[]

 
127 
§14. Keçmiş İndefinite Zaman Forması 
(The Past Indefinite Tense Form) 
 
 
Keçmiş  İndefinite  zaman  formasının  əmələ  gəlməsinə  görə 
fellət üç qrupa bölünür:  
 
1) qaydalı (regular);  
2) qaydasız (irreqular);  
3) qarışıq (mixed). 
 
 
Qaydalı  fellərin  keşmiş  İndefinite  zaman  formasını  əmələ 
gətirmək üçün felin sonuna -ed,  e ile qurtaran fellərin sonuna isə 
-d əlavə edilir: to work – worked, to live – lived. 
 
Qaydasız  fellərin  keçmiş  İndefinite  zaman  forması  (eləcə  də 
Participle  II)  müxtəlif  şəkildə  əmələ  gəlir.  Qaydasız  fellərə 
aşagıdakı fel qrupları daxildir: 
 
 
1. Kökündən səslisi dəyişən fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to meet – met – met 
 
 
 
 
 
 
to win – won – won 
 
 
2. Kökündən səslisi dəyişən və -en sonluğu qəbul edən fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to speak – spoke – spoken 
 
 
 
 
 
 
to write – wrote – written  
 
 
3. Sonunda d hərfi t hərfinə çevrilən fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to send – sent - sent  
 
 
 
 
 
 
to build – built – built  
 
 
4. Kökündən səslisi dəyişən və -d və ya -t sonluğu qəbul edən 
fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to sell – sold – sold  
 
 
 
 
 
 
to bring – brought – brought  

---

 
128 
 
5. Xüsusi qaydasız fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to have – had – had  
 
 
 
 
 
 
to make – made – made  
 
 
6. Modal fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
can – could – ought 
 
 
 
 
 
 
must - may – might  
 
 
7.  Məsdər  ilə  keçmiş  zaman  (və  Participle  II)  forması  eyni 
olan fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to shut – shut - shut 
 
 
 
 
 
 
to put – put – put  
 
 
8. Müxtəlif kökdən əmələ gələn fellər:  
 
 
 
 
 
 
 
to be – was (were) been 
 
 
 
 
 
 
to go – went – gone 
 
 
Qarışıq fellərin keçmiş İndefinite zaman forması qaydalı fellər 
kimi, Participle II isə qaydasız fellər kimi düzəlir:  
 
 
 
 
 
 
 
to show  – showed  - shown  
 
 
 
 
 
 
to sow – sowed - sown  
 
 
Qaydalı,  qaydasız  və  qarışıq  fellərin  keçmiş  İndefinite 
zamanda  sual  formasini  əmələ  gətirmək  üçün  “to  do”  felinin 
keçmiş  zamanı  “did”  köməkçi  felindən  və  əsas  məna  daşıyan 
felin  məsdərindən  istifadə  edilir  və  “did”  köməkçi  feli 
mübtədadan əvvəl gəlir: 
 
 
 
 
 
Did he speak?   
 
 
Did they go?  
 
 
İnkar formasını əmələ gətirmək üçün isə to do (did) felindən 
və not inkar hissəciyindən istifadə edilir:  
 
 
 
 
 
He did not speak.   
 
They did not go.  

---

 
129 
 
Bu zaman forması bitmiş vaxt müddətində artıq icra olunmuş 
hərəkətləri,  keçmişdə  bir-birinin  ardınca  baş  verən  və  təkrar 
olunan hərəkətləri ifadə etmək üçün işlədilir: 
 
I met him 2 years ago   –    Mən onu 2 il əvvəl gördüm. 
 
 
  She visited his parents every month   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
– O, hər ay valideynlərinə baş çəkirdi.
 
 
 
 
Bu zaman forması adətən aşağıdakı zaman zərfləri ilə işlədilir: 
yesterday –  dünən, last week – keçən həftə, last month – keçən 
ay, last year – keçən il, an hour ago – bir saat əvvəl, in 1920 – 
1920-ci ildə və s.:  
 
 
 
Yesterday he came from Moscow – O dünən Moskvadan gəldi. 
 
 
I saw him the other day – Mən onu bu günlərdə gördüm. 
 
 
§15. Gələcək  İndefinite zaman Forması 
(The Future Indefinite Tense Form) 
 
 
Bu zaman forması shall və will köməkçi felləri və əsas məna 
daşıyan felin məsdərindən əmələ gəlir. Birinci şəxsin həm təki, 
həm də cəmi üçün shall, qalan şəxslər üçün isə will  köməkçi feli 
işlədilir: 
 
I shall write    
 
–   Mən yazacağam 
You will write    
–   Sən yazacaqsan 
She (he) will write  –   O yazacaq 
We shall write    
–  Biz yazacağıq 
You will write    
–  Siz yazacaqsınız 
They will write    
–  Onlar yazacaqlar 
 
 
Sual  formasında  shall  və  will  köməkçi  felləri  mübtədadan 
əvvəl gəlir: 
 
Shall I write?   
 
 
 
Will you write? 

---