257
1918 il sentyabtrın 22-də Höku mət şəhər özünüid-rəsi deputatlarının Bakı Şəhər İctimai Özünüidarəsi tərəfindən təqdim
olunmuş siyahısını təsdiqləmişdi. Bu dövrdə, duma deputatlarının artıq yarıdan ço xu azərbaycanlılar idi. 1919 il yanvarın
27-də isə şəhərlərin, o cü mlədən Ba kı şəhər özünüidarəsi deputatlarının səlahiyyəti, aprelin 1 -dən gec olmayaraq, yeni
seçkilər keçirilməsi şərti ilə uzadıld ı. İdarənin fəaliyyətinə nəzarət qubernatora və daxili işlər nazirinə həvalə olunmuşdu.
Şəhər başçısının rəhbərlik etdiyi idarə 7 şöbədən (təsərrüfat, tikinti, maliyyə, torpaq, məktəb, tibb-sanitariya, su kəməri)
ibarət id i.
Maliyyə böhranı və ağ ır həyat şəraiti şəhər idarəsini Höku mətdən kö mək istəməyə vadar edirdi və Hö ku mət ona
dəfələrlə subsidiya və yardımlar ayırmışdı. 1919 il yanvarın 25-də səpmə yatalağa qarşı mübarizə üçün 2 milyon 200 min
manat, fevralın 26-da isə şəhər təsərrüfatının ehtiyac larına sərf olun maqdan ötrü 4 milyon manat ayrılmışdı. 1919 il iyu lun
27-də Parla ment gətirilən və aparılan yüklərdən pud hesabı ilə şəhərlərin xeyrinə rüsum a lın ması barədə qəra r qəbul et miş,
noyabrın 17-də isə "Bakı şəhər özünüidarəsi tərəfindən pud hesabı ilə rüsumlar yığ ılması qaydası‖nı təsdiq etmişdi. Bu
qaydaya əsasən, ixrac olunan neftin və neft qalıqla rın ın hər pudundan 10 qəpik, ağ neftdən və sürtkü yağla rından 20 qəpik
rüsum alınırdı.
Şəhər təsərrüfatı bundan əvvəlki hərc-mərclik dövründə başlı-başına qalmış və dağılmışdı. Ona görə də Bakı şəhər
özünüidarəsi ço xlu strukturların ın və qanunla təsbit edilmiş hüquqlarının olmasına, Höku mətin ona xeyli maddi yardım
göstərməsinə, xəzinədən bir sıra borclar verilməsinə baxmayaraq, səmərəli fəaliyyət göstərə bilməmişdi.
Əd.:
Свод законов Российской империи, кн. 1, ч. 2, СПб, 1911; Azərbaycan tarixi, 3 cilddə, c.2, B., 1964; Azərbaycan tarixi, 7
cilddə, c.5, B.,2001.
BAKI ġƏHƏR DUMAS I ÜZVLƏRĠNĠN S ĠYAHIS ININ TƏSDĠQ EDĠLMƏSĠ HAQQINDA QƏRAR -
Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Höku mət inin Ba kı şəhər dumasının tərkibini təsdiq etmək barədə 1918 il 22 sentyabr tarixli
qərarı. Rusiyada Fevral inqilabından (1917) sonra ş əhər özünüidarələrinin fəa liyyəti dayandırılmış, Azə rbaycan Xalq
Cü mhuriyyəti Hökumətinin 1918 il 18 sentyabr tarixli qərarı ilə (bax Bakı şəhər ictimai özünüidarəsinin fəaliyyətinin bərpası
haqqında qərar) yenidən bərpa edilmişdi. Deputatların xeyli h issəsi qarışıqlıq vaxtı şəhəri tərk etdiy inə görə, şəhər
dumasına öz tərkibin i artırıb 80 nəfərə çatdırmaq səlahiyyəti verilmişdi.
Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətii Hö ku məti 1918 il 22 sentyabr tarixli qəra rı ilə şəhər özünüidarəsi deputatlarının
duma tərə findən təqdim olun muş siyahısını təsdiq etdi. Siyahıya du maya seçilmiş 34 nəfərin və seçkisiz da xil edilmiş 46
nəfərin ad ı salın mışdı. Du man ın köhnə tərkib indən qalmış 34 deputatın 10 nəfərini, yeni daxil edilmiş 46 deputatın isə 33
nəfərini (cə mi 43 nəfər) a zərbaycanlılar təşkil edirdi. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətii Hö ku mətin in 1919 il 27yanvar
tarixli qəra rı ilə du manın səlahiyyət müddəti uzad ılmış, hə min il aprelin 1-nə yeni seçkilər təyin ed ilmişdi.
BAKI ġƏHƏR HƏKĠMLƏR CƏMĠYYƏTĠ - Bakıda qeyri-höku mət təşkilatı. Əsası 1893 ildə qoyulmuşdu.
1918-19 illərdə 110 üzvü, şəhər dumasın ın binasında əsaslı kitab xanası var id i.
Cə miyyətin iclasla rı da hə min binada keçirilird i. Əsas fəa liyyət istiqamət i sənaye gigiyenası idi. Cə miyyətin sədri
B.K.Finkelşteyn, katibi Y.K.Varşavski, əsaslı kitab xananın müdiri isə Əbülfəz Qarayev idi. 1917 ildə cəmiyyət öz fəa-
liyyətini dayandırmış, Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətii dövründə yenidən bərpa etmişdi. Bu illərdə cə miyyət yolu xucu
xəstəliklə rə, xüsusilə yatalaq epide miyasına qarşı mübarizə aparmışdır.
1919
ildə B.K.Fin kelşteyn Bakı Universitetinin tibb fakü ltəsi üçün tibbi avadanhq almaq, hə mçin in ən yeni
müalicə metodları ilə tanış olmaq üçün aparıcı Avropa klinikalarına (İtaliya, İsveçrə, Almaniya) ezam edilmişdi. O, Qərbi
Avropaya ezamiyyətinin nəticələri haqqında üzvü olduğu tibb cəmiyyətində hesabat məru zəsi ilə ç ıxış et mişdi. Şəhərin
aparıcı həkimləri təbabətin mü xtəlif sahələrində elmi nailiyyətlərin mübadiləsi məqsədilə cəmiyyətdə müntəzəm məru zələr
edirdilər.
1920
ildə Ba kı şəhər həkimlə r cə miyyəti nəzd ində həkimlə rə yardım bürosu yaradılmışdı. Büronun məqsədi boş
iş yerlərinin qeydiyyatını aparmaq, işsizləri həmin yerlərə yerləşdirmək, onlara birdəfəlik, yaxud vaxtaşırı yard ım
göstərmək idi. Həkimlər cəmiyyətinin dövri nəşri çap olunurdu. Aprel işğalından (1920) sonra fəaliyyətini dayandırmışdır.
BAKI ġƏHƏR ĠCTĠMAĠ ÖZÜNÜĠDARƏS Ġ - Bakı şəhərinin özünüidarə orqanı. Rusiya senatının 1877 il 24
may tarixli qərarına əsasən 1878 ildə yaradılmışdı. Fevral inq ilab ından (1917) sonra ləğv edilmiş, Azə rbaycan Xalq
Cü mhuriyyəti dövründə (1918, sentyabr) fəaliyyəti bərpa olun muşdu (bax Bakı şəhər duması).
BAKI ġƏHƏR ĠCTĠMAĠ ÖZÜNÜĠDARƏSĠNĠN FƏALĠYYƏTĠNĠN BƏRPASI HAQQINDA QƏRAR -
1918 il sentyabrın 18-də A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyətii Hö ku məti tərəfindən qəbul olun muşdur. Qərara görə, Bakı şəhər
ictimai ö zünüidarəsi Rusiya Müvəqqəti hökumətin in qanunu əsasında seçilmiş üzvlərdən ibarət tərkibdə ö z fəaliyyətini
bərpa etmişdi. Bə rpa olun muş quruma ş əhər du ması ü zvlərinin sayını 80 nəfə rə çatdırmaq, hə mçin in şəhər özünüidarəsinin
tərkib ini genişləndirmə k hüququ verilmişdi.
BAKI ġƏHƏR ĠDARƏS Ġ Bakı şəhərinin yerli idarəetmə orqanı. 1877 ilin dekabrında təsis edilmişdi. İcra orqanı
olan idarə şəhər başçısından, idarə üzvlərindən - onun bölmə lərinin müdirlərindən, katibdən, mu zdla işləyən me ma r,
mühəndis, yerölçən, həkim, hüquq məsləhətçisi və başqa mütəxəssislərdən ibarət id i.
İdarəyə bilavasitə şəhər təsərrüfatı məsələləri ilə məşğul olmaq, idarə başçısına isə onun fəaliyyətinə və tabeli-
yindəki quru mlara ü mu mi nəza rət həvalə edilmişdi.