Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   218

25

straboni, ptolemeosi da pliniusi werdnen kavkasiur albaneTze 

(aRvania) (Albania (Aghbania,  Aghvania)), romelic Zv. w. me-4-3 sakuneebSi 

aRmoaCines. qristes Sobamde pirvel saukuneSi straboni werda: `me-

feebi TavianTi wesebiT marTavdnen tomebs, romlebic sxvadasxva enaze 

laparakobdnen~. 

kavkasiuri qveynebidan albaneTi pirvelia, romelmac miiRo 

qristianoba me-4 saukuneSi da pirveli kiSis qristianuli taZari aago 

C.w-iT pirvel-meore saukuneebSi. `wmindanTa oqsfordis leqsikonis~ 

mixedviT, barTlome, erT-erTi 12 mociqulTagani, romelic somxeTsa 

da albaneTSi qadagebda qristianobas, awames da Semdeg dakrZales 

derbentSi, kaspiis zRvasTan. albaneTis eklesia wminda miwaze ekle-

siebis garkveul raodenobas flobda. albanuri anbani aRebuli iyo 

qarTuli damwerlobidan, romelic 1937 wels xelaxla aRmoaCina 

qarTvelma mecnierma ilia abulaZem. 

albaneTSi (axlandeli azerbaijani) cxovrobda da qadagebda 

zaratustra  Zoroaster (Zarathustra) (Zv. w. 660-583 ww.), romelic `avestas~

1

 

1

  zoroastrizmi didi gavleniT sargeblobda saqarTveloSic qristianobis 

miRebamde. qarvelebsac didi roli aqvT am religiis CamoyalibebaSi. 

induri da sparsuli enebis specialisti, evropuli orientalizmis 

erT­erTi fuZemdebeli, safrangeTis SoreaRmosavluri institutis 

ideis damfuZnebeli, avestas frangul enaze pirvelad mTargmneli 

abraham­hiasinte anketil duperroni  (1731­1805)  Abraham  Hyacinthe  Anquetil­

Duperron  amtkicebda qarTul da zandur enebis msgavsebas. zanduri ena 

warmoadgens Zvel avestanis enas, riTic dawerilia zoroastrizmis 

sakraluri teqstebi – avesta. indoeTSi es ena enaTsaveba Semdgom vedur 

romauli skulptura mefe 

farsman  II­is jariskacisa, 

antikvariatis muzeumi, romi

romauli warwera, romelic napovnia 

albaneTSi (axlandeli azerbaijani)



26

avtori iyo, magram mogvianebiT mokles 77 wlis asakSi, avRaneTSi, 

Turqebsa da sparselebs Soris brZolaSi. qristes Sobidan me-3 saukuneSi, 

omis Semdeg, kavkasiur albaneTs saTaveSi Caudga jer zoroastre 

sasaniani  Zoroaster  Sasanians, Semdeg arabebi da bolos sasanianis mtrebi 

– Turq-monRol-selCukebi.

Zv. w. 36 wels, anu 19 wlis Semdeg, romaelebi siriis mimarTulebis 

sardlis lucius iulius maqsimusis Lucius  Julius  Maximus meTaurobiT 

1000 mZimed SeiaraRebul legionerTan da 500 cxenosan jarTan erTad 

daiZra da mefe farnavaz II­s (Zv. w. 109­30 ww.) mosTxova SeerTeboda 

maT albaneTis winaaRmdeg brZolaSi. ase rom, gaerTianebulma qarTul­

romaulma armiam miaRwia kaspiis zRvis napirebs, romauli imperiis 

yvelaze Soreul armosavleT nawils.

qristes Sobidan 83 wlidan 93 wlamde, romaeli imperatoris 

domicianes  Domitian mefobis dros, legio XII fulminata Legio  XII 

Fulminata gagzavnil iqna kavkasiaSi, raTa daxmareboda iberiis mokavSire 

samefoebs da albaneTs parTiasTan brZolaSi. gobustanTan Gobustan 

aRmoCenili warwera (baqos samxreTiT 69 km­Si) adasturebs romauli 

garnizonis arsebobas am mxareSi. 

Zveli avtorebis gadmocemis mixedviT imperatori neroni (Zv. w. 

54­68 ww.) da legioni aleqsandre makedoneli ikribebodnen germaniaSi, 

legion fulminantasTan erTad, romelic 58­68 wlebSi CarTuli iyo 

romael­parTul brZolaSi, somxeTis meTaurobiT, risi mizanic iyo 

mieRwiaT kaspiis zRvis napirebamde, Tumca igi 68 wels moklul iqna 

SeTqmulebisas (an Tavi moikla) da Semdegma imperatorma galbam Galba, 

gadawyvita Seecvala mimarTuleba da gaemarTa civi britaneTis dasa­

pyrobad.


romaelebma arCies qarTl­iberia mokavSired gaexadaT da ara 

daqvemdebarebul saxelmwifod. romaelma imperatorma vespasianem 

Vespasian (69­79 ww.) mcxeTaSi kedeli aRmarTa, Zv. w. 75 wels. kedelze 

gakeTebuli iyo warwera, rom iberia­qarTlis mefe miTridate (58­106 

ww.) aris `keisris megobari~ da `romael mefes uyvarda iberielebi~. 

sanskrits, riTic dawerilia hinduizmis sakraluri teqstebi da himnebi 

veda da rigveda. zendur enas zviad gamsaxurdia miiCnevda iafetur 

(protoqarTul, protoevropul, protoariul) enad. amis dadastureba 

amJamad SeuZlebelia, radgan yvela zanduri teqsti kavkasiaSi aleqsandre 

makedonelis da misi sardlis azos mier iqna ganadgurebul. zoroastrizmi 

SenarCunda, magram fehleur (sparsul) enaze. anetilis indostanSi 

mogzaurobam aCvena, rom indostaneli zoroastri mogvebi sparsuli 

warmoSobisani arian da avestur­zendur enas ukve aRar flobdnen. 



27

imperatorma adrianem Hadrian (117­138 ww.) mefe farsman II-s aCuqa saomari 

spilo 500 samxedrosTan erTad. impertor antonius piusis Antoninus Pius 

(138­161 ww.) miwveviT mefe farsman II  Parsman Tanxleb pirebTan erTad 

Cavida romSi. mas samefo miReba mouwyves da misces ufleba, rom 

kapitoliumSi msxverpli SeewiraT. dio kasiusis Dio  Cassius mixedviT, 

romSi cxenze Semjdari mefe farsmanis qandakeba aRmarTes belonas 

Bellona taZarSi, marsis Mars moedanze. es iyo pirveli SemTxveva, rodesac 

sxva qveynis mmarTvels xvda aseTi pativi. samwuxarod, qandakeba gatyda, 

rodesac romi daarbies vandalebma Zv. w. 143 wels.

sanam romaelebi da parTelebi erTmaneTs ebrZodnen, saqarTvelo 

sami saukunis ganmavlobaSi (Zv. w. 240 – Cv. w. 226 ww.) inarCunebda ro­

mis mtkice mokavSiris statuss. 230 wels Zlieri sasaniduri imperia 

(axali iranuli dinastia, sparseTis gaislamebamde me­7­8 saukune) 

daarsda parTas imperiis nangrevebze. 253 wels ostgoTebma Ostrogoths 

gamanadgureblad daarbies samxreT­aRmosavleT Savi zRvispireTi. 

romaul garnizonebsa da mSvidobian moqalaqeebs aiZulebdnen, rom 

daetovebinaT iqauroba (romaelma garnizonebma mxolod afxazeTSi

pitius­picundaSi aiciles Tavidan goTebi). es izidavda sasanidi iranis 

armias, rom gezi aeRoT Savi zRvisken. romaeli imperatori valieriane 

iranelebTan brZolisas tyved Cavarda 260 wels. romaeli mwerali 

iulius kapitolinusi wers, rom iberielebi Suamavalni iyvnen, raTa 

gamoesyidaT valeriane. 298 wels sasanidebma xeli moaweres romaelebTan 

nizibinis zavs Peace  of  Nisibis. xelSekruleba moicavs iurisdiqcias qa­

rTlSi da mefe mirian  III farnavaziani (284­361 ww.) aRiarebul iqna 

iberiis mefed (saqarTvelos aRmosavleT nawilSi). 

miriani warmoSobiT spar seli princi iyo. ro desac qarTveli mefe 

afsa guri  Afsagur gardaic­

vala, sparselebma mirian 

mefe airCies iberiis mefed 

da miaTxoves afsaguris 

qaliS vili,  am gvarad,  mi ria­

ni farnavaziani gaxda. misi 

Zma sparseTis me 

fe gaxl­

daT da Tavisi Tavi TviTon 

gamoacxada spar seTis taxt­

ze.  7 wlis asak 

Si miriani 

iberiis mefe gaxda da ukve 

15 wlisa ibrZoda xazarTa 

da sxva momTabareebis wi­

naaR 

mdeg. sparseTsa da 



bizantias Soris mudmiv omSi, 

miriani ecada daTmobaze wa­

iberiis pirveli qristiani 

mefe mirian III da dedofali nana




Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə