92
məngli dənizçinin bəyanatı professor Çarlz Verlindenə
məlum olanda o, heyrətini gizlətmədən bildirmişdi ki,
1486-cı ilə qədər portuqal dənizçiləri məxfi şəkildə
Atlantik
okeanının qərb hissəsinə ekspedisiyalar təşkil etmiş və
təxmini də olsa, okeanın o tayında hansı adaların və ya
naməlum qitənin harada yerləşdiyini bilirdilər.
1
Şəxsən mən Ç. Verlindenin bu fikri ilə razı deyiləm.
Əgər, van Olmen təxmini də olsa bilsəydi ki, Köhnə
Dünyaya məlum olmayan adalar və yaxud da ki, iri torpaq
ərazisi Atlantik okeanın hər hansısa bir hissəsində yerləşir,
onda çətinlik çəkmədən o, həmin coğrafi obyektləri kəşf
edərdi. Həm də portuqal dənizçiləri Yeni Dünya sahilləri-
nin şərq sahil zolağının konturlarına malik olsaydılar, onda
Roma papası 1493-cü ildə öz bullası ilə Yer kürəsini iki
krallıq arasında bölərkən, portuqal nümayəndələri təxmini
də olsa öz mənafelərinə uyğun olaraq, demarkasion xəttin
Atlantik okeanının hansı meridian üzrə keçməsini
göstərməliydilər. Lakin bu baş vermədi. Məlum olduğu
kimi portuqallar yalnız 1494-cü ildə Tordesilyasda öz
istədiklərinə nail olurlar. Əgər, hər şey yuxarıda deyildiyi
kimi olsaydı, onda II Juanın nümayəndələri demarkasion
xəttin Yaşıl Burun adalarından qərbə tərəf 370 liq yox,
1
Чарльз Верлинден, Покорители Америки: Христофор Колумб.
“Феникс”, Ростов-на-Дону. 1997 г., стр.23.