VAQİF SULTANLI
HEÇLİK VADİSİ
Povest və hekayələr
Bakı – Azərnəşr – 2010
Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
2
92
-
S
47
BBK
Ön sözün müəllifi:
Çingiz Hüseynov
Vaqif Sultanlı.
Heçlik vadisi. Bakı, Azərnəşr, 2010, 184 səh.
Kitaba müəllifin «Ölüm yuxusu» povest-illüstra-
siyası, müxtəlif illərdə yazdığı hekayələri daxil edilmiş-
dir.
© Vaqif Sultanlı, 2010
2010
(07)
651
-
M
4700000000
Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
3
MƏKTUB ŞƏKLİNDƏ MÜQƏDDİMƏ
Ə
zizim Vaqif, yanılmıramsa, otuz ilə yaxındır – əlyazma
şə
klində, son zamanlar isə internet vasitəsilə – məktublaşırıq
səninlə.
Bu məktublar – söhbətlərimizin mövzusu – ümummilli
məsələlər, ədəbiyyatamızın vəziyyəti, problemləridir, onları
müzakirə edir, dərdləşirik.
Uzun müddətdir bizi daha çox – hər ikimizin sevimlisi,
xalqımızın böyuk siması, sədaqətli oğlu, uzaqgörən ideoloqu –
Məhəmməd Əminin həyatı, irsi, taleyi maraqlandırır, bu maraq
sönməzdir – mən o vaxtlar «Doktor N» romanımı yazır, sən isə
Məhəmməd Əminlə bağlı monoqrafiya üzərində çalışırdın.
Ə
nənimizi pozmaq istəməzdim, odur ki, mən sənin
tezliklə çıxacaq və mənalı – «Heçlik vadisi» – adı olan kitabına
müqəddiməmi bu səpkidə, yəni məktub formasında yazmaq
istəyirəm.
Təbii ki, sənin gözəl, sanballı, dərin elmi yazılarına,
kitablarına bələdəm, onları oxumuşam, bilirəm. Dəfələrlə jurnal
və qəzet səhifələrində iti qələmli publisist yazılarını da həvəslə
oxumuşam. Konfranslarda, görüşlərdə həqiqətsevər (və bunun
üçün odlu, həyəcanlı) çıxışlarının şahidi olmuşam.
Ancaq ilk dəfədir tam, bütöv şəkildə bədii əsərlərinlə
indi-indi taniş oluram. Baxmayaraq ki, iyirmi ildən çoxdur bədii
yaradıcılıq sahəsində də çalışmaqdasan.
Və günah hər ikimizdədər: həm səndə – yazılarını
göstərməkdən nədənsə çəkinmisən, həm də məndə – alim xob-
bisi sanırdım bu yazıları, ciddi maraq gostərmirdim onlara.
Yadımdadır, o vaxt yazdığın hekayələrini oxumuşdum,
bəyənmişdim – onları təkrar oxuduqda görürəm ki, təriflərimdə
yanılmamışam, onlarin lirik üslubu, romantik ruhu, fəlsəfi
düşüncələrə vadar edən və ümidlər dolu məzmunu, ab-havası,
sadə, lakin gizli məna daşıyan adları belə - «Ağ yol», «Səhər
dumanı», «Yarpaqsız budaqların yaşıl nəğməsi», «Axşam
günəşi», «Xurmayı saçlar»… - göstərir ki, seçdiyin nəsr yolu
sənin yolundur.
Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
4
Düzü, elmlə bədii yaradıcılıq, sanıram, doğma deyil, ögey
qardaşlardır, ancaq nadir hallarda doğma da ola bilərlər, və
bunu təsdiqləmək üçün uzağa getmək lazım deyil – tanınmış
yazıçılarımız Mirzə İbrahimovu, Mir Cəlalı xatırlayaq, İsmayil
Ş
ıxlını, Şıxəli Qurbanovu yad edək... – sən də bu cərgədənsən,
çünki artıq müxtəlif janrlı bədii yazlarına bələdəm, formal deyil,
həqiqətən təsdiqləyə bilərəm.
Hər halda elmlə yazıçılıq arasında ziddiyyətlər var, qalır,
özünü istər-istəməz göstərir və bunların kökü – qələm sahibinin
həyat problemlərinə olan münasibətınə bağlıdır.
Yəni elmdə konformist ola bilərsən və çox zaman olursan
da, bədii yaradıcılıqda isə bu kımı geniş mənada güzəştlər
ölumə bərabərdir.
Çünki deyilən, yazılan söz boş-boşuna deyilmir, yazılmır,
o, böyük həqiqətləri, cəmiyyətin ciddi ziddiyyətlərini qorx-
madan açıb göstərməlidir, odur ki, çox zaman cihad qələmli söz
etirazlara, hücumlara məruz galır, həm yuxarıdan qovulur, həm
də aşağıdan, – bu barədə biz səninlə çox danışmışıq, əqidəmiz
yaxındır.
Bu baxımdan povestə yanaşıb onu maraqla və təkrar-
təkrar arxada qalmış səhifələrə dönərək – əsərin aydın, şəffaf,
üzdə sadə, əslində isə mürəkkəb mənalar daşıyan xalq dili məni
tutdu – oxudum.
Ancaq ılk-əvvəl deməliyəm ki, əsərinə verdiyin janrı, da-
ha doğrusu povestə əks mənasında işlətdiyin «illüstrasiya» əla-
vəsini qəbul edə bilməyəcəyəm; bunu da deyim ki, əsərin jan-
rını müəyyən etmə axtarışların, sənin bu kimi çalışma-təşəb-
büslərin qəbuldur.
Ə
sər heç də illüstrasiya, yəni – ədəbiyyatçıların dili ilə
desək – həyatın astar üzü deyil, bu – həyatın özüdür, mən onu
povest-pritça, metaforik povest adlandırardım, yəni, burada
təsvir olunan hadisələr adi əhvalatlar deyil, bu rəmz səviyyəsinə
qaldırılan, məcazi xarakteri daşıyan yazıdır.
Povestdə söhbət – ölüm-dirim söhbətidir, insan – heyvan
problemi meydana atılır, biz kimik, biz nəyik, bəzən əsl heyvan
öz hərəkətlərində (bunu inandırıcı şəkildə göstərirsən) insandan
Dostları ilə paylaş: |