YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ
SONUÇ................................................................................................................254
Yüklə 2,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8. KAYNAKLAR....................................................................................................260
- KISALTMALAR
II 7. SONUÇ................................................................................................................254 8. KAYNAKLAR....................................................................................................260 9. ÖZET...................................................................................................................264 10. ABSTRACT......................................................................................................265 III ÖN SÖZ Son yıllarda Türk klasik edebiyatı ile ilgili araştırmalar, bu edebiyatın şiir ağırlıklı bir karakter göstermesinden dolayı manzûm eserler üzerinde yoğunlaşmıştır. Divan neşirleriyle başlayan çalışmalar şiir tahlilleri ve incelemelerle devam etmiştir. Divan edebiyatı ile ilgili gözden kaçırılmaması gereken bir başka husus, bu edebiyatın kaynakları, onu besleyen unsurlardır. Söz konusu kaynakların en önemlilerinden biri hiç şüphesiz Hurûfîliktir. Şimdiye kadar Hurûfîlik ve onun temsilcileri hakkında kapsamlı bir çalışmanın yapıldığı söylenemez. Yapılan çalışmaların daha çok Hurûfî şairler üzerine yoğunlaştığı görülür. Müstakil olarak Hurûfîlik üzerine olmasa bile, konu hakkında fikir beyan edenler Hurûfîliğin bir din mi yoksa tarikat veya mezhep mi olduğuna karar verememişlerdir. Genel olarak tasavvufî zeminde filizlenen ve sistemleştiği XIV. yüzyılda olmasa bile daha sonraki dönemlerde bir çok coğrafyada etkili olan, halesine giren veya etkilenen insanları yakıp kavuran Hurûfîliği tanımlamak gerçekten oldukça zordur. Nesimî, Arşî, Misalî, Hakîkî, Muhîtî gibi şairlerin bu mistik anlayışın birer temsilcileri olduğu artık bilinmektedir. Kimi şairlerin ise Hurûfî olup olmadıklarına karar verilememektedir. Rûhî Bağdâdî, Hayâlî Beg, Usûlî gibi Türk edebiyatının önemli şairlerinin ne ölçüde Hurûfîlikten etkilendikleri tespit edilmemiştir. Özellikle bâtınî zümrelerde etkili olan Hurûfîliğin, Alevi-Bektaşîlerde günümüzde bile yaşıyor olması araştırmanın önemini daha da arttırmaktadır. Bu çalışmada, Fazlullah-ı Hurûfî’nin Câvidân-nâme isimli eserinin Türkçe tercümelerinden biri olan Ferişteoğlu Abdülmecid’in Işk-nâmesi’nin karşılaştırmalı metni hazırlanmıştır. Müellifin hayatı ve eserleri ortaya konulduktan sonra Işk- nâme’den hareketle Hurûfîliğin ne olup olmadığı tanıtılmaya çalışılacaktır. Refî’î’nin Beşâret-nâme adlı eserinden alınan beyitlerle Hurûfîlik ile ilgili görüşler desteklenecektir. Hurûfîliğin kaynaklarının değerlendirildiği Giriş bölümünden başka bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde Fazlullah-ı Hurûfî’nin hayatı ve eserleri değerlendirilmiş, üçüncü bölümde Ferişteoğlu Abdülmecid’in hayatı ve eserlerine değinilmiştir. Dördüncü bölümde Hurûfîliğin tarihçesine değinildikten sonra, on beş ana başlık altında Fazlullah’ın bâtınî te’vil anlayışı ve çeşitli konulardaki görüşleri açıklanmıştır.Beşinci bölümde ise Işk-nâme’nin dört nüshaya dayalı karşılaştırmalı çeviriyazısı verilmiştir. Çalışmanın yazım ve referans sistemiyle ilgili teknik yapısına gelince; dipnotlarda referans gösterilen kaynaklar ilk geçtikleri yerde tam künyeleri ile verilmiş, daha sonraki dipnotlarda ise sadece müellifin meşhur ismiyle eserin kısa adı zikredilmiştir. Kur’an referanslarında sure numaraları, sure isimleri ve ayet numaraları sırası takip edilmiş, hadisler ise içinde yer aldıkları eserlerin bab, cilt, sayfa numaralarıyla birlikte verilmiştir. Metin bölümünde yer alan hadis ve ayetler aparatta nüsha farklarının gösterilmesinden dolayı karışıklığa meydan vermemek için her babın sonunda gösterilmiştir. IV Metin bölümünde her bab/bölümün satırları birden başlayarak numaralandırılmış ve nüsha farkları aparatta gösterilmiştir. Metinden alınan ve çalışmanın muhtelif yerlerinde kullanılan bölümlerin sonunda yer alan numaralardan ilki bab/bölüm numarasını ikincisi ise satır numaralarını göstermektedir. Beşâret- nâme’den alınan metinlerin altında ise beyit numarası bulunmaktadır. Hurûfîliğin bir nebze olsun anlaşılmasını sağlamayı umarak yapılan bu çalışmada karşılaştığım güçlüklerin hallinde yardımlarını esirgemeyen danışman hocam Prof. Dr. Muhsin MACİT’e minnettârım. Ayrıca hadislerin kaynakları konusunda yardımlarını gördüğüm Dr. Ramazan ÖZMEN’e, metinde geçen Arapça bölümleri gözden geçiren Öğrt. Gör. Rahmi TEKİN’e ve Yrd. Doç, Dr. Veysi SEVİNÇLİ’ye yardımlarından ötürü teşekkür ederim. Arş. Gör. İsmail ARIKOĞLU VAN 2006 V KISALTMALAR a.g.e. : Adı geçen eser a.g.m. : Adı geçen makale b. : İbn bkz. : Bakınız. Çev. : Çeviren DİA : Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi EI : The Encyclopaedia of Islam G : Giriş Haz. : Hazırlayan Hz. : Hazret İA : Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi Ktp. : Kütüphane-si Nu: : Numara nşr. : Neşreden t.y. : Tarih yok vr. : Varak yp. : Yaprak Yüklə 2,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|