Ma‘muriy usullarda ob‘ektlar o‗z hohishiga ko‗ra boshqaruvni amalga oshirish imkoniyatiga ega emas, ular belgilangan ma‘muriy tartib doirasida va qabul qilingan ko‗rsatmalarni bajarishga majburdirlar. 74 Huquq sub‘ektlariga to‗g‗ridan-to‗g‗ri ta‘sir etish (ma‘muriy) usullaridan foydalanmasdan, davlat boshqaruvining maqsad va vazifalariga erishib bo‗lmaydi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir etish – bu ma‘lum bir vakolatga ega bo‗lgan yuqori turuvchi mansabdor shaxs yoki boshqaruv sub‘ekti tomonidan bo‗yruq, farmoyishning qabul qilinishidir. Ma‘muriy usullar boshqariluvchilarning moddiy manfaatlariga ta‘sir ko‗rsatish, ya‘ni moddiy naf yoki moddiy rag‗batlantirish olishni nazarda tutmagan. Namunali xulq-atvorga o‗rnatilgan ko‗rsatmalarga ixtiyoriy rioya qilish orqali erishiladi, ya‘ni bunda asosiy ta‘sir ko‗rsatish vositasi axloqiy xususiyatga ega bo‗ladi. Iqtisodiy munosabatlarga to‗g‗ridan-to‗g‗ri (ma‘muriy) ta‘sir ko‗rsatish davlatning iqtisodiy manfaatlari qondirilishini ta‘minlashda zarurdir. Iqtisodiyot sohasiga davlatning ta‘siri quyidagilarda namoyon bo‗ladi: birinchidan , iqtisodiy faoliyat ma‘lum bir turlarining faqat davlat tomonidan amalga oshirilishi (masalan, soliq, bojxona faoliyati); ikkinchidan , davlat tashkilotlari xo‗jalik faoliyatini boshqarish va markazlashgan holda tartibga solish; uchinchidan , davlat mulki ob‘ektlarini boshqarish; to‘rtinchidan , iqtisodiyot sohasida davlat kontroli va nazoratini amalga oshirish; beshinchidan , ro‗yxatga olish, ruxsat berish (litsenziya) faoliyatini amalga oshirish va h.k.lar. Ma‘muriy usullarni turli asoslarga ko‗ra Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|