ZəHĠRƏDDĠn məHƏMMƏd babur

BABURNAMƏ 

 

391 

onunla birlikdə benqalların üstünə yürüdü. Bu yurdda ikən də gəlib bizə mü-

lazimət etdi. 

O  günlərdə  Şeyx  Bəyazid  ilə  Bibəndən  arxa-arxaya  xəbərlər  gəlird: 

onlar Saru çayını keçmək niyyətində imişlər. 

Bu zaman Sənbəldən qəribə bir xəbər gəldi. Əli Yusif [Riqabdar] Sən-

bəldə qalıb, oranı  yaxşıca ələ keçirib nizama salmışdı. Özü və yaxın adamı 

olan bir təbib eyni gündə Allahın rəhmətinə qovuşmuşlar. Sənbəlin zəbt və 

rəbti üçün Abdullahın [Kitabdar] oraya getməsinə qərar verildi. Cümə günü, 

ramazan ayının beşində [=13 may] Sənbələ getməsi üçün Abdullaha izin ve-

rildi. 

O günlərdə  Çin  Teymur  Sultanın  ərzi-halı  gəlmişdi. Kabildən  mənim 

ailə  üzülərimlə  gələn  bəylər  ona  qoşula  bilməmişlər.  Məhəmmədi  və  digər 

bəziləri  onunla  birlikdə  yüz  küruh  qədər  məsafəni  aşıb  bəlucları  tamamən 

məğlub  etmişlər. Abdullah [Kitabdar] vasitəsilə Cin-Teymur Sultan, Sultan 

Məhəmməd  Dulday,  Məhəmmədi  və  orada  olan  digər  bəylərə  fərmanlar 

göndərərək onların  da  Cin-Teymur  Sultan ilə  birlikdə  Aqrada toplaşmaları, 

hazırlıqlı olmaları və düşmənlər hansı tərəfə getsələr, oraya hərəkət etmələri 

əmr edildi. 

Bazar  ertəsi  günü,  ayın  səkkizində  [=l6  may]  yanına  Şeyx  Camaliyi 

göndərdiyimiz Dərya xanın (375 b) nəvəsi Cəlal xan bütün mötəbər əmirləri 

ilə birlikdə gəlib mülazimət etdi. Bir müddət əvvəl qulluğunu göstərmək üz-

rə Yəhya Nuhani də kiçık qardaşını göndərmiş və məndən fərman almışdı, o 

da həmin gün gəlib mülazimət etdi. 

Yeddi-səkkiz  min  nuhani  və  əfqan  bəzi  ümidlərlə  gəlmiş  olduqları 

üçün  onların  ümidlərini  qırmayaraq  Behardan  bir  kürur  xassə  mülkü  edib 

bundan  əlli  lek  də  Mahmud  xan  Nuhaniyə  ehsan  etdim.  Qalan  qismi  Cəlal 

xana verildi, o da bağlılığının işarəsi olaraq bir kürur verməyi qəbul etdi. Bu 

pulun  yığımı  üçün  Molla  Qulam  yasavul  göndərildi.  Məhəmməd  Zaman 

Mirzəyə Cunepur vilayəti verildi. 

 

NÜSRƏT ġAH ĠLƏ SÜLH BAĞLANMASI 

 

Cümə axşamı günü, Xəlifənin [Nizaməddin Əli Barlas] Qulam Əli ad-

lı adamı yanıma gəldi. O, İsmayıl Mitadan bir az əvvvəl şahzadə Müngirin 

Əbülfəth  adlı  adamıyla  birlikdə  haqqında  danışılan  üç  şərtı  götürmüşdü. 

Qulam Əli bu Əbülfəth ilə birlikdə şahzadə Müngir ilə vəzir Həsən xan Lən-

gərin Xəlifəyə yazmış olduqları məktubları da gətirdi. O, üç şərti kabul edib 

Nüsrət şah işini öz üzərinə alaraq sülh təklifində bulunurdu. Bu səfər asi əf-

qanlarm dəf edilməsi üçün gerçəkləşmişdi. Bu asilərin bəziləri başlarını alıb 

getdilər,  bəziləri  də  gəlib  xidmətkarlıq  və  qulluğu  (376  a)  qəbul  etdilər. 

Qalan önəmsiz bir qismi isə benqalın köməkçiləri idi. Onları da benqallar öz 

---

Zəhirəddin Məhəmməd BABUR 

 

 

 

392 

öhdələrinə aldılar. 

Yağmur  mövsümü də  yaxınlaşmışdı.  Onun üçün biz də onun qarşılı-

ğında bəhs edilən şərtlər daxilində sülhü qəbul etdiyimizi bildirdik. 

Şənbə  günü  İsmayıl  Cilvani,  Adil  xan  Nuhani  və  Övliya  xan  İşraqi  

beş-altı əmirlə birlikdə gəlib mülazimət etdilər. 

Yenə həmin gün İsən Teymur Sultan ilə Toxta Buğa Sultana mükafat 

olaraq  kəmərli  qılınc,  kəmərli  xəncər,  zirehli  paltar,  xələtlər  və  cins  atlar, 

İsən Teymur Sultana Narnul pərgənəsindən otuz altı lek, Toxta Buğa Sulta-

na isə Şəmsabad pərgənəsindən otuz lek ehsan edilərək yükündürüldülər. 

Bazar ertəsi günü, ayın on beşində [=23 may] Behar və benqal tərəfini 

təskin  etdikdən  sonra  Saru  çayının  sahilində  yerləşən  Kündbə  civarındakı 

yurddan  haramxor  Bibən  ilə  Şeyx  Bəyazidi  dəf  etmək  niyyətilə  əzm-cəzm 

edib  yürüdük.  Arada  iki  dəfə  dincəldikdən  sonra  çərşənbə  günü  Sikəndər-

purun  Çetürmük  Çuparə  adlı  keçidi  üzərinə  endik.  Əsgər  də  o  gündən  eti-

barən keçməyə başladı. 

Bu  alçaqların  Saru  ilə  Gəgərdən  keçib  Leknuya  doğru  hərəkət  etdik-

ləri haqqında arxa-arxaya xəbərlər gəlməyə başladı. Bunların irəliləmələrini 

əngəlləmək üçün türk və hind əmirlərindən Sultan Cəlaləddin Şərqi, Əli xan 

Fərmüli,  Turdukə  və  Nizam  xan  Biyani,  Tolmuş  Özbək,  Qurban  Çərxi  və 

Hüseyn  xan  (376  b)  Dəryaxani  komandanlığında  olan  qüvvələr  təyin 

edilərək cümə axşamı axşamı yola düşmələri üçün onlara izin verildi.  

 

BĠR MÖVSÜM YAĞMURU FIRTINASI 

 

O axşam təravihdən sonra bir pas və beş geri olmuşdu. Mövsüm yağ-

muru  buludları  boşanıb  bir  anda  elə  bir  tufan  oldu,  elə  müdhiş  bir  fırtına 

qopdu ki, hardasa yıxılmayan heç çadır qalmadı. 

Mən  çadır  içində  yazı  yazırdım,  kağızlarımı  və  kitablarımı  ylğmağa 

vaxt  qalmadı,  çadır  üst  qismiylə  birlikdə  başıma  uçdu.  Çadırın  pəncərəsi 

parça-parça oldu, tanrı qorudu, heç bir zərəri toxunmadı. İslanan yazı və ki-

tablar  çətinliklə  yığıla  bildi.  Bunları  qırmızı  xalçanın  içinə  qoyub  dürdük,  

stolun altına qoyaraq üstünü kilimlə örttük. 

İki geri sonra yağmur dindi. Yataq çadırını qurdurub şam gətirtdim və 

çətinliklə od qalayaraq sabaha qədər uyumadan kağızları və kitabları qurut-

maqla uğraşdım.  

Cümə axşamı günü çayı keçdim. Cümə günü ata minərək Harid və Si-

kəndərpuru  gəzdik.  O  gün  Abdullah  [Kitabdar]  ilə  Baqi  mənə  Leknurun 

düşmən  tərəfindən  zəbt  edildiyini  yazmışdılar.  Şənbə  günü  gedib  Baqiyə 

[Şiğavul] qatılmaq üzərə Kuki adamlarıyla birlikdə öndən göndərildi. 

Bazar  günü  Baqiyə  qoşulub  mən  yetişincəyə  qədər  əllərindən  gələni 

əsirgəməmələri  üçün  Sultan  Cüneyd  Barlas  ilə  Həsən  Xəlifəyə  və  (377  a) 

---