6.2-rasm.
Sug'urta mukofotlarini yig'ish bo'yicha 2015 yilda bozor
yyetakchilari.46
Tahlillarga ko‘ra, respublikamiz bo'yicha sug'urta xizmatlari ko'rsatilishi
qamrovi oxirgi besh yilda sezilarli darajada oshgan. Bu holat sug‘urta kompaniyalami
sug‘urta bozorida sug'urta mahsulotlarini taklif qilishi va mijozlarga sifatli sug'urta
xizmatlari ko'rsatilishi vaxshilanib borayotganligidan dalolat beradi.
6.3. 0 ‘zbekiston rcspublikasida sug'urta xizmatlari rivojlanishining asosiy
yo'nalishlari va istiqbollari
O'zbekiston sug'urta bozorini, rivojlangan davlatlar miqyosiga chiqarish uchun
sug'urta tizimini davlat tomonidan tartibga solish lozim. Ushbu masalani yechish
uchun sug'urta tizimining quyidagi jihatlariga e'tibom i qaratsak maqsadga muvofiq
bo'lar edi:
^
to'lovlaming yangi integratsiya vositalarini yuqori sur’atlar
bilan
shakllantiradigan
sug'urta
operatsiyalarini
kompyuterlashtirishning
texnologik
inqilobiga bog'liq. Bu jarayonlar talaygina moliyaviy xarajatlar talab qiladi, sug'urta
ishi qimmatlashadi, biroq uning samaradorligi va tezkorligi oshadi,
bu esa xarajatlar
o'sishini qoplavdi;
S
sug'urta ishida o'sib borayotgan raqobat sug'urta kompaniyalaming
qo'shilib ketishiga yoki qayta sug'uitalashni rivojlantirishga olib keladi. bu esa
sarmoyalar bozorida va iqtisodning investitsiyalar sohasida yangi
sharoitlami vujudga
keltiradi. Bu hodisa respublika sug'urta xizmati bozorida anchagina raqobatbardosh
va samarali bo'lgan xorijiy kompaniyalaming paydo bo'lishiga ham yordam beradi;
S
bu ananaviy sug'urta xizmatlari bozoriga tobora sh&xdam odimlar bilan
kirib kelayotgan sug'urtadan tashqari tuzilmalar bilan raqobatning kuchayishi. YA'ni
46 Statistik m a ’lum otlar asosida mualliflar tomonidan tayyorlandi.
59
fuqarolarga xizmat ko'rsatishda turli xil tijorat tuzilmalari faolivat ko'rsata
boshlaydilar;
S
sug'urta ishlariga bu xizmatlaming ko‘p sonli istcmolchilari ta’siri
ortadi. Iste’molchi operatsiyalaming tezligi va sifati, hisob-kitoblarning
qulayligi
(ayniqsa, sug'urta to'lovlami olish va qoplamalarini toMashni) mijozlarning
extiyojlariga diqqat-e'tibor qaratilishiga nisbatan, sug‘urta kompaniyalariga nisbatan
tobora qattiq talablar kuchaya boshlaydi.
Sug'urta tizimi hozir hal qilinishi qiyin bo'lgan
dilemmaning keskinlashuv
sharoitida turubdiki, unda sug'urtalanuvchilardan qo'yilmalar (sug'urta pullari)ni jalb
qilishda sug'urtalovchilar ekspansiyasi va mijozlami zararlardan kafolatlash o'rtasida
asosiy muvozanatsizlik mavjud.
Kafolatlashning sifati. tezkorligi va qulayligi moliya institutlariga qo'shimcha
qo'yilmalami jalb qilish imkonini beradi. Qo'yilmalar faoliyatining mijozlar
tomonidan boshqarilmasligi esa. sug'urta kompaniyalariga bu qo'yilmalardan
foydalanishda keng imkon yaratib beradi. Bu ikki omilning o'zaro uvg'unligi
kreditlash hajmlarining o'sishi uchun sharoit yaratadi. Biroq, bu boshqarilmaslik
g'oyasini kuchayishi bilan xavf-xatar va kompensatsiya o'rtasidagi muvozanatsizlik
ortadi. SHuning uchun ham sug'urta tizimini rivojlantirish
va boshqarishga nisbatan
samarali siyosat olib borish zarur.
Eng kichik sug'urta tashkilotlaridan to virik davlat aksiyadorlik sug'urta
kompaniyalariga. sug'urta bozorining barcha subyektlari o'zaro faoliyat ko'rsatishi va
o'zaro bir birini to'ldirib turishini ta'minlaydigan sug'urta ishini ma’lum bir
ko'rinishda birlashtirish talab etiladi. Bizning yirik sug'urta kompaniyalarimiz o‘z
sug'urta ishlari chegarasidan tashqariga chiqishi va iqtisodga axborot xizmati
ko'rsatishi, sug'urta xizmatchilari mahorat darajasini konsalting xizmatlari ko'rsatish
evaziga oshishi kompleks ahamivat kasb etishi kerak.
Biroq yuzaga keladigan qaltis holatlar ishonchsiz va samarasiz boshqariladigan
sug'urta kompaniyalariga nisbatan ma'lum bir darajada tozalovchi tadbir boiib
hisoblanadi.
Xalqaro andozalar talablariga javob bermaydigan sug'urta kompaniyalari
mavjudligini
inobatga olib, ulami mustahkamlash bo'yicha jiddiy ishlami amalga
oshirish kerak. Sug'urta ishida xalqaro andozalarga erishish bo'yicha ishni.
mamlakatning milliy manfaatlarini hisobga olgan holda, sof nuqtai-nazardan kelib
chiqqan holda amalga oshirish kerak.
Xalqaro andozalarga mos keluvchi kompaniyalar
tuzish dasturi ikki asosiy
qismdan tashkil topishi mumkin:
Xalqaro andozalarga mos keluvchi kompaniyalar sifatida malaka berilgan
sug'urta kompaniyalari tomonidan rioya qilinishi kerak bo'lgan talablar va imtiyozlar
majmuidir.
Xalqaro darajadagi sug'urta kompaniyalariga bo'lgan talablar quyidagilar:
Dostları ilə paylaş: