1. gravimaqnit anomaliyalarin emal və interpretasiyasinin əsas anlayişlari

19.10.21

2. QRAVITASIYA ANOMALIYALARIN

KEYFIYYƏT INTERPRITASIYASI

Mühazirənin planı

2.1. Yer səthində qravitasiya anomaliyalarin paylanmasi

2.2. Qravitasiya anomaliyalarin strukturu

2.3. Gravitasiya anomaliyalarin təbiəti

2.1. YER SƏTHINDƏ QRAVITASIYA ANOMALIYALARIN PAYLANMASI

Keyfiyyət interpritsiyası riyaziyyatın analiz və analogiya üsullarının istifadəsinə əsaslanır. Yer səthində qravitasiya anomaliyaların paylanması müəyyən qanunauyğunluqlara tabedir.Dəniz səviyyəindən çox yuxarı olan rayonlarda (cavan qırışıqlı qurumlar) anomaliyalar ən böyük mənfi qiymətlər ilə səciyyələnir (-400mQal-a qədər). Düzənlik rayonlarda relyef nöqtələrin hündürlükləri dəniz səviyyəsindən cox da fərqlənməyən anomliyalar +100-dən -100 mQal-a qədər dəyişir (orta hesabla sıfır ətrafnda dəyişir).Dəniz və okeanlar akvtoriyalarında anomaliyalar bir qayda olaraq müsbətdir,dərinlik okeanik çökəklilərində bu amnomaliyalar öz maksimal qiymətinə + 400mQal-a çatır.

Ağrlıq qüvvəsinin anomaliyasının belə paylanmasının izahı seysmologiya məlumatlarına görə alınmış yerin daxili quruluşu məlumatlarına əsasən mümkün

olub. Müasir təəssuratlara görə yerin üst qatı- yer qabığı 10-100km qalınlığa malikdir. Qabıq üç qatdan ibarətdir- çökmə, “qranit” və bazalt qatlarından ibarətdir ki, bunların qalınlıqları dağlıq yerlərdə, düzəliklərdə və okeanlarda müxtəlifdir. Yer qabığının geofiziki xarakteristikaları və qatlarn qalınlıqları aşağıdakı cədvəldə göstərilib.

Qatlar	Qalınlıq, km	Süxurların sıxlıqları ,	Uzununa dalğaların yayılma sürəti,
Çökmə	20	1,5-3	1,5-6
Qranit	15-20	2,6-2,7	5-6
Bazalt	15-50	2,8-3	6,5-7
Üst Mantiya	850-900	3,1-3,5	8,1

Buge reduksiyasında ağırlıq qüvvəsi anomaliyasının paylanması aşağıdakı kimidir. Ən böyük müsbət anomaliyalar o yelərə uyğundurki harada üst mantiyanın süxurları yerə daha yaxın yatırlar. O yerlərdəki üst mantiya böyük dərinlikdə yatır anomaliyalar ən böyük mənfi qiymət alır.Platforma vilayətlərdə yer qabiğının qalınlğı 30-40 km-dən çox deyil və anomalıyaların qiymətləri ±100 mlQal hüdunda dəyişir. Beləliklə, qravitsıya sahəsinin ümumi analizi nəticələrinə görə (işarəyə və anaomalıyaların işarəsi və ampilutuduna görə) platforma və gosinklinal vilayətləri ayırmaq olar.