Samarqand oavlat universiteti sud psixiatriyasi
Yüklə 0,49 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sud psixiatriyasi.
- Tuzuvchi
|
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI ALISHER NAVOIY NOM1DAGI SAMARQAND OAVLAT UNIVERSITETI SUD PSIXIATRIYASI (Uslubiy qo 'llanma) Samarqand - 2009 Sud psixiatriyasi. Uslubiy qo'lianma. -Sara:; : nashri, 2009. - 62 bet. O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi tasdiqlangan o'quv dasturi asosida yozilgan uslubiy qo'lianma huquqshunoslik yens - shda ta’lim olayotgan talabalarga mo'ljallangan bo'lib ,unda jinoyat sodir ebb. javobgadikka tortilayotgan shaxsning ruhiy holatiga shubha tug'ilganda sud- psixiatrik ekspertizasi tayinlanish tartibi hamda ekspertiza o'tkazilishda alohi- da e’tibor qaratilishi lozim bo'lgan holatlar, ekspertlar ixtiyoriga yuboriladigan huquqiy hujjatlar, sud-psixiatrik ekspertizasi turlari, usuliari to'g'risida atrofli- cha to'xtaiib o'tilgan. Shuningdek, uslubiy qollanmada jinoyat protsessida sud-psixiatrik ekspertizasi, aqlirasolik, aqlinorasolik, ya’ni surunkali ruhiy kasailik, ruhiy holat- ning vaqtinchalik buzilishi, aqlizaiflik, intellekt pasayishi, tafakkurning, iroda va maylning buzilishi, shizofreniya, alkogolizm, giyohvandlik, toksikomaniya kabi kasalliklar to'g'risidagi ma’lumotlar aniq, tushunarli tilda bayon etib berilgan. Mazkur uslubiy qo'llanmadan huquqshunoslik bo'yicha mutaxassislar va barcha sud psixiatriyasi bilan qiziquvchilar ham foydalanishlari mumkin. Tuzuvchi X.l. QORIYEVA Mas’ul muharrir dotsent Sh. Umidullayev Taqrizchilar: Samarqand davlat tibbiyot instituti psixiatriya va tibbiy psixologiya kafedrasi mudiri, tibbiyot fanlari doktori, Samarqand davlat sud- psixiatriyasi ekspert komissiyasining ilmiy konsultanti X.A.Aminov. SamDU dotsenti Sh.H.Hamrayeva © Alisher Navoiy nomidagi Samarqand davlat universiteti, 2009 O'quv kursi bo'yicha dars soatiarining taqsimoti Kurs - IV Semestr - VI Ma’ruza -12 scat Amaliyot- 14 soat Seminar - 14 soat Jami - 40 soat
3 So‘zboshi “Sud psixiatriyasi" fani - umunrry tibbiyot va atriya yutuqiariga tayangan hole a aclolatni qaror toptirishda adi. Tezkor-qidiruv va sud-prokuratura xodimlari oldida do:m: c clab masaialar tug'iladiki, bu masalalarni hal etishda sud psixiax.asini bilish kerak bo'ladi. Faqat sud-psixiatrik ekspertizasigina auЫap- uvehini jinoyat sodir etish vaqtida o'z harakati (yoki harakat- zisligi)ning tavsifi yoki jamiyatga xavfliligini angfay olganligByoxud uni boshqarganligini aniqlab bera oiadi. Huquqni muhofasa qiiisb organlari tomonidan jinoiy va fuqarolik ishlarini olib boiish jarayon- ida lug'ilgan har xil tibbiyotga oid bo'lgan savollarni yechishda sud- psixiatrik ekzpertizasi o'tkazilishi muhim aharniyatga ega. “Sud psixiatriyasi” fariiniing vasifalari quyidagiiardan iberat: -taiabaiarda o'quv kursining nasariy asoslarini mustahkamlash; -talabalarda turli kasbiy-yuridik vaziyatlarda sud psixiatriyasi uslublaridan foydalanish bo’yicha asosiy ko'nikma va mahoratni shakllantirish. “Sud psixiatriyasi” tanining taraqqiyoli tibbiyot va boshqa fanlarning yutuqiariga bogiiq ho da, biologiya. fizika, kirrtyo, kriminalistika, odam psixologiyasi fanlar bilan ham o'zaro aloqadadir. Sud psixiatriyasi jinoyat va fuqarolx ishlari yuzasidan shaxsning ruhiy buzilishlarini aniqiashni o‘rgatad: Huquqshunos ekspertiza tayinlash jarayor da ekspertiza o’tkazishdan maqsadni va ekspert xulosasini tushunishi, baholay olishi shart bo'ladi. Shuning uchun u ruhiy kasaiilklaming asosiy belgilarini, ruhiy holatlarni, tergov jarayonida /a sud amaliyot da tez- tez uchrab turadigan ruhiy o'zgarishlami bilishi zarur. Ruhiy kasallikka chaiingan kishi boshqa bemortardan o‘zining xisiat va xususiyatlari bitan o‘ta farqlanadi. Ma’Iumki, ooshqa bemorlarning hammasida es-iush, ya’ni aqi-iafakkur va tanqidiy qarashlar, o‘ziga hamda atrof-muhitga nisbatan to'liq saqiangan bo'ladi. Aksincha, ruhiy kasal iklarda yuqoridagi aytiigan xususiyatlar buzilganligi uchun ham uiar o'ziarini sog'lorn deb hisoblaydilar. Ma’Iumki, so'nggi paytlarda bu xastalikka chalingarilarning son! ortib bormoqda. Yanada ahamiyatli tomoni shundaki «psixoz» holatida jinoyat sodir etgan kasallar o'ziga va qilgan xatti- harakatiariga hisobot berish qobiliyati buzilganligi va o‘zini-o‘zi idora 4 eta olmaganiigi uchun jazoclan xoli etiiib gjunohsiz-aybsiz hisob- lanib, holatiga va jinoyatning xavflilik darajasiga qarab har xil mud- datlarga majburiy davolash uchun yuboriladi. Aksincha, orta holat- dagi bemorlar jinoiy javobgarlikka tortilib, sud orqali jazoni o'tash joylariga jo'natiladilar. O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsu.s ta’lim vazirligi tasdiqlagan o'quv dasturi asosida yo.zilgan mazkur uslubiy qo'IIanma huquqshunoslik yo'nalishda ta’lim olayotgan talabalarga mo'ljallangan bolib, unda jinoyat sodir etib, javobgariikka tortilayotgan shaxsning ruhiy holatiga snubha tug’ilganda sud- psixiatrik ekspertizasi tayinlanish tartibT^hamda ekspertiza o'tkazilishda alohida e’tibor qaratilrshi lozim bo'lgan holatlar, ekspertiar ixtivoricia vuboriladiaan huquqiy hujjatlar, sud-psixiatrik ekspertizasi turlari, usullari to'g'risida atrqflicha tq'xtalib o'tilgan. Shuningdek, uslubiy qollanrnada jinoyat protsessida sud- psixiatrik ekspertizasi, aqlirasolik, aqlinorasolik, ya’ni surunkali ruhiy kasallik, ruhiy holatning vaqtinchaiiik buzilishi, aqlizaiflik, intellekt pasayishi, tafakkurnirig iroda va maylning buzilishi, shizofireniya, alkogolizm, giyohvandlik toksikornaniya kabi kasalliklar to’g'risidagi ma’lumotlar aniq, tushunarli tilda bayori etib berilgan. Ushbu usiubiy qo'llanmani tayyorlashda mavjud darsliklar, o'quv qo'iianmalaridan hamda «Sud psiixiatriyasi» yo'nalishi.bo'yi- cha olib borilgan ilmiy izlanishlardan ham keng foydalanildi. Mazkur uslubiy qo'llanmadan huquqshunoslik bo’yicha mutaxassislar hamda barcha sud psixiatriyasi bilan qiziquvchilar foydaianishlari mumkin. Shuni ta’kidlash joizki, ushbu qo'IIanma ayrim kamchiiiklardan xoli bo'lmasligi shubhasizdir. Shu bois uslubiy qo’llanmahi takomil- lashtirishga qaratilgan tanqidiy fikr-rnulohasalar va takliflarni muallif mamnuniyat bilan qabul qiladi. 5 Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|