Yarashev K. D., Ziyadullaev K. Sh., Babajanov R. Yu

Davlat boshqaruvi usullarining turlari. 
Yuridik adabiyotlarda, davlat 
boshqaruvi tizimidagi ta‘sir ko‗rsatishning ikki asosiy (universal) usuli: 
ishontirish
va 
majburlash
 
usullari ko‗rib chiqiladi. Amaliyotda bu usullar turli ko‗rinishlarda 
namoyon bo‗ladi. 
Ishontirish 
- 
boshqaruv 
usuli 
sifatida, 
tushuntirish
, 
tarbiyalash,
rag‘batlantirish
va boshqa axloqiy ahamiyatga ega bo‗lgan choralarni amalga 
oshirish orqali isonlarga ta‘sir ko‗rsatish hisoblanadi. Rag‗batlantirish, masalan, 
davlat boshqaruvi sohasida ijro hokimiyatining fuqarolar, yuridik shaxslar, 
huquqiy munosabatlar turli sub‘ektlari bilan bo‗ladigan o‗zaro munosabatlarida 
qonuniylik va intizomni ta‘minlashga xizmat qiladi. 
Boshqaruvning maqsad va vazifalariga erishish majburlash xususiyatidagi 
choralar yordamida ham ta‘minlanishi mumkin. Bu holatda, boshqaruv ob‘ekti, 
normativ huquqiy aktlarda ko‗rsatib o‗tilgan tartibda harakat qilishga majbur 
bo‗ladi.
Agar, shaxslarning harakati huquqiy aktlarning talablariga mos kelmasa, 
davlat, uning organlari va mansabdor shaxslar majburlov choralarini qo‗llash 
huquqiga ega bo‗ladi. Ba‘zi vaqtlarda bu choralar huquqiy tartibotni, jamoat 

---

73 
tartibini, harakatlarni amalga oshirishning o‗rnatilgan tartibini ta‘minlovchi 
choralar sifatida namoyon bo‗ladi.
Ayrim hollarda esa, majburlov choralari huquqbuzarlikni (nojo‗ya xatti-
harakatni) sodir etgan shaxsni jazolashga qaratilgan bo‗ladi. Bu – intizomiy, 
moddiy, ma‘muriy yoki jinoiy xususiyatdagi choralar sifatida namoyon bo‗ladi.
Majburlov choralari shaxsning qonunga xilof xulqini cheklashga, 
shuningdek, turli ijtimoiy munosabatlardagi qonuniy tartibni qayta tiklashga 
qaratiladi. 
Boshqaruv usullari