Yazı İşleri Müdürü Op. Dr. Aydın er tıbbi Hizmetler Başkanı Genel Yayın Yönetmeni Nurgül Şenol önder
Yüklə 457,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
Sağlığa Gündoğdu 47 Bunun yanı sıra böyle bir isteği olduğu bilinen kişinin bedeni de tüm varislerin onayıyla aynı amaçla bağışlanabilir. Bu konuda Tıp Fakültelerinin Anatomi Anabilim Dallarına başvurulmalıdır. Bağışlanan bedenler üzerinde çalışmalar son derece katı tıp ahlakı çerçevesinde, gereken saygı gösterilerek yürütülmekte, daha sonrasında kişinin isteği doğrultusunda cenaze işlemleri yapılmaktadır. Tıp Fakültelerine bağışlanan vücutlar eğitim ve araştırma amaçlı kullanılmaktadır. Fakülteler ancak vücudu bilimsel çalışmaya uygun olmayan bağışları kabul etmeyebilir. AIDS, sarılık (Hepatit B ve C) gibi çalışanların ve öğrencilerin sağlığını etkileyecek hastalığı olanlar eğitim amaçlarına uygun değildir. Kadavralar üzerinde çalışmalar tamamlandıktan sonra Fakültelerin yetkili birimleri tarafından gömülmesi sağlanır. Bağışçı, kendisine ait bir mezar yerine gömülmek isteğini belirtmemiş ise bulunan bölgenin belediyesinin tespit edeceği bir mezarlığa defnedilir. Bağışçının kendisine ait bir mezar yeri mevcut ise belirtilen yere defnedilir. Defin ve cenaze töreni ile ilgili tercihler bağış işlemi sırasında bağışçıya sorulur. Bağışçının inançlarına uygun şekilde ilgili kuruluşlara cenaze işlemleri yaptırılır. Sahip olduğu mezar yeri var ise tapu fotokopisi istenir. Cenazelerin yakılarak defnedilmesi nokrasında gerekli mevzuat düzenlemesi henüz gerçekleşmediğinden, ülkemiz şartlarında gerçekleştirilemeyecek bu tip cenaze işlemleri için tıp fakülteleri sorumlu değildir. Bağışçının cenaze töreninin ailesi tarafından düzenlenmesi isteği belirtilmiş ise Tıp Fakültelerinde gerekli işlemler yapıldıktan sonra cenaze aileye teslim edilir. Anatomi eğitimini lisans düzeyi, anatomi uzmanlık/doktora eğitimi ve hekimlerin mezuniyet sonrası eğitimi şeklinde kategorize edebiliriz. Lisans eğitimi sırasında hem teorik hem pratik uygulamalar eğitim programlarında yer almaktadır. Batı ülkelerindeki Anatomi eğitimi incelendiğinde kadavra ağırlıkları çeşitlilik göstermekle birlikte teorik derslerin en az yarısı kadar, bazı fakültelerde daha da yüksek oranlarda laboratuvar eğitimine yer verilmektedir. Bir tıp öğrencisinin hayatı boyunca hiç unutamayacağı anılarından biri Anatomi pratiğinde, kadavra ile ilk karşılaştığı andır. Tıp öğrenimi içindeki Anatomi dersleri, “bedenin geçiciliği” ve “insanı parçalara ayırma” kavramları ile yüzleştiricidir. Bu yüzleşmeye tahammül edebilme, kişinin hekim olmayı kaldırabileceğinin ölçütü gibi görülür. Disseksiyona katılan öğrenci burada yaşadıklarının izlerini artık daima taşıyacaktır. Anatomi bilimi tıbbın gelişimi ile paralel giden ve önemini binlerce yıldır koruyan bir bilim dalı olagelmiştir. Tıbbın alt dallarının çeşitlenmesi ile Anatomi eğitimine ayrılan sürede, yöntemlerde zaman içinde değişiklikler olmaktadır. Ancak Anatomi eğitiminin yüzyıllardır değişmeyen yöntemi kadavra üzerinde uygulamalı eğitimdir. Gelişen teknoloji kadavra üzerinde uygulamalı Anatomi eğitimine destek olmakta ve çeşitlilik katmaktadır. Özellikle son 20 yılda hızla gelişen teknolojik olanaklar Anatomi eğitiminde de yaygın şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Çok daha mükemmel modellerden, detaylı bilgisayar programlarından eğitimde yararlanılmaktadır. Ancak kullanılan modeller, bilgisayar programları ne kadar mükemmel olursa olsun insan kadavrası ile eğitimin yerini henüz alamamıştır ve yakın bir gelecekte de alacağına ilişkin öngörüler yoktur. Anatomi eğitiminde modeller kadavra eksiği olduğu ya da kadavrada göstermenin zor olduğu yapıların öğretilmesi sırasında ve tamamlayıcı olarak kullanılmaktadır. Benzer şekilde bilgisayar programları da eğitime destek verme amacıyla kullanılmaktadır. Her ne kadar bilgisayar programları çok popüler olsa da gözden kaçırılmaması gereken husus özellikle tıp alanında ileri ülkelerin tamamında geniş Anatomi Disseksiyon Laboratuvarlarının mevcut olduğu ve eğitimlerini temel olarak kadavra üzerinde çalışmaya göre şekillendirmiş olmalarıdır. Dosya
Sağlığa Gündoğdu 48 Yeni gelişen endoskopik cerrahi gibi ya da birçok minör invaziv metot daha detaylı anatomik bilgiye ihtiyacı arttırdığı gibi el becerisi geliştirebilmek için de kadavra üzerinde çalışma ihtiyacını artırmıştır. Bu nedenlerledir ki son yıllarda kadavra kursları tüm dünyada yoğun ilgi görmekte ve oldukça yüksek ücretler karşılığında kurslar düzenlenmektedir. Bu tip eğitimlerin malpraktisleri azaltmanın yanı sıra morbidite ve mortalite risklerini azaltmakta da önem arz ettiğini göz ardı etmemek gereklidir. Gelişen detaylı görüntüleme yöntemleri cerrahiyi organ düzeyinden dokuya taşımış ve taşımakta hatta hücre düzeyinde cerrahi yaklaşımlara doğru ilerlemekteyiz. Bu perspektifte bakıldığında kadavra üzerinde anatomi eğitiminin çok daha uzun yıllar önemini koruyacağı görülmektedir. Sonuç olarak teknolojinin gelişimi Anatomi eğitim araçlarını çeşitlendirmekte fakat kadavranın yerini alamamaktadır. Hatta gelişen tanı ve yöntemler kadavra üzerinde eğitime olan ihtiyacı lisans düzeyinden mezuniyet sonrasına taşımıştır. Günümüzde Avrupa ülkelerinin hemen tümünde, ABD’de, Japonya, Avustralya, Güney Afrika, Yeni Zelanda gibi kalkınmış ülkelerin hemen tamamında tıp fakültelerinde kullanılan cesetler ölmeden önce kendi isteği ile bedenini bilime bağışlamış kişilerin cesetleridir. Avrupa Birliği’ne bağlı ülkelerin hemen hemen hepsinde kadavra bağışının nasıl yapılacağı konusu ayrıntılı yasalarla belirlenmiştir. Türkiye de her geçen yıl tıp fakültesi öğrenci kontenjanları artmaktadır. “Tıp fakülteleri arasında 25 kişiye bir veya 50 öğrenciye bir kadavra sunan Fakültelerin sayısı çok az miktardadır. Ayrıca kadavra pratiği sunamayan Tıp Fakültesi sayısı da azımsanmayacak kadar yüksektir. Ülkemizde kadavra bulunan merkez sayısı da 20 civarındadır. Bu nedenle kadavra eksikliği, ülkemizdeki Tıp Fakültelerinin “Temel tıp eğitimi” bakımından en büyük sıkıntılarından biridir. Tıp Fakültelerimiz içerisinde tıp eğitiminde kadavrayı ideal sayı olarak belirlenen on öğrenciye bir kadavra olarak gören hiç bir fakültemiz bulunmamaktadır. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi bu konuda öğrencilerine kadavra eğitimi yaptırabilen şanslı bir fakültedir. Ayrıca Diş Hekimliği ve Sağlık Bilimleri Fakültelerinde de kadavra eğitimi öğrenci başarısını artıracaktır. Mevcut yasalarda kadavra bağışına engel bir durum bulunmamaktadır. Ancak toplumdaki bilgi eksikliği nedeniyle gönüllü bağış sayısı yetersiz kalmaktadır. Ülkemizde son 3 yıldır yapılan ''Bağışlayın Bedeniniz Tıp Eğitiminde Yaşasın'' adlı kampanyada da amaç organ bağışı gibi vatandaşlarımızın çok kutsal bir hareket olarak bedenlerini ölüm sonrası tıp eğitiminde kullandırabilmek ve bunun sosyal değerini paylaşabilmektir. Tıp eğitiminin en büyük sorunu olan 'Kadavra Temini' yönündeki toplumsal duyarlılığı arttırmak yönündeki çalışmalara büyük ihtiyaç duyulmaktadır. Yazılı ve görsel medyanın konuya gösterdiği duyarlılık oldukça önemlidir. “Beden bağışı ile ilgili ayrıntılı bilgiler Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği web sayfasından (http://anatomidernegi.org) veya Tıp Fakülteleri Anatomi Anabilim Dalı Başkanlıklarından temin edilebilir. Bedenini bağışlayacak olan gönüllü bireyler Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Başkanlıklarına müracaat edebilir. “Bağışlayın Bedeniniz Tıp Eğitiminde Yaşasın” Kaynaklar 1. Gürbüz H, Mesut R, Karlıkaya E. Kadavra bağışı üzerine görüşler (http://www.anatomidernegi.org) 2. Şehirli Ü.S. Diseksiyon ve anatomi eğitiminde etik. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Anatomi AD, Doktora Tezi İstanbul: 2001. 3. Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği, http:// www.anatomidernegi.org/kadavra-bagisi-ve- temini (kadavra dosyası) Dosya
Yüklə 457,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|