Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   218

22

Caldinebs (imave Calibebs) Chaldeans (or  Chalybs) homerosma saxelad 

rogorc aliZonebi Alidzons daarqva~. aseve, igi daJinebiT amtkicebda, 

rom aliZonebi iberiuli tomi iyo. imxanad kavkasiaSi bevri patara 

Zveli tomi dasaxlda, rogorc amas romauli da berZnuli wyaroebi 

gvamcnoben. biZerebi Bidzers pompeusTan erTad ibrZodnen. homerosis 

`iliadaSi~  Homer’s `Iliad~ (ixilavT momdevno TavebSi) Cven vkiTxulobT, 

rom troas omSi ibrZodnen qarTuli tomebi – aliZonebi da makrinesebi.

kabadokielebi  Cappadocians. wm. giorgi da wm. nino kabadokielebi 

iyvnen. berZeni strabonic kabadokiidan iyo. kabadokiaSi daaxloebiT 

200 miwisqveSa qalaqia, 18 sarTuliTa da 40 metris siRrmiT, mTeli 

infrastruqturiT aRWurvili, sadac SeiZleba 30 aTasi adamiani 

dasaxldes. is msgavsia sxva kldeSi gamokveTili qalaqebisa, rogorebicaa 

– varZia da ufliscixe. 

pelasgebi  Pelasgians. vidre berZnebi (indoevropelebi) saberZneTis 

teritoriaze gafarTovdebodnen, iq ukve arsebobda kulturulad 

mowinave qarTuli tomi troas, kretas da mikenis Troy,  Crete  and  Mycenae 

centrSi. berZnebma maTgan gadaiRes damwerloba, soflis meurneoba, 

nagebobebi da religiac ki, romelTac preolimpiur RmerTebs 

uwodebdnen da romelTa Soris yvelaze mniSvnelovani iyo dionise. 

pelasgebi iyvnen pirveli evropelebi, romelTac bosforis 

srute gadakveTes da dasaxldnen evropis, momavali saberZneTis, 

teritoriaze. humboldti wers pelasgel emigrantebze, romlebic 

evropaSi gadasaxldnen, rogorc iberielebi Iberians. plutarqe 

Plutarch dasZenda, rom swored maT aRmoaCines romi. kelto­iberielebi 

dasaxldnen bretonsa da provansSi. basko­iberielebi gadasaxldnen 

iberiis naxevarkunZulze. swored amitom pelasgebis mier mitovebuli 

teritoria daikaves indoevropelma berZnebma CrdiloeTidan, Zv. w. me­8 

saukuneSi. 

protoqarTvelebis gaerTianeba iberiis saxelmwifoSi

Sua saukuneebis qarTuli wyaro `moqcevai qarTlisai~ `Moktsevai 

Kartlisai~ (`Conversion  of  Kartli~) gviyveba azosa Azo da misi xalxis Sesaxeb, 

romelic arian­qarTlidan iyo – protoiberielebis Tavdapirveli 

samSoblodan, da romelic iyo midiuri da mogvianebiT aqemeniduri 

sparseTi. ra Tqma unda, aleqsandre didis mier saberZneTis aqemeniduri 

imperiis ganadgurebam Sansi misca iberielebs ganesazRvraT sakuTari 

bedi. kidev erTi qarTuli qronika `qarTlis cxovreba~ (`qarTlis 

istoria~) `Kartlis  Tskhovreba~ (`History  of  Kartli~) gvamcnobs, rom azo 



23

iyo warmoSobiT arian­qarTveli da rom gaxldaT aleqsandre didis 

oficeri. rogorc wyaro iuwyeba, man amoxoca adgilobrivi mmarTvelis 

ojaxi da daipyro teritoria, romelic mis mflobelobaSi iyo, sanam  

Zv. w. me­4 saukuneSi adgilobrivma mmarTvelma mefe farnavazma Pharnavaz 

ar daamarcxa. 

plutarqe wers, rom `iberielebi arasdros yofilan dapyrobilni 

midielebis an sparselebis mier, isini mudmivad Tavs aRwevdnen 

aleqsandre dids~. manamde, Zv. w. 401­400 wlebSi cnobili berZeni 

generali daiZra 10  000 jariskacTan erTad mcire aziidan da oqros 

kolxeTidan, romelic aseve kargad iyo cnobili saberZneTSi 

argonavtebamde. rogorc qarTuli wyaroebi gvamcnoben, aleqsandre 

arasdros Sesula kavkasiaSi rogorc dampyrobeli, radgan sulieri da 

ezoTeruli Sedegebis SiSi hqonda. 

sxvaTa Soris, aliansma qsenofontesTan erTad Tavi daaRwia 

sparseTis batonobas da Zv. w. 331 wels, mas Semdeg, rac aleqsandre 

didma daamarcxa darous III, Camoyalibda gaerTianebuli saqarTvelos 

monarqia. 

farnavaz  I  Pharnavaz Zv. w. 302­237 wlebSi iyo iberia­qarTlis 

pirveli mefe, romelmac daaarsa qristianobamdeli dinastia. is miiCneva 

qarTvelebis miTiur aRmomCenad. farnavazis saxelis nawili sparsuli 

Zirisaa, rac `RvTaebriv sikaSkaSe~­s niSnavs. rogorc sparseTis 

uZvelesi miTebidan vigebT, farnavazis deda sparseli iyo. man Tavisi 

da SerTo colad egrisis (kolxeTis) mmarTvels da iberia da egrisi 

gaaerTiana monaTesave saxelmwifoebad. gamoiwvia azoni, romelmac 

dauxoca winaprebi, da mokla brZolaSi. gaerTianebul saxelmwifoSi, 

mcxeTasTan axlos, aaSena cixe, romelsac uwoda armazcixe da daadgina 

armazis mTvaris kerpi. ganaxorciela qarTuli enis reforma da Seqmna 

qarTuli anbani, romelmac Caanacvla arameuli damwerloba, rasac 

qristianobamdeli arqeologiuri dokumentebi mowmobs.

ase rom, aRmosav 

le 


Tis iberia­qarTli­Tubali­meSexi Iberia­Kart li­

Tubal­Meshekh da dasav leTis diaoxi­kolxeTi­egrisi Diaochi­Colchis­Egrisi 

gaerTiandnen erT saxelmwifod, romelsac bediswerad ergo ebrZo la 

gadarCenisTvis or Zlier saxelmwifosTan: mi dian­sparseT­iranelebTan 

da ro mael­ bizantielebTan (mogvianebiT TurqeTi).

iberieli mefeebi Tavisive miwebze warmoSobiT iyvnen iranelebi, 

somxebi, afxazebi, osebi, durZukebi Dzurdzurks (CeCnebi an inguSebi). 

iberieli mefeebi tolerantebi iyvnen da TavianT miwebs uTmobdnen 

emigrantebs, raTa dasaxlebuliyvnen, magaliTad, ebraelebs mcxeTis 

zanavis meoTxedi. amave dros, iberielebi migraciaSi midiodnen 

intensiurad, raTa ukeTesi adgili epovaT sacxovreblad (pelasgebis 



24

saxeliT) da ase daarsda 

dasavleT iberia. miu­

xe 


davad imisa, rom Zal­

ze sastiki omebi iyo, 

iberielebi  mona wi leob­

dnen im drois yve 

la 

brZolasa  da  ka tak liz­



mebSi. kavkasiis sa mi qve­

yana – iberia, som 

xeTi 

da albaneTi – ebrZoda 



erTmaneTs an mezobel 

qveynebs – iran­parTias, 

rumineTs, silusidis im­

pe rias,  pon tos,  skvi Teb­

sa da sxv.

Zv. w. 66 wels pontos 

imperiis damarcxebis 

(pon tos mefe miTridate VI)

1

 Semdeg, romaelma generalma gnus pompeusma 



Gnus Pompeus daiwyo saomari moqmedebebi somxeTis, albaneTisa da iberiis 

winaaRmdeg. somxeTis mefis tigranis damarcxebis Semdeg, pompeusi 

daiZra qarTlisa da albaneTisken. Zv. w. 65 wels mefe artagi (igive 

artosi Zv. w. 78­63 ww.) iZulebuli gaxda danebeboda. strabonisa da 

plutarqes cnobebiT, iberiis mefes pompeusisTvis ZRvnad miurTmevia 

masiuri oqrosgan dazadebuli sawoli, magida da samefo taxti, rac 

SesaZlebelia protoqarTvelebis mier wamoRebuli iqna babilonis 

dacemis Semdeg. plutarqes Tanaxmad, imave wels pompeusi SeiWra 

albaneTSi da albaneTis mefe daamarcxa. plutarqe aseve dasZenda, rom 

`pompeusi brZolis Semdeg kaspiis zRvisken gaemarTa, magram 3 dReSi 

ukan mobrunda, radgan bevri adamiani daiRupa qvewarmavlis nakbeniT, 

somxeTTan man ukan daixia~. Zv. w. 63 wels pompeusma samxreTisken, 

selevkidebis qveynebisken gadainacvla, SemoierTa siria da daaarsa 

iudeis proteqtorati, sadac ieso daibada.



albaneTi, kavkasiis mesame samxreT saxelmwifo, romelic axlandeli 

azerbaijanis teritoriazea. `albaneTi~ laTinuri sityvaa da niSnavs 

`mTian miwas~. kavkasieli albanelebi iyvnen ibero-kavkasieli xalxi. 

1

  rodesac romisTvis brZolaSi iulius keisarma pompeusi daamarcxa, pontos 



mefe miTridate, pompeusis mier dasmuli, ajanyda, magram keisarma ajanyeba 

CaaxSo. is Tavis cnobil moxsenebaSi werda: `Veni,  vidi,  vici...~

`pompeusis xidi~ mcxeTaSi, aSenebuli pompeusis 

legionerebis mier 




Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə