59
ŞÀribüŋ kesdür kim ola ÀşikÀr
315
Çünkü
rÿşen oldı bu on altı òaù
Her ùaraf òaùùı sekizdür bí-ġalaù
316
Her sekiz otuz ikidür bí-gümÀn
Od u yil ùopraġ u ãu iy kÀmürÀn
317
Aú òaù on altı vü on altı úara
Oldı tÀ otuz ikiyi göstere
318
Otuz iki òaù ki YezdÀn òaùùıdur
Gördüŋ Ádem ãÿretinde yazludur
326
Adem vechinde bulunan hatların sayısı Havva’dan fazladır. Adem’de bulunan
hatların sayısı ile namaz rekatları eşittir. Havva hatlarının eksik olması da bu
sebeptendir.
Ádemüŋ yüzinde òaùùı dört yidi
Bir yidi ÓavvÀ yüzinde gelmedi
336
Yidi çün yigirmi sekizden i cÀn
Gelmedi yigirmi bir kaldı hemÀn
337
Çün bu òaùlar saġışıncaydı namÀz
Oldı ÓavvÀ òaùları Ádemden az
338
Bu sebeden úılmaz ol gÀh gÀh namÀz
Aŋladuŋsa bulduŋ Àteşden necÀt
339
on yidi rekèat ãalÀt-ı óaøar ve on biş rekèat ãalÀt-ı Yevmü’l-cumèÀ ki otuz iki rekèat
olur kelime-i ilÀhí èadedince otuz iki rekèat ãalÀt içinde otuz iki kez sebèu’l-meåÀní
ki FÀtióatü’l-kitÀbdur oúımaú gerekdür ki ZüleyòÀnuŋ vechinde òaùù-ı istivÀ ile
úamerüŋ on dört gicesi gibi lÀyıó u tÀbÀndur evvel ZüleyòÀ vechinden yigirmi sekiz
ve otuz iki saùr-ı ilÀhí oúı ki ümmü’l-kitÀbdur ve sebèu’l-meåÀnídür baèdezÀn
Yÿsufuŋ óüsnine ve òaùù-ı óÀline müteveccih ol tÀ èÀşıú-ı óaúíúat-ı ilÀhíden olasın
1/14-20
60
Yÿsuf úıããasınuŋ evvelindeki elif lÀm rÀ sırrına irişmezsen Yÿsufuŋ ve ZüleyòÀnuŋ
óüsnine ve cemÀline ve òuùÿùlarına ve suùÿrlarına irişemezsin ki bu èIşú-nÀmenüŋ
mühri elif lÀm rÀdur1/21-23
Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında güzellik timsali olarak Yusuf ve Züleyha
ön plana çıkmıştır. Yusuf’un güzelliği Züleyha’yı perişan eder. Bu, aşk hikayesi bir
çok mesneviye konu olur. Vech kavramının Yusuf üzerinden kurgulanması hakiki
aşıklığın temeli görünmektedir. Hurûf-ı Mukattaa’nın sırrını bilmeyen Yusuf ve
Züleyha’nın sırlarına erişemez.
Muóammed a.s. ol kimsedür ki atasınuŋ ve anasınuŋ úudretini ve èaôamatini ve
rıfèatını ki Ádem ile ÓavvÀdur şöyle bildi FÀtióatü’l-kitÀb namÀzda yigirmi sekiz kez
anuŋçün oúımaú gerekdür ki vech-i Àdemüŋ òuùÿùı èadedincedür 26/92-95
Namazda yirmi sekiz defa Fâtiha okunmasının sebebi vech-i âdem’in hatları
adedince olmasından dolayıdır. Aşağıdaki bölümlerde ise hemen tüm ibadetlerden
vech-i âdeme ulaşılmaktadır.
Allah ez-rÿy-ı inbisÀù on dörtdür raómÀn daòı ki ism-i õÀtuŋ ãıfÀtıdur iki yigirmi
sekiz kelime-i ilahí olur vech-i Àdemde mektÿb ve mestÿrdur ﺮﻮﻂﺴﻤ بﺎﺗﻜﻮ رﻮﻃﻟاﻮ
199
روﺷﻧﻤ ﻖر ﻲﻔ kinÀyetdür vech-i Àdemden ve daòı òurÿf-ı muúaùùaèa ki evÀ’íl süver-i
Úur’Ànda gelmişdür àayr-ı mükerrer on dört vaúiè olmışdur نﻖ ﻢﺣ ﺲﻂ ﺺﻌﻳﻬآ رﻟا ve
andan daòı murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur bu on dört óarf biş noúùa ile
hem-rÀh oldı ki biş vaút namÀz anuŋ izÀsında vÀúiè olmışdur baède ﷲاﻻاﻪﻟاﻻ daòı on
dört óarf vÀúiè olmışdur murÀd vech-i Àdemdür baède ﷲاﻞﻮﺴر دﻣﺣﻣ daòı on dört
óarfdür murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède heft kevÀkib-i seyyÀre heft
maóÀlde on dört vÀúiè olmışdur bundan daòı murÀd vech-i Àdemdür ol sebebden Óaú
taèÀlÀ kelÀm-ı úadími içinde تاﻮﻣﺴ ﻊﺑﺳ didi ﻪﻳﻧﺎﻣﺛ و ﻪﺗﺴ dimedi ki murÀd vech-i Àdemüŋ
yidi kitÀbeti müşÀhede olınmaúdur baèdezÀn ki virürler ãabÀóda on yidi kelimedür
úÀmet daòı on bir kelimedür ki
200
ﺚﻳدﺣﻟا ﺖﻮﻟﺼﻟا ﺖﻣﺎﻗﻻا ادرﻔ ادرﻔ ﺖﻣﺎﻗ ﻻا ﻮ ﻲﻧﺛﻣ ﻲﻧﺛﻣ نذا
ﻻا yigirmi sekiz kelime olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ve daòı ezÀn-ı
ãabÀó on yidi ve ezÀn-ı ôuhr on biş kelime otuz iki kelime olur murÀd vech-i Àdem
müşÀhede olınmaúdur ki Àdemüŋ vechinde yigirmi sekiz ve otuz iki saùr mesùÿrdur
ve daòı ezÀn-ı ãubó on yidi kelimedür eõÀn-ı èaãr on biş kelime otuz iki olur murÀd
vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ve daòı on yidi eõÀn-ı ãubó on biş eõÀn-ı maàrib
otuz iki olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmakdur ve daòı on yidi kelime eõÀn-ı
ãubó on biş kelime eõÀn-ı èişÀ otuz iki kelime olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede
olınmaúdur baède vaútÀ ki ãabÀó eõÀnını úÀmetlere cemíè idesin yigirmi sekiz kelime
olur vaútÀ eõÀnı eõÀna cemíè idesin
201
ﻪﻧﺁرﻗ ﻮ ﻪﻌﻣﺠﺎﻧﻳﻟﻋ نا otuz iki olur vech-i Àdem
görinür ki be-óükm
202
دوﻬﺷﻣ ﻦﺎﻜ رﺠﻓﻟا ﻦأرﻗ نا yaèní eõÀn fecr-i meşhÿd oldı dimek olur
baèdezÀn bu biş vaút namÀz ki úılınur on yidi ãalÀt-ı óaøar on bir ãalÀt-ı sefer yigirmi
sekiz olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède on yidi ãalÀt-ı óaøar altı
günde úılınur yidinci gün ki cumaè günidür on biş rekèat ãalÀt úılınur otuz iki rekèat
olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki vechullahdur ﺔﻧﺟﻟا ﻲﻔ ﻲﺗﻣا ﺀﻻدﺑ ﻢﻋ ﻞﺎﻗ
199
52/Tûr:1-2-3 (Tûr’a, yayılmış ince deri üzerine satır satır yazılmış Kitab’a)
200
ed-Dârimî, K.Salât, 7; İbn Mâce, K. Ezân, 6.
201
75/Kıyâmet:17. (Şüphesiz onu, toplamak (senin kalbine yerleştirmek) ve onu okutmak bize aittir.
202
17/İsrâ:78. Çünkü sabah namazı şahitlidir.
61
ﻢدﺁ ﺖرﻮﺻ ﻲﻟﻋ ﷲا نﻮرﻴ ve daòı óaøret-i risÀlete mièrÀc ki vÀúiè oldı murÀd Allah oldı
ki vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki
203
ﻃﻃﻗ درﻣا ترﻮﺻ ﻲﻓ جارﻌﻣﻟا ﺔﻟﻳﻟ ﻰﺑر ﺖﻳار
yaèní dimek olur ki Rabbümi oàlan ãÿretinde gördüm yidi òaùla ve daòı Óaú taèÀlÀ
abdest ki emr itdi namÀz içün ve sÀír èibÀdet içün ki úavl-i taèÀlÀ اذا اﻮﻧﻣﺁ نﻳذﻟا ﺎﻬﻳا ﺎﻴ
204
نﻳﺑﻌآﻟا ﻲﻟا مآﻟﺟراﻮ ﻢﻜﺴﺆرﺑ اﻮﺣﺳﻣا ﻮ ﻖﻔارﻣﻟا ﻲﻟا ﻢﻜﻳدﻳاﻮ ﻢﻜهﻮﺠ ﻮ اﻮﻟﺴﻏﺎﻔ ةﻮﻟﺼﻟا ﻲﻟا ﻢﺗﻣﻗ
imdi Àbdest almaú iki elin ve iki ayaàın ve bir yüzin yumaúdur ve başına mesó
itmekdür bundan daòı murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur zírÀ ki el ve ayaú
ve yüz yigirmi sekiz ve otuz iki kelimenüŋ ièlÀmı vÀúiè olmışdur şöyle ki iki el
yigirmi sekiz mafãaldur merÀfıúa degin otuz iki olur maóall-i ġasldür ve iki ayaú
daòı hem-çünÀn yigirmi sekiz mafãaldur dört kaèb ile otuz iki olur ve daòı vech-i
Àdemde hem-çünÀn yigirmi sekiz ve otuz iki saùr mesùÿrdur murÀd vech-i Àdem
müşÀhede olınmaúdur baède Óaú taèÀlÀ kelÀm-ı úadím içinde اوﻟﺴﻏﺎﻓ didi hemÀn
muùlaúÀ èaded beyÀn itmedi ﺖارﻣ ﺚﻟﺛﻮا نﻳﺗرﻣ dimedi baèdezÀn óaøret-i risÀlet a.s. ﻲﻟﻋ
ةﺎﻳﺣﻟالﻣآاﻮ ةﻮﻟﺻﻟا لﺿﻓا üç kez yumaú sünnet úodı bundan daòı murÀd vech-i Àdem
müşÀhede olınmaúdur zírÀ ki üç kez el yumaú ve üç kez aàzın yumaú ve üç kez
burun yumaú ve üç kez yüzüŋ yumaú ve üç kez ãaà úolın yumaú ve üç kez ãol úolın
yumaú bir kez başa mesó itmekdür iki daòı iki úulaàına mesó itmek bir daòı eŋsesine
mesó itmekdür ve daòı üç kez ãaà ayaàın ve üç kez ãol ayaàın yumaúdur mecmÿè
èaded yigirmi sekiz olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baèdezÀn Kaèbe
ki beytullahdur hem beytü’l-èatíúdür yidi kez ùavÀf-ı hac ve yidi kez ùavÀf-ı èumre ki
farødur on dört ùavÀf olur murÀd vech-i Àdemüŋ ôuhÿrıdur baède yidi kez ùavÀf-ı
úudüm ve yidi kez ùavÀf-ı vedÀè sünnetdür on dört ùavÀf olur murÀd vech-i Àdem
müşÀhede olınmaúdur ki yigirmi sekiz ùavÀfdur yigirmi sekiz saùr-ı vech-i Àdem
izÀsındadur baède úamerüŋ yigirmi sekiz menÀzili vardur ki anı úamer seyr ider
205
ﻞزﺎﻧﻤ ﻩﺎﻧردﻗ رﻣﻗﻟاو on dört menzil ôÀhir ve on dört menzil maòfí bundan daòı murÀd
vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède şems ki felekü’l-burÿcda üç yüz altmış
derece seyr ider altı kez altmış olur altı kez yigirmi sekiz altı kez otuz iki olur
bundan daòı murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur 3/186-244.
5.IŞK-NÂME
Fazlullah-ı Hurûfî’nin Câvidânnâme-i Sagîr’inin muhtasar tercümesidir.
Işk-nâme ibtida ibtida ibtida .... diye başlayan Câvidân tercümesi değildir. Kısaltılmış
bir tercüme olduğundan hangi Câvidân-nâme nüshasından yapıldığını tespit etmek
mümkün görünmemektedir.
Çok sayıda yazma nüshası bulunan Işknâme 1288’de (1871) İstanbul’da
basılmıştır. Bu eser Dîvân-ı Nesîmî’den sonra Hurûfîliğe dair basılmış ilk kitaptır.
Eser daha önce Raşit Tanrıkulu tarafından latin harflerine aktarılmıştır. Tanrıkulu
eseri hangi nüshadan aktardığını belirtmemektedir.
206
Tercüme üzerine yapılan
ikinci çalışma Nejat Birdoğan’a aittir. Birdoğan, İstanbul Üniversitesi Türkçe
203
Benzer bir rivayet için bkz. İbn Arâbî, el-Futûhât, I/283, IV/12.
204
5/Mâide:6. ( Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar
ellerinizi, başlarınızı mesh edip, topuklarınıza kadar ayaklarınızı yıkayın.)
205
36/Yâsîn:39. (Ay için de bir takım menziller tayin ettik.)
206
Raşit Tanrıkulu, Cavidanneme i Sagır, Ankara, t.y. (Tanrıkulu eserin 1991 yılında çevrildiğini son
bölümde belirtmektedir.)
Dostları ilə paylaş: |