50
Muóammed a.s. felek-i sÀdisde MÿsÀ peyàamberi gördi sebeb ne idi dise cevÀb vir ki
felek-i sÀdis felek-i Müşterídür müteşerrièler gögidür MÿsÀ a.s. daòı vÀøıè-ı
şeríèatdur münÀsebeti budur 3/155-157
felek-i sÀbiède İbrÀhím peyàamberi gördi ayruàında görmedi sebeb ne idi dise cevÀb
vir ki İbrÀhím pírdür felek-i sÀbiè felek-i ZuóÀldür pírlere müteèalliúdür pírlikle
münÀsebeti vardur 3/ 158-160
Yarmayınca gögsini peyàamberüŋ
Yumayınca içini ol serverüŋ
719
Cebra’íl
öŋine çekmedi BurÀú
Göklere
çıúmaàa úılmadı yaraú
720
Beşâret-nâme’de Miraç hadisesi yukarıdaki beyitlerle başlar ve oldukça uzun
bir bölümde tahkiye edilir.
4.10. NAMAZ
Hurûfî te’vil geleneğinde genellikle farz namazlarının rekat sayıları ön plana
çıkar. Hazarda kılınana 17 rekat namaz, saferde kılınan 11 rekat ve cumada kılınan
15 rekat te’vil edilir. Söz konusu namazların rekatları toplamı 28 ve 32 rakmalarını
vermektedir.
On yidi rekèat óaôerde úıl namÀz
Cumèa gün on biş ki tÀ keşf ola rÀz
587
İkisi otuz iki olur hemÀn
èArş Ádemden virür saŋa nişÀn
588
On yidi rekèat óaôerde úarø-ı Óaú
Úıl seferde on bir oldı farø-ı Óaú
589
Oldı yigirmi sekiz iy nÀm-ver
Virdi
Úur’Ànuŋ óurÿfından òaber
590
ol biş vaúte CebrÀ’íl imÀmet eyledi on yidi rekèat ãalÀt-ı haøar ögretdi ve cumèa gün
on biş rekèat ögretdi ve daòı úaçan ki sefere çıúsa on bir rekèat ögretdi ve’s-selÀm
tamÀm oldı 3/120-122
imdi bunlaruŋ te’vílin bilmek gerekdür ki nedür ol aèôam-ı erkÀn-ı İslÀm namÀzdur
evvel namÀz niçün elli farø oldı sırrı ve te’víli nedür bilmek gerekdür baèdezÀn biş
51
vaúte úarar dutdı óikmeti nedür bilmek gerekdür ki bu biş vaút daòı óaøarda on yidi
rekèat oldı cumèa gün on biş rekèat oldı ve seferde on bir rekèat oldı óikmeti nedür
bilmek gerek 3/124-129
Miraç gecesi elli namaz Hz. Muhammed üzerine farz olur. Bunun te’vili
ez-rÿy-ı te’víl yigirmi sekiz kelimenüŋ yigirmi iki noúùası vardur elli olur murÀd
vech-i Àdem müşÀhede itmekdür 3/170-172
biçimindedir. Daha sonra elli vakit namaz beşe indirilir.
Allah kelimesinde beş harf bulunmaktadır. Namzın beş vakit olmasının
nedeni budur. Namazın elli vakit olması da çeşitli biçimlerde te’vil edilir. Arap
abecesinde 28 harf ve bu harflerin 22 noktası bulunmaktadır. Toplamı elli eder.
baèdezÀn ol elli namÀzı bişde úarar eyledi biş vaút namÀz oldı ki Allah ism-i õÀtdur
biş óarfdür ve biş vaút namÀz ol biş óarfüŋ izÀsında vÀkiè olmışdur 3/172-173
ez-rÿyı sırr u te’víl oldur ki yigirmi sekiz kelime-i ilahínüŋ yigirmi iki noúùası
vardur elli èaded olur ki elli vaút namÀz bu elli óarf ve noúùa muúÀbilinde vÀúiè
olmışdur 3/177-179
baèdezÀn bu biş vaút namÀz ki úılınur on yidi ãalÀt-ı óaøar on bir ãalÀt-ı sefer yigirmi
sekiz olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède on yidi ãalÀt-ı óaøar altı
günde úılınur yidinci gün ki cumaè günidür on biş rekèat ãalÀt úılınur otuz iki rekèat
olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki vechullahdur 3/ 210-214
Sarhoş halde namaz kılınmaz. Esrik halde namaz kılmak dünyayı kazanmaya
yönelik bir faaliyetdir. Bu durumda Allah’a layık namaz olması mümkün değildir.
óaøret-i èizzet cell ü èalÀ óÀlet-i sekrde namÀzı menè eyler eydür ki namÀza yaúın
olmaŋ sekrÀn olduàınuz óalde óattÀ nuùúınızı bilmeyince dir yaèní úaçan kim nuùúı
bilse ol vaútin àaflet-i sekrden ayılur namÀza lÀyıú olur eger nuùúını bilmese àÀfil ü
sekrÀn olur sekrÀnuŋ namÀzı óaørete lÀyıú degildür muóall-i úÀbulde vÀúiè olmaz
yaèní feyø-i faøl-ı feyyÀøuŋ bÀùınından aŋa bir feyø ve bir müşÀhede óÀãıl olmaz
dimek olur ki ehl-i dünyÀ namÀzı olur 7/4-10
Ġayr-i Àõíne vü Àõíne namÀz
Otuz iki farø idüpdür bí-niyÀz
535
Otuz iki nuùò izÀsında i yÀr
Ádemüŋ yüzinde yazdı KirdgÀr
536
On yidi rekèat óaøerde farø-ı Óaú
Bil seferde on bir oldı úarø-ı Óaú
537
52
K’ola yigirmi sekiz rekèat temÀm
Aómedüŋ nuùúınca yaèŋí ve’s-selÀm
538
äÿretüŋ sırrın beyÀn eyler namÀz
Bu sebebden farø olupdur úış u yaz
539
4.11. HAC-KÂBE
Kur’an’da Kâbe, kimi kez kendi özel ismiyle anılırken, değişik isimler altında
da zikredilmektedir: el-Beyt, Beytî, el-Beytü’l-Harâm ve el-Beytü’l-Atik. Hurûfîler
onu tüm bu isimleriyle anarken birkaç yönüyle ön plana çıkar. Bunlardan ilki hac
sırasında yapılan ibadetlerin sayılarıdır. Her biri yedi kere yapılan bu ibadetler
toplamda yirmi sekiz rakamının bulunmasına yardımcı olur. Kâbe dünyanın merkezi
kabul edilir. Bununla ilgili Işk-nâme’de olmasa da Farsça Câvidân-nâme
nüshalarında şekiller çizilmişitir. Kâbe öyle bir merkezdir ki her an dünyanın çeşitli
bölgelerinden insanlar ona yüzlerini çevirir. Kâbe’nin yaratılış ve varoluş şemasında
merkezi bir yerde bulunduğu, dünyanın en yüce mevkii olduğu fikirleri sadece
Hurûfîlere ait değildir. Bu manevî konumuyla Kâbe, varlık ve gönüller dairesinin
yeryüzündeki odak noktasını teşkil eder; manevî olarak sürekli teşekkül halindeki bu
dairelerle kesintisiz bir münasebet içinde olarak varlıklarına dayanak oluşturan Kâbe,
aynı zamanda Mutlak Hakikat’e ve onun biriğine de müşahhas bir alamettir. Kur’ani
ifadesiyle, bir “Hudâ”dır.
195
Yiddi yiddi Kaèbeyi úılmaú ùavÀf
Hem delíl oldı óurÿfa bí-òilÀf
58
baèdezÀn Kaèbe ki beytullahdur hem beytü’l-èatíúdür yidi kez ùavÀf-ı hac ve yidi kez
ùavÀf-ı èumre ki farødur on dört ùavÀf olur murÀd vech-i Àdemüŋ ôuhÿrıdur baède
yidi kez ùavÀf-ı úudüm ve yidi kez ùavÀf-ı vedÀè sünnetdür on dört ùavÀf olur murÀd
vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki yigirmi sekiz ùavÀfdur yigirmi sekiz saùr-ı
vech-i Àdem izÀsındadur 3/235-240
Beytü'l-muúaddes maúÀm-ı ôahr-ı Àdemdür ve Beytü'l-óarÀm maúam-ı vech-i
Àdemdür 6/81-82
İnsanın vechi Kâbe topraklarından yapılmıştır. İnsanların namaz sırasında
Kâbeye yönelmelerinin nedeni budur.
Alnı başı Kaèbedendür iy cüvÀn
äadr u ôahrı Beyt-i Maúdesden hemÀn
274
195
Sadık Kılç, İslâm’da Sembolik Dil, İstanbul, 1995, 65.
Dostları ilə paylaş: |