[]

308 

 

Mahalın 

idarəç iliy i 

ilə 

əlaqədar 

olaraq 

yerli 

siyasi 

qüvvələrlə 

(Kə lbalı 

xan 

və 

b.)  

yaranan  fikir  ayrılıq ları  üzündən  1920  il  fevralın  sonunda  vəzifəsindən  getmək  istəmiş  və  bu  məqsədlə  də  höku-  

mətdən  başqa  şəxslə  əvəz  olunmasın ı  xahiş  etmişdi.  Azə rbaycan  Cümhuriyyətinin  süqutunadək  həmin  vəzifədə  

qalmışdır. 

 

CƏNNƏTĠ  Əbdülxalıq Əbdülqafar oğlu,Qafarzadə (1855, Bakı - 6.6.1931,  Bakı)  - şair. "Məcmə üş-şüəra"nın fəal 

üzvlərindən  olmuşdur.  Klassik  üslübda,  Azərbaycan  və  (fars  dillərində  şeirləri  var.  Rusiyada  1905-07  illər  inqilabından 

sonra ictima i mə zmunlu  şeirlər (" Ey vətəndaşlar",  " Vətən təranəsi", "Torpaq", "Ehda" ("Səttarxan ın ruhi-pür  fütuhinə") və 

s. yazmışdır (bəziləri "Təkamül" qəzetində dərc ed ilmişdir). "Qız qalası", "Qılınc və qələm" poemaları, təmsilləri var. 1910-

cu illə rdə  milli  istiqlal  idealları  Cənnətinin  şeirlərində coşqun tərzdə ə ksini tap mışdır.  İstiqlal dövrü (1918-20) şeirlərində   

müstəqillik rəmzi kimi üçrəngli bayraq tərənnüm olunur. A zərbaycan bayrağına məhəbbətini  şair bir-b irinin ardınca yazdığı 

"Bayraq",  "Sancaq",  "Bayrağımız"  şeirlərində  poetik  dildə  bildirir.  Əsərləri  Azərbaycan  Milli  Elmlər      Akademiyasının 

Əlyazmalar İnstitutunda saxlanılır. 

 

Əsəri: 

Şeirlər, "Deyilən söz yadigardır" kitabında, B., 1980.

  

Əd.:  

M ir  Cəlal, Əbdülxalıq Cənnəti, "Ədəbiyyat məcmuəsi", Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Əsərləri, 1946, c. 1. 

 

CƏNUB-QƏRBĠ  AZƏRBAYCAN  GENERAL-QUBERNATORLUĞUNUN  YARADILMASI  HAQQINDA 

QƏRAR  -  Azərbaycanın  cənub-qərb  torpaqlarında  (Naxçıvan)  Azərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyətinin  dövlət  hakimiyyətini 

bərqərar  et mə k  məqsədilə  ayrıca   in zibati-əra zi  qurumu  yarat maq  üçün  qəbul  olunmuş  sənəd.  General-qubernatorluğun 

yaradılmasın ı  şərtləndirən  mühüm  amillərdən  biri  də  bölgənin  müsəlman  əhalisinin  problemlərini  həll  etmək  zərurəti 

olmuşdur.  Naxçıvanın  Müvəqqəti  hökuməti  Azərbaycan  torpaqları  olan  Naxçıvan,  Şərur,  Ordubad  qəzaların ın  "Cənub-

Qərbi  Azə rbaycan"  adı  altında  Azə rbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  ilə  birləşməsi  üçün  hə m  ingilis  ko mandanlığına,  hə m  də 

Azərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  rəhbərliy inə  mürac iət  etmişdi.  A zərbaycan  Xa lq  Cü mhuriyyəti  Höku mətin in  1919  il 

fevralın  28-də  qəbul  etdiyi  qərara  əsasən,  Bəhram  xan  Naxçıvanski  general-qubernator,  Kərim  xan  İrəvanski  hərb i,  Hacı 

Mehdi Bağırov isə mülki  işlər üzrə general-qubernatorun müavinləri təyin olunmuşdular.  General-qubernatorluğun nəzdində 

7  nəfə rdən  ibarət  Şu ra  yarad ılmışdı.  Şuran ın  tərkibinə  Na xçıvan  qə zasından  2,  Sü rmə li,  İrəvan  qə zala rın ın  və   Ordubad 

mahalın ın hərəsindən 1 nümayəndə daxil ed ilmişdi.  Yerli hakimiyyətin təşkili üçün daxili işlər nazirliyin in 20  milyon  ma-

natlıq fondundan 500 min  manatın general-qubernatorluq üçün ayrılması, Höku mət in bundan əvvəlki 1918 il 6 dekabr tarixli 

qərarına  müvafiq  olaraq  ayrılmış bir  milyon  manatın  150  min inin   Ermən istan ərazisində yaşayan müsəlman qaçqınla rın ın 

ehtiyacları  üçün  Ermənistandakı  d iplo matik  nümayəndəyə,  qalan  850  min   manatın  isə  Cənub-Qərbi  Azərbaycan 

qaçqınlarına yardım göstərmək üçün general-qubertorun sərəncamına verilməsi də qərarda ö z əksin i tap mışdı.  Höku mətin 

1919  il  3  ma rt  tarixli  qərarı  ilə   hərbi  nazirliyə  Cənub-Qərb i  Azərbaycandakı  silahlı  qüvvələrin  sayını  və  və ziyyətini 

aydınlaşdırmaq  məqsədilə  general-qubernatorluğa  nümayəndə  göndərilməsi,  əlavə  olaraq,  bölgəyə  daha  500  min  manat 

vəsait  ayrılması  tapşırılmışdı.  19  ilin  martında  general-qubernatorluğun  rəhbərliyində  dəyişikliklə r  ed ild i.  Höku mət in  16 

ma rt  tarixli  qəra rına  əsasən,  Cənub-Qərb i  A zərbaycan  general-qubernatoru  Bəhra m  xan  Na xçıvanski  öz  xah işinə  görə 

tutduğu vəzifədən azad olundu. Zaqatalanın qubernatoru general Haşımbəyov general-qubernator, Kərim xan İrəvanski hərbi, 

Bəhram  xan  Na xç ivanski  isə  mülki  işlər  ü zrə   müavin  təyin   edildilər.  Mart ın  26-da  bölgənin  ü mu mi  vəziyyəti  haqqında 

Cü mhuriyyət  Höku mətinə  məlu mat  vermək  üçün  Bakıya  Teymu r  bəy  Makinski  (sədr),  Q.Qənizadə  və  R.İs mayılovdan 

ibarət nümayəndə heyəti göndərmək qərara a lındı.  Kərim  xan  İrəvanski və zifəsindən kənarlaşdırıldı. Onun yerinə na mizəd 

keçmək  general-qubernatora  həvalə  edildi.  Cənub-Qərb i  A zərbaycan  general-qubernatorluğunun  yaradılması  bölgənin 

Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Hö ku məti ilə ə laqələrinin möh kə mlən məsində əhəmiyyətli rol oynamışdır. 

 

Əd.:

 ; 

Aзepбaйджанская Демократиская  Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;  

CƏNUB-QƏRBĠ AZƏRBAYCAN MÜVƏQQƏTĠ HOKUMƏTĠ  - bax Araz Türk Cümhuriyyəti. 

CƏNUB-QƏRBĠ QAFQAZ CÜMHURĠYYƏTĠ (CQQC), Q a r s  D e m o k r a t i k  C ü m h u r i y y ə t i -Birinci 

dünya müharibəsi (1914-18) dövründə erməni-daşnak silahlı quldur dəstələri tərəfindən türk-müsəlman əhalinin  soyqırımına 

mə ruz qaldığ ı  Cənub-Qə rbi Qa fqazda yaran mış demo krat ik respublika .  Osman lı  imperiyası ilə Antanta dövlətləri arasında 

Mudros  barışığı  (1918)  ərəfəsində  və  ondan  az  sonra  Cənub-Qərbi  Qafqazda  bir  neçə  dövlət  qurumu  yarandı.  1918  il 

oktyabrın 29-da Ömər  Faiq  Nemanzadənin başçılığı ilə A xıska hökuməti quruldu. 1918 il noyabrın 5-də "Qars İslam  Şurası" 

adı ilə milli höku mət 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---