Yazı İşleri Müdürü Op. Dr. Aydın er tıbbi Hizmetler Başkanı Genel Yayın Yönetmeni Nurgül Şenol önder

Sağlığa Gündoğdu

22

TÜRK HEMŞİRELER DERNEĞİ (THD) 

İZMİR ŞUBESİ’NİN 2016 YILI

LEMAN BİROL-İNCİ EREFE 

HEMŞİRELİKTE ARAŞTIRMA ÖDÜLLERİ

S

ağlık  hizmeti  ile  ilişkili  enfeksiyonlar,  diğer 

adıyla hastane enfeksiyonları, bir hastanın sağlık 

kuruluşundaki bakım sürecinde gelişen ve hasta 

sağlık kuruluşuna başvurduğu sırada var olmayan veya 

kuluçka  döneminde  olmayan,  refakatçi,  personel  ve 

ziyaretçilerde de görülebilen enfeksiyonlardır. Hastane 

enfeksiyonları  tüm  dünyada  sağlık  sisteminin  önemli 

sorunlarından  birisidir.  Hastalık  ve  ölüm  oranını 

artırır, hastanede yatış süresini uzatır, hastanın yaşam 

kalitesini bozar, masrafları artırır; iş gücü ve üretkenlik 

kaybına ve hukuki sorunlara neden olur.

Türk Hemşireler Derneği İzmir 

Şubesi’nin 2016 Yılı Leman Birol-İnci 

Erefe Hemşirelikte Araştırma

 Ödülleri İkinciliği:

Dünya verileri hastane enfeksiyonları sıklığının %3 - 

% 17 arasında olduğunu göstermektedir. Yoğun bakım 

birimleri,  yanık  üniteleri  gibi  birimlerde  bu  oranlar 

daha yüksek olup %20-40 gibi oranlarda görülmektedir. 

Gelişmiş  ülkelerde  hastane  enfeksiyonları  ile  ilişkili 

ölümler  ilk  10  ölüm  nedeni  içinde  yer  alır.  ABD'de 

yılda  2  milyondan  fazla  kişide  hastane  enfeksiyonu 

görülmekte, 90.000'den fazla ölüme neden olmaktadır, 

yani  her  6  dakikada  1  kişi  hastane  enfeksiyonları 

nedeniyle ölmektedir.

Peki, sağlık hizmeti ile ilişkili 

enfeksiyonları önleyebilir miyiz? 

Gelişmiş  ülkelerde  hastane  enfeksiyonlarıyla  uzun 

yıllardır  etkin  şekilde  mücadele  edilmektedir. 

SHİİ’ların yaklaşık %40’ı önlenebilir. 21. Yüzyılda ise 

aksi  ispat  edilmediği  sürece  her  hastane  enfeksiyonu,  

temel  enfeksiyon  kontrol  kurallarına  uyulduğu 

takdirde  önlenmesi  mümkün  olan  bir  tıbbi  hata 

olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Hastane kaynaklı 

enfeksiyonların önlenmesi; yoğun bir emek, enfeksiyon 

kontrol  önlemlerinin  etkin  kullanımı,  multidisipliner 

yaklaşım ve yönetim desteği gerektirmektedir. 

Biz  Dr.  Behçet  Uz  Çocuk  Hastalıkları  Cerrahisi 

Eğitim  ve  Araştırma  Hastanesi  Enfeksiyon  Kontrol 

Komitesi olarak tüm çalışanlarımızla birlikte, “hastane 

enfeksiyonlarını önlemek tedavi etmekten daha kolay!” 

gerçeğini  benimsemekte  ve  tüm  çalışmalarımızı  bu 

slogan çerçevesinde yürütmekteyiz.

ONKOLOJİ HASTALARINDA 

PORT KATETER İLİŞKİLİ 

KAN DOLAŞIMI 

İNFEKSİYONLARININ 

ÖNLENMESİNDE BAKIM 

PAKETİ (CARE BUNDLE) 

UYGULAMALARININ 

ETKİSİ

“

“

Giriş

Onkoloji  hastalarında;  uzun  süreli  kemoterapi, 

sık  kan  transfüzyonu  ve  kan  örneklemesi,  agresif 

kombinasyon  kemoterapileri  ve  sürekli  parenteral 

beslenme ihtiyacı nedeniyle tamamen implante edilen 

santral kateterler (port) kullanılmaktadır. Port kateter 

yerleştirilmesi  hekim  tarafından  yapılmaktadır 

ancak kateter yerleştirildikten sonra katetere yapılan 

girişimlerden ve kateterin bakımından primer olarak 

hemşire sorumludur, dolayısıyla hemşirelerin sağladığı 

port kateter bakımı, port kateter ilişkili kan dolaşımı 

enfeksiyon  hızını    direkt  olarak  etkilemektedir. 

Son  yıllarda  yapılan  çalışmalar,  etkinliği  bilimsel 

olarak  kanıtlanmış  önlemlerin  eş  zamanlı  olarak 

(paket  yaklaşımı)  uygulamaya  konulması  ile  çoğu 

sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonun önlenmesinin 

mümkün  olduğunu  göstermiştir.  Bakım  paketi 

(care  bundle),  her  biri  tek  tek  uygulandığında 

hastanın  iyileşme  sürecini  ve  sonuçları  olumlu 

yönde  etkileyen,  hepsi  birlikte  uygulandığında  ise 

teker  teker  uygulanmalarına  oranla  daha  iyi  bir 

sonuca  ulaşılmasını  sağlayan  birkaç  girişimin  veya 

müdahalenin bir araya gelmesinden oluşur. 

Hastanemizden Haberler

Nevbahar YAŞAR

Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi

Enfeksiyon Birimi

---

Sağlığa Gündoğdu

23

Amaç

Bu çalışma, Hastanemiz Onkoloji hemşirelerinin kateter 

bakımında  uyguladığı  bakım  paketi  uygulamalarının, 

port kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonları hızının 

düşürülmesine  olan  etkisinin  belirlenmesi  amacıyla 

yapılmıştır.

•  Hemşirelere  çalışma  başlamadan  önce  ve  çalışma 

süresince,  bakım  paketi  uygulama  pratikleri 

anlatılmış, eğitimler aralıklı olarak tekrarlanmıştır. 

Bunun  yanı  sıra  bakım  paketine  uyum  oranları 

ve  kateter  ilişkili  enfeksiyon  hızları  konularında 

geri  bildirimde  bulunulmuştur.  Bakım  paketi 

uygulamasına başlamadan önce tüm parametreleri 

içeren kontrol listeleri oluşturulmuş ve pakette yer 

alan parametreler uygulanırken gözlemlemek üzere 

her gün klinik içinden hemşireler görevlendirilmiştir. 

Görevlendirilen  hemşireler  yapılan  uygulamaları 

her gün düzenli olarak, kontrol listeleri üzerinden 

adım adım kontrol etmişler ve kaydetmişlerdir.

Yöntem

01.08.2014 tarihinden itibaren Hastanemiz Hematoloji-

Onkoloji  Kliniğinde  kateter  ilişkili  kan  dolaşımı 

enfeksiyonlarının  önlenmesine  yönelik  kanıta  dayalı 

4  parametreden  oluşan  bakım  paketi  uygulamasına 

başlanmıştır. 

Bulgularımız

Port  kateter  günlerinde  artış  olmasına  rağmen  (Figür 

1), port kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyon hızında 

kayda değer bir azalma görülmektedir (Figür 2).

Bundle içerisinde; port iğnesi takılırken 

cilt hazırlığında ve kateter yeri 

bakımında antiseptik solüsyon olarak 

%2 klorheksidin glukonat kullanımı, 

iğnesiz girişim aparatı olarak split 

septum özelliğindeki ven valflerinin 

kullanımı, port kateterlerin düzenli 

olarak yıkanması ve sürekli 

eğitim yer almıştır:

•  Çalışma  öncesinde  port  iğnesi  takılırken 

cilt  hazırlığında  ve  kateter  yeri  bakımında 

antiseptik  solüsyon  olarak  %10  povidon  iyot 

kullanılmaktayken, uygulamaya başlandıktan sonra 

%2 klorheksidin glukonat kullanımına geçilmiştir. 

•  Çalışma  öncesinde  iğnesiz  girişim  aparatı  olarak 

üç  yollu  musluk  kullanılmaktayken,  uygulamaya 

başlandıktan sonra split septum özelliğindeki ven 

valfleri kullanılmaya başlanmıştır.

•  Çalışma ile birlikte düzenli olarak kateter yıkaması 

yapılmaya  başlanmıştır.  Kateterin  yıkanması 

hemşireler  tarafından  her  enjeksiyon/infüzyondan 

önce ve sonra, kan alma ve tranfüzyon işlemlerinden 

önce ve sonra düzenli olarak yapılmıştır. Hemşireler, 

kateterlerin  yıkanmasında  10  cc’lik  enjektör 

kullanılmışlar (en uygun basıncı sağladığından) ve 

her yıkama işleminde % 0,9 NaCl içeren 100-500 

cc’lik serumlardan aseptik şartlarda kateter yıkama 

solüsyonu  hazırlamışlardır.  01.07.2015  tarihinden 

itibaren  kateterin  yıkanmasında  tek  kullanımlık 

yıkama  solüsyonları  kullanılmaya  başlanmıştır. 

Hemşireler kateter yıkama işleminde pulsatil (kesik 

kesik, vuruşlu) yıkama tekniğini kullanılmışlardır. 

Fiğür 1

Fiğür 2

Hastanemizden Haberler

---