1. gravimaqnit anomaliyalarin emal və interpretasiyasinin əsas anlayişlari

26.10.21

3. İZOSTAZİYA NƏZƏRİYYƏSİ

Mühazirənin planı

3. izostaziya nəzəriyyəsi
3. REQİONAL ANOMALİYALARIN TƏBİƏTİ,

İZOSTAZİYA NƏZƏRİYYƏSİ
Qravitasiya sahəsinin təhlili göstərir ki, dağ qırışıqlıq zonalarda Buge anomaliyası düzənlikjlərdə və okeanlarda olan qiymətlərə nisbətən 500-600 mQal aşağıdır. Bu hal ilk dəfə Himalay dağlarında müşahidə olunub. Belə ki, rəqqas düzənlik tərəfə meyl edirdi. Bu hadisə izostasiya adlanan nəzəriyyənin əmələ gəlməsinə səbəb oldu. (Pratt, Eri və Veninq-Meynes). Prata görə Yer qabığı müxtəlif sıxlıqları olan ayrı-ayrı bloklardan ibarətdir. Bu bloklar mayeli substrat səviyyədə (izostasiya səviyyəsi) tarazlıqdadırlar.
M₁ = σ₁SH ; M₂ = σ₂S(H + h)
Burada H- dəniz səviyyəsində blokun qalınlığı; h - blokun dəniz səviyyəsindən hündürlüyü. Blokların kütləsi eyni olduğundan:

Şək.3.1.Prata görə izostaziya nəzəriyyə

M₁ = M₂ ; σ₁SH = σ₂S(H + h)
Və buradan σ₂ = σ₁SH / S(H + h)

Bu hipotezin çatışmayan cəhətləri aşağıdakılardır:

1. Blokların sıxlıqlarının fərqlənməsi və dərinlikdən asılı olmaması

2. Blokların eyni dərinlikdə olması

ERİ hipotezinə görə blokların σ sıxlıqları eynidir və onlar sıxlığı σ₀ olan maye substratı (mantiya) üzərində üzürlər. Arximed qanununa görə böyük blokun (dağın) kütləsi böyük olduğuna görə o daha dərinə batır, kiçik blokdan fərqli olaraq.

Quru üçün :

Dəniz üçün:

Şək.3.2.Eriyə görə izostaziya nəzəriyyə

Burada h₀ blokun dəniz səviyyəsində qalınlığı ; h - blokun qalınlığı ; H blokun dəniz səviyyəsindən hündürlüyü. Beləliklə, blokların relyefləri Yer daxilində özlərini güzgüdəki kimi əks etdirir.

Veninq-Meynesin nəzəriyyəsi Eri nəzəriyyəsinə uyğundur və fərqli olaraq dağ süxurlarının elastiki xassələrini nəzərə alır:

Şək.3.3. Venning- Meynesə görə izostaziya nəzəriyyə