ZəHĠRƏDDĠn məHƏMMƏd babur
Yüklə 3,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
BABURNAMƏ
387 yının Behar tərəfində də Mustafa ləvazaimatını hazırlayıb tamamlayaraq sa- vaşa girəcək, bir çox tüfəngəndaz da onunla birlikdə olacaq. Məhəmməd Zaman Mirzə və yanındakılar da Mustafanın arxasında olub ona kömək edə- cəklər. Ustad Əliqulu ilə Mustafanın əmrinə zərbzən atıb, (370 b) top qur- maq üçün yer hazırlamaq üzrə bir çox istehkamçı, işçi və çavuş verildi. Si- lah-sursatı toplayıb hazırlamaqla məşğul oldular. Sultanlar, əmirlər və xanlar sürətlə yürüyüb Həldi keçidindən Sarunu keçərək hazırlıqlı olacaq və bəlli bir zamanda o tərəfdən düşmənin üzərinə yürüyəcəkdilər. Bu zaman Sultan Cüneyd ilə Qazı Ciya səkkiz küruh yuxarıda daha bir keçidin olduğunu bildirdilər. Gəmicilərdən bir-ikisinə Sultan Cüneyd, Mahmud xan və Qazı Ciyanm adamlarıyla birlikdə gedib keçidi araşdırma- ları, əgər keçid tapılrsa, o keçiddən keçmələri əmr edildi. Benqalların Həldi keçidinə də adam təyin etmək təklif olundu. Mahmud xan Nuhaninin Sikən- dər-purdakı şikdarının ərzi-halı gəldi: Həldi keçidində əlli qədər gəmi topla- yıb gəmiçilər tutduğunu, lakin gəmiçilərin benqalların gələcəyi xəbərindən fövqəladə qorxduqlarını bildirirdi. Saru çayından keçid axtarmağa vaxt qalmadığı üçün keçid aramağa gedən adamları gözləmədən şənbə günü bəyləri məşvərətə çağırıb belə de- dim: «Saru çayının keçidləri Sikəndərpur Çetürmükdən Ud və Behrayicə qə- dər hər yerdə vardır. Beləcə oturmaqdansa, iri bir hərbi hissə ayıraq və bu hissə (371 a) Heldi keçidindən gəmilərlə keçərək düşmən üstünə yürüsün. Bunlar yetişincəyə qədər Ustad Əliqulu ilə Mustafa top-tüfəng, zərbzən və frəngiylə savaşaraq düşmənin başını qatsın. Bu arada biz də Qanq çayını ke- çərək Ustad Əliquluya köməkçilər verib hazırlıqlı olaq. Keçiddən keçən his- sə yaxınlaşanda biz də buradan savaşa qoşularaq. Məhəmməd Zaman Mirzə və o tərəfə təyin olunanlar isə Qanq çayının Behar tərəfində Mustafanın ya- nında savaşsınlar». Buna qərar verib Qanqın şimalındakı əsgəri dörd qitəyə ayrılaraq Əs- gərinin komandanlığında Heldi keçidinə göndərdik: bir qitə Əsgərinin ko- mandanlığında olub onun öz nökərlərindən ibarətdi, bir qitə Sultan Cəlaləd- din Şərqi, bir qitə özbək sultanlarından Qasım Hüseyn Sultan, Bixub Sultan, Tan-Atmış Sultan, Mahmud xan Nuhani Qazipuri, Kuki Baba-Qaşqa, Tol- muş Özbək, Qurban Çərxi və Hüseyn xanın [Dəryaxani] idarəsində olan dəryaxanilərdən, bir qitə də Musa Sultan [Məruf Fərmüli], Sultan Cüneyd və təxminən iyirmi min qədər Cunpur adamından ibarət idi. Həmin bazar gecəsi (371 b) əsgəri sövq etmək üçün çavuşlar təyin edildi. Bazar sabahı da əsgər Qanqdan keçməyə başladı. Mən ilk pasta gə- miylə çayı keçdim. Üç pəhər olanda iss keçid aramağa gedən adamlar geri gəldilər, keçid tapa bilməmişdilər. Gəmilərə və qitələrə yolda rast gəlmişlər. Çərşənbə axşamı günü suyu keçdiyimiz yerdən qalxıb savaş meydanı
Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
388 olan suların birləşdiyi yerə bir küruh qala düşərgə qurduq. Özüm gedib Us- tad Əliqulunın firəngi və zərbzən atmasını seyr etdim. O gün Ustad Əliqulu firəngi daşıyla iki gəmini vurub batırdı. Digər tərəfdən Mustafa da firəngi daşıyla iki gəmini vurub suya qərq etdi. Böyük topu savaş səfinə götürüb yerini düzəltmək üçün Molla Qulam ilə çavuş, yasavul və seçmə igidlərdən bir dəstəni ona köməkçi olaraq verdikdən sonra dönüb ordugahın qarşısında bir adada məcun yedik. Məcun yedikdən sonra gəmini çadıra yaxınlaşdıra- raq gəmidə uyudum. O axşam qəribə bir hadisə oldu. Gecənin üçüncü pasına yaxın gəmidə savaş nərələri atıldı, gurultu çıxdı. Çöhrələrdən hər kəs gəminin bir ağacını alıb bir-birinə «Vur! vur!» deyə bağrışırdu. Fərmayiş gəmisi mənim uyudu- ğum Asayiş gəmisinin yanındaydı. (372 a) Mühafizlərdən biri də orada idi. Yuxudan gözünü açıb baxanda bir adamın Asayiş gəmisinə dırmanaraq çıx- mağa təşəbbüs etdiyini görür və özünü onun üzərinə atır. Suya dalıb təkrar çıxdıqlarında adam mühafizin başına qılıncla vurur və bir az yaralayır. Son- ra özü suya doğru qaçır. Gurultu bu üzdən qopmuşdu. Münirdən gəldiyimiz gecə də bir-iki mühafiz gəminin yaxınlığıında bir neçə hindi qovaraq bir-iki qılınc və bir xəncərlərini gətirmişdilər. Tanrı təala saxladı. Əgər tiği-aləm becünbəd zi ca, Nəbürrəd rəgi tu nəxahəd xuda.
Ertəsi çərşənbə günü Güncayiş gəmisinə minib daş atılan yerin bir az yaxınına getdim və hər gəmiyə ayrı-ayrı vəzifələr müəyyən etdim. Uğanverdi Moğolun komandanlığında minə yaxın igid hər hansı bir şəkildə suyu keçmək üçün iki-üç küruh daha yuxarıya göndərilmişdi. Bunlar gedərkən Əsgərinin ordugahının qarşısındakı benqallar iyirmi-otuza qədər gəmiylə suyu keçərək izdihamlı bir piyada qrupu halında hücum etmək is- təyirlər. Bunlar da onların üzərinə atla saldırıb qaçırır, bir neçəsinı yaxala- yıb başlarını kəsir, bir çoxunu da oxla vurur, yeddi-səkkiz gəmini ələ keçi- rirlər.
Həmin gün benqallar Məhəmməd Zaman Mirzə olan tərəfdən də bir neçə gəmiylə suyu keçərək (372b) savaşmaq istəyirlər. Mirzə də öz tərəfin- dən sıxışdıraraq benqalları qaçırır və üç gəminin adamları suda boğulur. Bir gəmini ələ keçirib mənim hüzuruma gətirdi. Orada Baba Çöhrə yaxşı vuru- şub şücaət göstərir. Onların ələ keçirdiyi yeddi-səkkiz gəmini gecə qaranlıqda yuxarı çə- kib daha öncə keçmələrinə qərar verilmiş olan Məhəmməd Sultan, Yekə Xoca, Yunus Əli, Uğanverdi ilə adamlarının bu gəmilərlə keçmələri haqqın- da Uğanverdiyə əmrlər verdim. O gün Əsgəridən bir adam gəlib hamısının suyu keçdiklərini və ertəsi Yüklə 3,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|