Sağlığa
Gündoğdu
39
Ancak yetişkinin gözetiminde, huzurlu bir ortamda,
izin verildiğinde kendi iç dünyalarını oyuncakları
ile kendi seçtikleri malzemelerle kurdukları
hikayelerle çok iyi anlatırlar.Oyun terapisinden sonra
çocuk içinde tuttuğu, kızacağı, cezalandırılacağı,
sevilmeyeceği gibi düşünce ve duygularını net bir
şekilde ifade ettiğini görüyoruz. Oyun terapisi ile
çocukların biliçsel süreçlerinde ve motor süreçlerinde
büyük bir gelişme, sözel iletişimlerinde duygularını
daha iyi anlamlandırabilme görülmektedir. Ayrıca
bazı çocuklar oyun oynamayı bilmiyor. Bu süreçle
oyun oynayabilmeyi, kendi yaş dönemine uygun
oyun kurmaya başlayabilir. Aynı zamanda sınırları
öğrenmesini sağlayan bir süreçtir. Zamana, eşyaya,
başkalarına saygı duymayı öğrenir. Belli sınırlar
çerçevesinde özgürlüğünün olduğunu öğrenir.
Ebeveyninden kapıdan ayrılmayı öğrenir.Biz çocuğa
oyun esnasında öğretme, yönlendirme, eleştirme,
cesaretlendirme yapmıyoruz. Biz onun yanında
eşlikçisi, yardımcısı ve yardımcı egosuyuz. Bu
aşamaları yaparken o içinde yeterli ego gücünü
bulamazken bu ortamda yanında terapisti varken onu
bulabilmektedir. Oyun psikoterapisi çocuğun değerlik
duygusunu, özgüvenini arttırır. Yani çocuk hem
öğrenir hem de ruhsal açıdan gelişir.
- Oyun terapisi hangi durumlarda,
kimlere uygulanır?
Çocuk psikiyatri polikliniğine başvurmuş 3 ile 10 yaş
arası sorunları açısından uygun gördüğümüz vakaları
değerlendiriyoruz ve aileyi yönlendiriyoruz. Aileye
koşulları ve süreci anlatıyoruz ve istiyorlarsa oyun
psikoterapisine başlıyoruz.
-Anne ve baba oyun terapisine katılabilir mi?
Oyun psikoterapisinde çocukla özel bir anı
paylaştığımız için anne ve babayı oyun odasına
almıyoruz. Sadece 4 seansta bir aile bilgilendirilir. Bu
bilgilendirme oyunda ne olduğu değil, süreçle ilgili bir
bilgilendirme olur.
- Çocuğa oyun terapisine gelirken nasıl bir
açıklama yapılmalıdır?
Çocuğa ailesi tarafından,
“Seninle sen oyun oynarken, resim yaparken,
hikaye anlatırken, senin duygu ve düşüncelerini
anlamını sağlayacak oyun ablasına gidiyoruz. Orada
istemediğin hiçbir şeyi yapmak zorunda değilsin.
Söylemek ya da yapmakta istediğin her şeye sen
karara vereceksin.”
Neden gidiyorum? derse,
“Senin için ve bizim için okulda, evde bazı şeyler
yolunda gitmiyor. Bazen özel birisiyle paylaşabileceğin
özel bir zamanın olması sana yardımcı olacaktır.”
Odaya girerken terapist tarafından, oyunun ne kadar
süreceği ve oyuncaklara zarar vermemesi gerektiği
belirterek;
“Şimdi seninle özel oyun odasına giriyoruz. Burada
istediğin her şeyi yapabilirsin, yapmaman gereken şey
olduğu zaman ben sana hatırlatacağım.” diye standart
bir yönerge söylenir.
-Oyun terapisinde gözlem ne kadar sürmekte
ve ne kadar zamanda sonuç alınır?
Haftada 1 kez, 45 dk planlanır. Ama gözlemin
bitmesine çocuğun ritmine göre karar verilir. Oyun
terapisi uzun soluklu bir süreçtir. Çocuğun ve ailenin
durumuna göre 1-2 ayda sürebilir 2 yılda sürebilir.
Aynı erişkindeki gibi bireysel psikoterapi süreci
yaşanır. Çocuğun ve ailenin durumuna göre değişir.
Tan
ıtım
Sağlığa
Gündoğdu
40
-Hangi oyundan neler çıkartıyorsunuz bize
örnek verebilir misiniz?
Burada sadece tek bir oyuncak ile somut bir kanıya
varmamız doğru olmaz. Bizim için süreç çok önemlidir.
Örnek verecek olursak çocuktan yaş dönemine
uygun oyun oynamasını bekleriz Çocuk oyuncağını
seçecek, bir otyun senaryosu kuracak ve o oyun içine
alacağı bireyler olacak. O oyun içinde yaşayacağı
çatışmaları ve bitişini izleyeceğiz. Yani oyuncağı ve
oyunun senaryosuna bütünüyle bakacağız. Çocuk bir
oyuncağı bir kere seçti diye bir anlam yükleyemeyiz.
Uzun soluklu bir süreç olduğu için o oyuncağı başka
oyun temalarında kullanıyor mu, oyuncakla kurduğu
oyun temasını başka oyuncaklarla da kurabilir yor
mu yani bizim için tekrarlayan oyuncak seçimi ve
oyun temaları önemli. Örneğin 5 Yaşında ise 5 yaş
dönemine uygun oyunlar oynamasını bekleriz. Daha
üretici daha sosyal paylaşımcı oyunlar kurmasını
beklerken geçmiş dönemlere takılı ise oyununda da
bunu görürüz. Sürekli kum havuzunda oynuyorsa
ya da emekliyorsa regresif hareketler vardır, geçmiş
döneme takılı kalmıştır diyebiliyoruz. Çocuk burada
bu oyunu oynayıp o dönemi tamir edip kendi yaş
dönemine gelir.
-Burası ne zaman kuruldu ve ekibiniz
kimlerden oluşmaktadır?
Bizim burada kullandığımız oyun psikoterapisi 1960
yıllardan beri yurt dışında olan, bizim hocalarımız
tarafından Ankara merkezli başlayan bir psikoterapi
yöntemidir. Oyun terapi odamız Göztepe Rötory
Kulubünün Hastanemizle işbirliğiyle yürüttüğü bir
proje olarak başladı. Oyun terapi odamız nisan ayında
tamamlandı ve açıldı. Çocuk psikiyatri kliniğimiz çok
sayıda alanlarında yetkin kişilerden oluşuyor, ancak
burada oyun psikoterapisti olabilmek için en az 2 yıl
süren eğitimden geçmeniz lazım. Bizim kliniğimizde
şuan bu eğitimi almış 3 psikoloğumuz var.
Kamu hastaneleri içinde Ege Bölgesinde tekiz,
Ülkemizde ise Ankara Eğitim Araştırma Hastanesinden
sonra ikinciyiz. Burası çocuklar için yapılabilecek
çok kıymetli ve önemli bir yer. Çok önemli bir eksiği
tamamlıyoruz. Oyun terapi odası özel hastanelerde
vardı ama devlete ait kamu hastanelerinde yoktu.
Burada 3-10 yaş arası çocuklarımızın aileleri için
önemli bir gereksinimi karşılamakta.
Oyun Terapi Odası Personelleri
Uzm. Dr. Ayşe Kutlu(Çocuk Psikiyatrisi)
(sağda), M. Duygu Özcanlı(Psikolog)(solda),
Sezin Gönül(Psikolog), Duygu Doğan(Psikolog)
-Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mıdır?
Zeka ile hayal gücü paraleldir. Hayal gücünü de
geliştiren şey oyundur. O anlamda çocuğun hayatında
oyun çok önemlidir. Çocuklarımız kurslara gitmeli,
aktivitelerde bulunmalı ama çocuğun asıl temel
işlevi oyun oynamaktır. Lütfen çocuklarımızı oyun
zamanlarından alıp tabletlere, telefonlara mahkum
etmeyelim. Çocuğun oyuncakları kompleks değil
çocuğun hayal gücünü ortaya çıkarabilecek, kendi
hayal dünyasını yansıtabilecek, arttırabilecek
oyuncaklar olmalıdır. İnternetten, tabletten, cep
telefonundan oynanan oyunlar oyun değildir.
Çocukların dil gelişimini, bilişsel gelişimini, ruhsal
gelişimini, dikkatini bozar. O yüzden ailelere bu
vesileyle bunu da mutlaka iletmiş olalım. Lütfen
çocuklarını teknolojiden uzak tutsunlar ve çocuklarını
pahalı hiçbir şey almasınlar.