1 liber generationis Jesu Christi, filii Davidis, filii Abrahami

se opponebant ei: tota vero turba gaudebat super omnibus gloria plenis rebus, qu~ hebant ab eo.

tg DtxtT autem gesnr, Cui rei simile est regnum I9 Dei, et cui illud assimilabo. Simile est grano

Is, so-ss.]

L. UCAXl.

171

20 2I 22 23 24

2Q

26

27

2S 29 30 3l 32 33

sinapis, quod acceptum quispiam misit ia hortum suum; et crevit, et evasit in arborem magnam, et volucres ca.li nidulata sunt in ejus ramis.

Et rursum dixit, Cui re assimilabo regnum Deil Simile est fermento, quod acceptum mulier indidit in farina sata tria, usquequo fermentaretur tota.

PERAGRABAT igitur singulas urbes et vicos, docens, et iter faciens Hierosolymam.

Dixit autem ei quidam, Domine, num pauci sunt qui servantur?

Ipse vero dixit eis, ~~ Contendite intrare per angustam portam: quia multi, dico vobis, studebunt intrare, et non poterunt. Er quo vgdels'crt surrexerit paterfamilias, et occluserit ostium, ct cceperitis foris stare, et pulsare ostium dicentes, Domine, Domine, aperi nobis: at ipse respondens dicet vobis, Nescio vos unde sitis. Tune incipietis diccre, Edimus in tui conspectu et bibimus, et in plateis nostris docuisti. Et diect, Dico vobis, nescio vos unde sitis: abscedite a me omnes qui datis operam injustitim. Illic crit fletus, et stridor dentium, quum videritis Abrahamum, et Isaacum, et Jacobum, et omnes prophctas in regno Dei, vos autcin ejici foras. Tune venient home'nas ab Oricnte, et Occidente, et Borea, et Austro, et discumbent in regno Dei. Et ecce, sunt ultimi qui crunt primi, et sunt primi qui erunt ultimi.

Eo ipso die accesserunt quidam Pharisai, dicentes, Exi, et abi hinc; nam Herodes vult te interimere.

Tune dixit eis, Profecti dicite vulpi isti, Ecce, ejiciam dmmonia, et sanationes peragam hodie et eras: tertia autem die consummabor. Veruntamen oportet me hodie, et eras, et perendie,

172 EVANG. SEC. [18,sa--14,xa.

iter facere: quia non contmgit ut propheta pereat extra Hierosolymam.

34 Hierusalem, Hie rusalem, qua intemnis p«- phetas, et lapidas eos qui ad te missi sun@

quoties volui aggregare liberos, quemadmodum

gallina pullitiem su am sub alas, et nolaistis P 35 Ecce, relinquitur vobis domus vestra deserta.

Amen autem dico vobis, Non videbitis me usquedum venerit tempus quum dicatis, B e n e d i c tu s

qui venit in nomine Domini |Ps. IIS, c6).

14 ET factum est, ut quum venisset domum cujusdam ex primoribus Pharismis sabbato ad edendum panem, ipsi observarent eum.

Et ecce, quidam hydropicus aderat coram eo.

3 Tum respondens Jesus dixit legis interpretibus

et Pharismis in hmc verba, Licetne curare saba bato? ~Ipsi vero tacuerunt. Tum ipse prehensum 5 eum sanavit, et dimisit. Et respondens eis, dixit,

Quis vestrum, ss' spsius asinus aut bos in puteum 6 incidat, non statim retrahet eum die sabbati? Et

non poterant ei ex adverso ad ista respondere.

Dixit autem parabolam iis qui vocati fuerant,

attendens quomodo primos accubitus eligereat, 8 dicens eis: quum vocatus fueris ab aliquo ad

nuptias, ne discumbito primo loco, ne for te 9 honoratior te sit vocatus ab eo: et is qui te et

ilium vocavit veniens dicat tibi, Da haic locum;

et tune incipias curn ignominia ultimum locum so tenere. Sed quum vocatus fueris, vade recubitum in ultimum locum; ut quum venerit qui te

vocavit dicat tibi, Amice, ascende altius: tune

crit tibi gloria in conspectu eorum qui tecum lt discumbunt. Nam quisquis se extollit deprimetur; et qui se depresserit extolletur.

Dicebat autem etiam ei a quo fuerat ipse vocatus, Quum feceris prandiurn aut ccenam, ne

LUCAM.

vocato amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos tuos, neque vicinos di+ites; nequaado et ipsi te vicissim vocent, ac fiat tibi retributio. J 3 Sed quum facis epulum, voca mendicos, mancos, >y claudos, cocos: et beatus eris, quia non possunt

gratias retribuere tibi; retribuetur enim tibi in resurrectione justorum.

Hmc autem quum audisset quidam ex iis qadi

simul discumbebant, dixit ei, Beatus qui panem in regno Dei.

i6 Ipse autem dixit ei, Homo quidam fecjt c~- 17 nam magnam, et vocavit multos: misitque servum

suum hora ccenm, ut diceret vocatis, Venite, quia <8 jam parata sunt, omnia. Et omnes cmperunt uno

coes~su s~ excusare. Primus dixit ei, Agrum emi, et necesse habeo exire, et eum inspicere; >9 rogo te, habe me excusatum. Et alter dixit,

Juga bourn emi quinque, et proficiscor ad pro>0 bandum ea; rogo te, habe me excusatum. Et

alius dixit, Uxorem duxi, et propterea non possum venire. Quum igitur servus ille advenisset, renunciavit ista domino suo. Tune iratus paterfamilias dixit servo suo, Exi cito in plateas, et vicos urbis; et mendicos, ac mancos, claudosque, ~z et c3.'cos huc introducito. Et ait servus, Domine, factum est ut jmperasti, et adhuc locus g3 est. Tune ait dominus servo, Abi ad vias et

sepes, et coge ingredi, ut impleatur domus mea. zp Dico enim vobis, Nemo virorum illorum, qui

vocati fuerant, gustabit ccenam meam.

z5 IBAT autem turba multa curn eo: et converz6 sus dixit eis, Siquis venit ad me, et non odit

patrem suum, et matrem, et uxorem, et libetos, et fratres, et sorores, atque adeo suam ip4ius 27 animam, non potest mcus esse discipulus. Et

quisquis non bajulat crucem suam, et sequitur

1Z4

EVANG. SEC.

[14,ss- 15, s.

18 me, non potest mens esse discipulus. Quis enltn

cx vobis, si velit turrim adificare, non prius considens computat sumptum, an habeat qua ad 29 cg'ace cosummationem rcgecru~ter? Ut ne poIito fundamento, et iso ~ass nequeunte perficere, 3o omnes est~< spectantes incipiant ei iDudere; dicentes, Homo iste armpit adificare, et nequivit 3t udigciunr perficere. Aut quis rex proiiciscens

ad committendum prmlium adversus alium regem, non prius consultat considens, an possit curn decem millibus occurrere illi qui curn vi- 32 ginti millibus venit adversus ipsum. Alioquin,

quum adhuc ille pro cul est, legatis missis 33 rogat ea qua ad pacem spectant. Sic ergo,

quisquis vestrum non valedicit omnibus bonis 3g suis, non potest mcus esse discipulus. Bonus est

sal: si vero sal infatuatus fuerit, quo condietur? 3$ Neque ad terram, neque ad sterquilinium appositus est: foras eum abjiciunt. Qui habet aures ad audiendum, audiat.

~5 ACCEDEBANT autem ad eum omnes publi- 2 cani et peccatores, ut eum audirent. Et murmurabant Pharismi et scriba., dicentes, Iste peccatores recipit, et edit curn eis.

3 Ipse vero locutus est ad eos hanc parabolam, y dicens, Quis ex vobis, si habeat centum oves:

et perdiderit unam ex illis, non derelinquit illas nonaginta novem in deserto, et abit ad earn 5 qua periit, usquedum earn invenerit. Et race 6 nactus imponit in humeros suos gaudens: veniensque domum convocat amicos et vicinos, dicens eis, Gratulamini mihi; nam inveni ovem zneam 7 qua perierat. Dico vobis, ita fore paudium in

ccelo super uno peccatore resipiscente, inu~~gs quam super nonaginta novem justis, quibus non opus est resipiscentia.

LUCAM.

175

8 9

10 11 13 1$ lg

16

17

18

20 2l 22

Aut qua mulier, si habeat drachmas decem, et perdiderit drachmam unam, non accendit lucernam, et vemt domum, quxritque accurate, usquequo xaam inveneritP Et ~ass nacta, convocat amicas ac vicinas, dicens, Gratulamini mihi; nam inveni drachmam quam perdideram. Ita dico vobis, gaudium est apud angelos Dei super uno peccatore resipiscente.

Dixit autem, Quidam babebat duos filios: »quo. rum junior dixit patri, Pater, da mihi partem substantim ad m~ attinentem. Elli igitur divisit eis facultates. Post dies autem non multos, congregatis omnibus, junior ille filius peregre profectus est in regionem longinquam: et illic dissipavit substantiam suam, profuse vivendo. Quum autem omnia ipse consumpsisset, orta est fames valida in regione illa; et ipse cmpit voce defici. Abiit igitur et adhxsit uni ex civibus regionis i11ius; qui misit eum in agros suos, ut pasceret porcos. Et desiderabat implere ventrem suum siliquis, quas edebant porci: et nemo ei debat.

Quum autem ad se rediisset, dixit, Quot mercenarii patris mei redundant panibus, ego vero fame pereo! Surgens proficiscar ad patrem meum, et dicam ei, Pater, peccavi in colum et in tuo conspectu; neque amplius sum dignus vocari filius tuus: fac me ut uaum cx mercenariis tuis.

Surgens igitur contendit ad patrem suum. Quum autem adhuc longe abesset, vidit eum pater ipsius, et intima misericordia motus est; et accurrens incidit in collum ejus, et deosculatus est eum. Dixit autem ei filius, Pater, peccavi in ctmlum et in tuo conspectu, neque dignus sum arnpljus vocari filius tuus. Dixit

176 EVANG. SEC. [15, II — 16,s.

13 2$ 25 26 27 28 29 30 3I 32

16

vero pater ad servos suos, Proferte storm illam prmcipuam, et induite eum, et jadite annulum in manum ejus, e< soleas in pedes: et adductum vitulum ilium saginatum mactate, et edentes oblectemur: quia Qius iste mcus mortuus erat, et revixit; perieratque, et inventus est. Cceperunt igitur sese oblectare.

Erat autem 6lius ille ipsius senior ruri: qui ut veniens appropinquavit domui, audivit concentum et choros. Et vocatum unum ex pueris, percontatus est quid istud esset. Is vero dixit ei, Frater tuus venit: et mactavit pater tuus vitulum illurn saginatum, quod valentem illus receperit. Indignatus est autem illa', nec voluit introire. Pater ergo ipsius egressus, advocabat eum. Ipse vero respondens dixit patri, Ecce, tot annos servio tibi, nec unquam prmceptum tuum sum transgressus; nec unquam dedisti mihi hcmdum, ut curn amicis meis oblectarer: sed quum 61ius iste tuus, qui abligurivit victum tuum curn meretricibus, venit, mactasti ei vitulum iQum saginatum. Ipse vero dixit ei, Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt. Exhilarari vero et gaudere oportebat, quod frater tuus hic mortuus erat, et revixit; perieratque, et inventus est.

DIXIT autem etiam discipulis suis, Fuit homo

quidam dives, qui habebat dispensatorem: et i» delatus est apud eum, ut qui dissiparet qua ipsi suppetebant. Vocavit eum igitur, et dixit ei. Qui istud audio de te? redde rationern dispensationis tun; non enim poteris amplius esse dispensator. Dixit autem apud se dispensator, Quid faciam, quum dominus mcus auferat a me dispensationem? fodere nequeo; mendicare pudet. Novi quid sim facturus, ut quum amotus fuero

l6,$ — ta.)

LUCAM.

5 6 7 8 9

10 [I 12 lg lg l5

i6

Ij

IS

a dispensatione, recipient me alijFNs'domum suam. Convocatis itaque singulis debitoribus domini sui, dixit primo, Quantum debes domino meoP Is autem ait, Centum batos olei. Tum ille 4@it ei, Accipe tabulas tuas, et sede cito, et scribe quinquaginta. Deinde alii dixit, Tu vero quantum debes. Is autem ait, Centum coros tritici. Tum ipse dixit ei, Accipe tabulas tuas, et scribe octoginta. Et laudavit dominus i11e dispensatorem injustum, quod prudenter fecisset. Certe filii hujus seculi prudentiores sunt filiis lucis in suo genere.

Sic etiam ego vobis dico, Facite vobis amicos ex mamona injusto; ut quum defeceritis, recipiant vos in a.terna illa tabernacula. Qui fidelis est in minimo, etiam in multo fidelis est: et qui in pauco injustus est, etiam in multo injuNus est. Itaque, si in fallaci mamona fideles non fuistis, veram marjoram quis credet vobis? Et si in alieno fideles non fuistis, quod vestrum est quis dabit vobis? Nullus servus potest duobus dominis servire: aut enim unum odio habebit, et alterum diliget; aut uni adhmrebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et mamonm.

Audiebant autem hI.c omnia etiam Pharismi, qui erant avari; et sannis eum excipiebant.

Tune dixit eis, Vos ii estis qui justificatis vosipsos in hominum conspectu: Deus autem novit corda vestra; quia quod apud homines sublime est, abominationi est in conspectu Dei. Lex et prophets.' usque ad Joannem: ab eo tempore regnum Dei evangelizatur, et quivis in illud vi perrumpit. Facilius est autem colum et terran prI.terire, quarn legis unum apicem excidere. Quisquis dimittit uxorern suam, et alterarn ducit, mo.chatur: et quisquis a viro dimissam ducit, rncechatur.

178

EVANG. SEC. [16, zs — 17, a.

I9 Ceterum quidam erat dives, qui induebatur

purpura et bysso, et sese oblectabat quotidie 20 splendide. Erat vero quidam mendicus nomine

Lazarus, qui projectus erat ad vestibulum ejus, ulcerosus; et desiderans saturari micis qua cadebant e mensa divitis: sed et canes veniebant zz ac lingebant ejus ulcera. Factum est autem ut

moreretur mendicus, et asportaretur ab angelis in sinu m Abrahami: mortuus est vero etiam z3 dives, ac sepultus est; et apud inferos sublatis

oculis suis, quum esset in tormentis, vidit Abrahamum e longinquo, et Lazarum in sinu ejus. g4 Tum ipse clamans dixit, Pater Abrahame, miserere mei, et mitte Lazarum, ut intingat extremum digitum suum in aquam, et refrigeret linguam meam; quoniam gravissime crucior in ista Samma. z5 Dixit autem Abrahamus, Fili, memento te bona

tua recepisse in vita tua, et Lazarum similiter mala: nunc autem hic solamen recipit, tu vero z6 cruciaris. Et ad hmc omnia, inter nos et vos

hiatus ingens constitutus est, ut ii qui volunt bine transire ad vos, non possint, neque istinc huc transire.

27 Dixit autem elle, Rogo te igitur, pater, ut eum 28 mittas domum patris mei: habeo enim quinque

fratres, ut hue obtestetur eos, ne et ipsi veniant in hunc locum tormenti.

29 Dicit ei Abraharnus, Habent Mosen et prophetas: audiant eos.

30 Hle vero dixit, Non, pater Abrahame; sed

siquis e mortuis abierit ad eos, resipisccnt.

Abrahamus autem dixit ei, Si Mosen et prophetas non audiunt, ne siquidem quispiam ex mortuis resurgat, persuadebuntur.

$7 AiT autem discipulis, Contingere non potest,

ut non eve niant ofFendicula: sed va. illi per

i 7, s — 18.] LUCAN.

179

2

3 4 5 6 7 8 9

!O l3 lg !5

r6

quern eveniunt! Expedit ei si mola a sin aria circumponatur collo ejus, et abjectus fuerit in mare, @shul quam ut sit oKendiculo uni ex parvis istis.

Cavete vobis: Si peccaverit in te frater tuus, objurga eum; et si resipuerit, remitte ei. Et sj septies in die peccaverit in te, et septies ie die revertatur ad te, dicens, Resipui; remittes ei.

Tune dixerunt apostoli Domino, Adde nobis fidem.

Dixit autem Dominus, Si haberetis fidem, quantulum ~st granum sinapis, diceretis huic sycamino, Eradicator, et plantator in mari; et obediret vobis. Quis autem vestrum habet servum arantem, aut pascentem, qui regresso ab agro, dicat statim, Accede, et accumbe? Imo nonne dicit ei, Para quod cmnem, et pracinctus ministra mihi, usquedum edero ac bibero; et postea edito tu et bibito? Num gratiam habet servo illi, quod fecerit qua ipsi edicta fuerant.

non puto. Ita et vos, quum feceritis omnia qua edicta sunt vobis, dicite, Servi inutiles sumus: nam quod debuimus facere, fecimus.

ET factum est, inter eundum Hierosolymam, ut ipse transiret per mediam Samariam et Galila.am.

Quum autem ingrederetur in quendam vicum, occurrerunt ei decem viri )eprosi, qui steterunt procul: et sustulerunt vocern, dicentes, Jesu magister, miserere nostri. Qui quum cnr vidisset, dixit eis, Profecti ostendite vos sacerdotibus. Et factum est ut inter eundum purificati sunt.

Unus autem ex ipsis, ut vidit se sanatum esse, revertit, glorificans Deum voce magna; et procidit in faciem ad pedes ejus, gratias ei agens; eratque iste Sarnaritanus.

180 EVANG. SEC. [17,tv — ss. t/ Respondens autem Jesus dixit, Nouns decem

Bli purificati suntP novem antem i11i nbi sscetP <8 Non sunt reperti qui redierint, ut tribuerent l9 gloriam Deo, nisi alienigena iste. Et dixit eif

Surge, rt abi; fides tua te servavit.

zo INTERROGATUS aatem a Pharisl.'is, quando

venturum esset regnum Dei, respondit eis, et dixit, Non veniet regnum Dei ita ut observari zi possit: neque dicent, Ecce hic, aut ecce i1lic:

ecce enim, regnum Dei intus habetis.

22 Dixit autem discipulis ~ Veniet tempus quum

desiderabitis videre unum ex diebus Filii homiz3 nis; nec videbitis. Et dicent vobis, Ecce hic,

aut ecce illic: srd ne abite, neque prosequimini.

24 Nam sicut fulgur coruscans ex usa regions qua

sub cmlo est, in alt~ram, qua sub ccelo est, splendet; ita crit et Filius hominis die suo. z> Sed prius oportet eum multa pati, et reprobari

a gente ista.

z6 Et prout factum est in diebus Noe, ita crit 27 etiam diebus Filii hominis. Edebant, bibebant,

uxores ducebant, et dabantur nuptum, ad earn usque diem quo introiit Noe in arcam; venitque 28 diluvium, et perdidit omnes. Similiter etiam ut

accidit in diebus Lot; edebant, bibebant, eme- 9 bant, vendebant, plantabant, mdificabant: quo

autem die Lot exiit Sodomis, plait ignis et su1- 3o phur e ccelo, et omnes perdidit. Secundum hac

crit dies quo Filius hominis revelabitur.

In illo die qui fuerit in solario, et vasa ejus

in ipsa domo, ne descendat ad ea tollenda; et qui in agro, similiter non revertatur retrorsum.

32 Memineritis uxoris Lot. I Quicunque studuerit

animam suam servare, perdet earn: et quicunque 34 earn perdiderit, vivi6cabit earn. Dico vobis, illa

nocte erunt duo in lecto uno: unus accipietnr,

LUCAM.

181

35 et altair relinqnetur. Duo erant molentes sh ul: 36 una accipietur, et altera relinquetur. Duo e~t

kn agro: unus accipietur, et alter re]inquetur.

37 Tune respondentes dicunt ei, Ubi, Do~net

IPse vero dkxk< eis, Ubi corpus. illuc congregabuntur aquila.

18 DtxrT autem eis etiam parabolam hrrc specters.

<~, quod oporteret semper orare, neque segnez a esse; dicens, Judex quidam erat in quadam urbe,

qui Deum non timebat, nec quenquam revereba- 3 tur. Erat autem in illa urbe quondam vidua,

qum venit ad eum, dicens, Vindica me ab ad- 4 versario meo. Ille autem noluit per multum

tempus: postea vero dizit apud se, Etsi Deum 5 non timeo, nec quenquam revereor: tamen quia

molestiam mihi prophet vidua ista, vindicabo earn, ne tandem veniens obtundat me.

Ait autem Dominus, Audite quid judcx ille

injustus dicat: Deus autem non vindicabit electos suos, vociferantes ad ipsum die ac nocte, etiamsi 8 patiente sit animo super ipsis. Dico vobis,

vindicabit eos cito. Veruntamen Filius hominis quum venerit, num repert»r»s est fidem in terra.

9 DrxkT autem etiam quibusdam, qui sibi persuaserant se justos esse, et pro nihilo habebant to reliquos, parabolam istam: Homines duo ascenderant in templum ut precarentur; unus Phari]k smus, et alter publicanus. Pharisa.us consistens

seorsim hmc oravit: Deus, gratias ago tibi, quod non sim ut reliqui homines, rapaces, injusti, 12 mnchi; vel etiam ut iste publicanus: jejuno bis k3 hebdomade: decimo qumcunque possideo. Publicanus autem procul stans, nolebat vel oculos in ccelum attollere; sed c~debat pectus suum, dicens, Deus, placator mihi peccatori.

Dico vobis, Descendit iste justificatus domum

EVANG. SEC.

189 [IS, is-sL

suum potions quam ille: quia quicunquc se extollit

deprimetur, et qui sese deprimit eztolletur. rg ADFERzs+NT autem ad eum etiam infantes, ut

eos tangeret: quum autem hoc vidissent discipuli,

objurgarunt eos.

i6 Jesus vero quum eos advocasset, dixit, Sinite

puerulos venire ad me, et eos non prohibete: r7 talium est enim regnum Dei. Amen dico vobis,

Quicunque nou exceperit regnum Dei tanquam

puerulus, nequaquam introibit in illud. r8 TUNC interrogavit eum quidam ez primoribus,

dicens, Magistcr bone, quid faciendo vitam aternam possidebo?

iq Dixit autem ei Jesus, Cur me dicis bonumP nemo 20 bonus nisi unus, naacp~ Deus. Pracepta nosti:

Ne ma.'chare, Ne occidito, Ne furare, Ne

falsum testimonium dicito, Honor~ patrem tuum, et matrem tuam (Ex. zo, iz — j6).

Ille avtem dixit, H~c omnia obscrvavi a jvventute mea.

22 Jesus vero, his auditis, dixit ei, Adhuc unum

tibi deest: omnia qum habes veade, et distribue

pauperibus, et habebis thesaurum in ca.'lo; et

adesdum sequere me.

At ille, his auditis, valde tristis factus est; "4 nam dives erat valde. Quum autem vidisset

Jesus eum valde tristem factum, dixit, Quam difficile qui pecunias habent introibunt in regnum 25 Dei! Facilius est enim camelum per foramen acus

intrare, quam divitem in regnum Dei intrare.

26 Qui vero istrrd audierant, dixerunt, Et quis

potest servari7

Ipse autem dixit, Qua fieri non possunt apud

homines, 6eri possunt apus Deum. i8 Dixit autem Petrus, Ecce, nos reliquimus

omnia, et secuti sumus tc.

18, Is — ls,s.] LUCAM.

29 Ipse vero dixit eis, Amen dico vobis, Nemo

est qui reliquerit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut liberos, regni Dei causa, 30 qui non recepturus sit multiplicia hoc ipso tempore, et in seculo venturo vitam aternam.

3 I ET quum assumpsisset illos duodecim, dixit

eis, Ecce, ascendimus Hierosolymam, et pe rhcie nt omnia qua scripta sunt per prophetas de 3 2 Filio hominis. Tradetur enim gentibus, et illu- 3 3 detur, et contumeliis a%cietur, et conspuetu r: ct

eum Ragellatum interiment: sed die tertia resurgct.

Ipsi vero nihil horum intellexerunt: erantque

ista verba ipsis occulta, neque cognoverunt qua dicebantur.

35 FACTUM est autem ut dum ipse appropinquaret Jericho, clacus quidam sederet apud viam 36 mendicans. Quum igitur s's audisset turbam

prmtereun tern, percontabatur quid hoc esset.

3 g Re nun ciave runt autem ei Jesum Nazarx um 38 tran sire. Tune vociferatus est, dicens, Jesu, fili 39 David, miserere mei. Et qu i pra.ibant, objurgabant eum ut sileret: ipse ve ro multo magis clamabat, Fili David, miserere mei.

4o Jesus autem quum substitisset, jussit eum adduci ad se: et quum is appropinquasset, inter- 4 t rogavit eum, dicens, Quid tibi vis faciam.

Ille vero dixit, Domine, ut visum recipiam.

42 Et Jesus dixit ei, Recipito visum: 6dcs tua

4 3 te servavit. I 1lico igi tur visum recepit, ac sequebatur eum, glorificans Deum: et totus populus, quum hoc vidis set, t ribuit lou dern Deo.

1 9 JESUS autem ingressus Jericho, trausibat.

Et ecce ~ qu id am n omine vocatus Zacchau s ~ et qui magister erat publicanorum, et dives erat:

3 studebatque videre quis esset Jesus: uec poterat

5 6 7 8 9

IO T2 13 1+ l5

r6

l7

I8

EVANG. SEC. I 19,t — tL

p~ turba, quod statura parvus esset: pracurrens igitur ascendit in sycomorum, ut earn videret: quoniam futurum erat ut illac transiret. Ut autem venit ad eum locum, suspiciens Jesus vtdit eum, et dixit ei, Zacchae, festinans descende: hodie enim domi tun oportet me manere. Tun is festinans descendit, et excepit eum gaudens.

Et omnes, quum hoc vidissent, mutmurabant, dicentes eum ingressum esse ad hominem peccatorem, ut e'bi diversaretur.

Adstans autem Zacchmus dmit Domino, Ecce, dimidium bonorum meorum, Domine, do pauperibus, et si quid cuipiam per calumniam eripui, reddo quadruplum.

Dixit autem ei Jesus, Hodie salus huic domui contigit, eo quod ipse quoque est 61ius Abrahami. Venit enim Filius hominis, ut quarat et servet quod perierat.

Hmc autem ipsis audientibus, pergens, dixit parabolam, eo quod esset prope Hierosolymam, et quod putarent fore ut illico regnum Dei appareret. Dixit ergo, Homo quidam nobilis profectus est in regionem longinquam, ut acciperet sibi regnum, ac reverteretur. Vocatis autem decem servis suis, dedit eis decem minas, et dixit eis, Negotiamini donee veniam. Cives autem ejus oderant eum, miseruntque legationem post eum, dicentes, Nolumus hunc regnare super nos. Et factum est quum is redisset, accepto regno, turn jussit vocari servos illos ad se, quibus dederat pecuniam; ut cognosceret quis quid negotiando confecisset. Adfuit autem primus, dicens, Domine, mina tua decem minas lucrifecit. El& autem ait ei, Bene est, serve bore; quia in minimo fuisti 6delis, habeto jus in decem urbes. Et alter venit, dicens, Domine, mina tua con-

19, ts-ss ) LUCAN. 185

19 20 2l 22 23

24

25 26 27 28

o9

30

3l

3

33

34
35

36

fecit quinque minas. Dl~ vero et isti dh6t, Tu quoque pr&esto quinque urbibus. Et alias venit, dicens, Domine, ecce mina tua quam habui sepositam in sudario. Metui enim te, quod homo sis austerus: tollis quod non deposuisti, et metis quod non seminasti. Tum ill~ dixit ei, Ex ore tuo te judicabo, serve male: sciebas me hominem austerum esse, qui tollam quod non deposui, et metam quod non seminavi: quare igitur non dedisti pecuniam meam ad mensam, et ego, veniens, curn snore ipsam exegisscmi Et adstantibus dixit, Tollite ab eo minam, et date illi qui decem minas habet. llli vero dixerunt ei, Domine, habet decem minas. At s'le, Nam, s'egest, dico vobis, Omni habenti dabitur: ei vero qui non habet, etiam quod habet auferetur ab eo. Quinetiam meos iiios inimicos, oui noiuerunt me regnare supra se, adducite huc, et jugulate coram mc.

ET' his dictis, antegrediebatur ascendens Hierosolymam.

Et factum est, quum appropinquasset Beth-

phaga et Bethaaia, ad mon tera qui vocatur Olearurn, misit duos ex discipulis suis, dicens,

Abite in vicum qui est ex adverso; in quo introeu ates invenietis pullum aQigatum, cui nullus unquam horninum insedit: solutum eum adducite.

Et si quis vos interrogaverit, Quare solvitis. sic dicetis ei, Quoniam eo opus est Domino.

Profecti autem qui missi erant, invenerunt prout eis dixerat. Solventibus auteur ipsis pullum, dixerunt eis domini ejus, Quare solvitis pullumP Ipsi vero dixerunt, Quoniam eo opus est Domino. Duxerunt igitur eum ad Jesum: et pailiis suis puiio injectis, imposuerunt Jesum.

Eunte autem ipso, substernebant pallia sua in via.

186 EVhNG. SEC. [19,av — 90,L 37 pt quum j am appropinquaret ad descensum

montis Qlearum, cmpit omnis multitudo discipu]orum gaudentium laudare Deum voce magna de 38 omnibus ques viderant virtutibus; dicentes, Benet lictus Rex ille qui venit in nomine Domini: pax in cmlo, et gloria in lons altissimis.

39 E t aliqui Pharisaorum e turba dixerunt ei,

Magister, objurga discipulos tuos.

qo Ipse vero respondens dixit eis, Djco vobis, si

siluerint isti, mox lapides clamitaturos.

ET ut appropinquavit, visa urbe, Bevit super g2 ea, dicens, Si vel tu nosses hoc saltem tuo die,

qute ad pacem tuam facitsnt: sed ca nunc ocy3 culta sunt oculis tuis. Nam veniet tempus adversum te, quo circumjicient tibi inimici tui valium, et circumcingent te, et constringent p4 undique: teque solo aquabunt, et 6lios tuos intus, neque relinquent in te lapidem super lapidem; eo quod non agnoveris prastitutum hoc tempus visitationis tun.

Et ingressus in templum, ccepit ejicere eos 46 qui vendebant in eo, et e~ebant; dicens eis,

Scriptum est, Domus mea, domus precation i s e s t (Es. 56, ",): vos autem fecistis earn spe luncam latronum.

47 Et docebat quotidie in templo. Primarii vero

sacerdotes, et scribe, et primores plebis studeps bant eum perdere: nec inveniebant quid facerent:

totus enim populus pendebat ab eo, ipsum audiens.

Jo ET factum est quodam dierum illorum, ut

quum ipse doceret populum in templo, et evangelizaret, supervenerint primarii sacerdotes et 2 scribe curn senioribus; et allocuti sunt eum, dicentes, Dic nobis qua auctoritate ista facias, nut quis ille sit qui dedit tibi istam auctoritatem.

90,s — is.] LUCAM. 18T

3 4 6 7 8 9 IO I! l3 lg l5 i6 <8

Respondens autem dixit eis, Interrogabo vos et ego quiddam: dicite igitur mihi, Baptismas Joannis e ccelo erat, an ex hominibusi'

At illi ratiocinati sunt apud se, dicentes, Si dixerimus, E cmlo; dicet, Quare ergo non credidistis ei? Sin autem dixerimus, Ex homini»ﾮ; tota plebs lapidabit nos: persuasa enim est, Joannem prophetam fuisse. Responderunt igitur se nescire unde esse!.

Tune Jesus dixit eis, Nec ego dicam vobis qua auctoritate hac faciam.

C(EPI T autem dicere ad plebem parabolam banc: Quidam plantavit vineam, et elocavit earn agricolis: et peregre abfuit non multum temporis. Sed prmstituto tempore misit servum ad agricolas illos, ut sibi darent ex fructu vinea: agricolm autem illi cmsum ilium ablegarunt inanem. Ill~ vero perrezit, et alterum servum misit: at ipsi hunc quoque c3.'sum et contumeliis afFectum ablegarunt inanem. Et perrexit mittere tertium: at illi et istum vulneratum ejecerunt. Dixit igitur Dominus vines.', Quid faciam. mittam filium ilium meum dilectum: utique hunc visum reverebantur. Viso autem eo agricola colloquebantur inter se, dicentes, Iste est hares: adeste, interimamus eum, ut nostra fiat hmreditas. Et ejectum eum extra vineam, interemerunt. Quid ergo faciet eis Dominus vines? Veniet et perdet agricolas istos, et dabit vineam aliis.

Doc autem quum audissent, dizerunt, Absit.

IHe vero intuitus ipsos ait, Quid illud est ergo quod scriptum est, Quern lapidem reprobaverunt aedificantes, is factus est caput angul i (Ps. trg, zz)P Quisquis ceciderit super ilium lapidem confringetur; super quern autem ceciderit, comminuet eum.

EVhNG. SEC.

188 PO,ts- sa. g9 Et studuerunt primarii sacerdoies eL scnbee

$njicere in eum manus eo ipso Inomento; sed

plebem: cognoverunt enim ncaa adversus ipsos dixisse simili tadinem istam.

gp QT~QUE observantes wc~, miserunt insidiatores,

qui se justos esse simularent; ut carperent ejus sermonem, tradituri eum imperio et potestati g I prmsidis: qui interrogaverunt earn, dicentes,

Preceptor, scimus te recte dicere et docere, nec accip ere personam, sed viam Dei in veritate gg doccre: Licet nobis tributum dare Casari, an non?

Animad versa autem eorum caDiditate, dixit s4 eis, Quid me tentstis. Ostendite mihi denarium;

cujus habet imaginem et inscriytionem?

Respondentes autem dixerunt, Casaris.

Tune dixit eis, Reddite igitur qua sue! Casaris, CN.sari; et qua sunt Dei, Deo.

26 Itaque nequiverunt ejus verba carpere coram

plebe: et mirati super ejus responso, siluerunt.

27 AccsozNTzs autem quidam Sadducmorum (qui

contendunt non esse resurrectionem) interroga- 2S runt eum, dicentes, Magister, Moses scripsit

nobis, Si cujus frater mortuus fuerit habeas uxorem, et sine liberis mortuus fuerit, ut frater accipiat ejus uxorem, et excitet semen fratri suo.

29 Septem ergo fratres fuerunt; quorum primus, 3p accepta uxore, nortuus est sine liberis. Accepit

igitur earn secundus, ttui et ipse mortuus est 3 I sine liberis. Deinde ter tius accepit earn: itidem

autem et illi septem: nec reliquerunt liberos, et 32 mortui sunt. Post omnes autem mortua est et 33 mulier. In resurrectione ergo, cujus eorum crit

uxor? nam illi septem habuerunt earn uxorem.

Tum respondens dixit eis Jesus, Filii hujus 35 mvi ducunt axores, et nuptum dantur; qui vero

digni habiti fuerint qui ovum illud consequantur,

%0,ae — 2l.s.] r.VCAM. 18$

et resurrectionem ex mortuis, neque ducunt uxo- 36 res, neque nuptum dantur: nec enim mori possunt amplius: pares enim angelis sunt: et filii 37 sunt Dei, quum sint filii resurrectionis. Mortuos

autem suscitatum iri, etiam Moses indicavit in rubo, quum dicit Dominum Deum Abrahami, et 38 Deum Isaaci, et Deum Jacobi. Deus autem non

est mortuorum, sed vivorum Deus; omnes enim vivunt ei.

39 Respondentes autem ei quidam ex scribis 4o dixerunt, Magister, bene dixisti. Nec amplius

audebant eum quicquam interrogare.

Dixit autem eis, Quomodo dicunt Christum 42 ilium esse Davidis? Nam ipse David dicit in

libro Psalmorum, Dixit Dominus Domino 43 meo, Sede ad dextram meam, usquedum

statuer o inimicos tuos scabellum pedum 44 tuorum (Ps. tto, i). David ergo Dominum eum

vocat, et quomodo filius ejus est?

Audiente vero toto populo dimwit discipulis 46 suis, Cavetc a scribis, qui volunt ambulare stolati, et amant salutationes in foris, ac primos consessus in conventibus, et primos accubitus in 47 canis; qui exedunt domos viduarum, et in speciem longis orationibus utuntur: isti recipient gravius judicium.

21 RxsptctENs vero vidit divites immittentes dona 2 sua in gazophylacium. Vidit autem etiam quandam viduam pauperculam immittentem iOuc mi- 3 nuta nrcola duo: et dixit, Vere dico vobis,

vidua hac pauper immisit amplius quam omnes.

4 Nam omnes hi ex eo quod sibi redundat, immiserunt qum donarent Deo: h3.'c autem immisit ex penuria sua totum victum quern habebat.

5 ET quibusdam dicentibus de templo, quod

pulchris lapidibus ac donariis ornatum essct,

KING. SEC. [Rl.e-aa.

$ dizit, Haccine spectatis. venient dies quibus

non relinquetur lapis super lapidem qui non des truatur.

7 Interrogaverunt autem eum, dicentes, Magister,

quando hmc erunt? et quod ~re signum quando futura sint ista?

8 Ipse vero dixit, Videte ne seducamini; multi

enjm venicnt sub nomine meo, dicentes, Ego sum Christus: et tempus illud pmstitutum ap- 9 propinquat: ne igitur sequimini eos. Quum vero

audieritis bella et exagitationes, ne consternamini: oportet enim ista primum fieri, sed non 10 statim crit finis. Tune dixit eis, Insurget gens l I in gentem, et regnum in regnum: et magni

terrmmotus erunt singulis locis, et fames, ac pestilential, et terriculamenta, et signa e ca.'lo magna erunt.

Sed ante ha.c omnia injicient vobis manus, et

vox persequentur, tradentes in conventus et carceres, adductos ad reges ac presides, propter l 3 nomen meum. Wuc au tern cedent vobis testit4 monio. Habete igitur hoc fixum in cordibus t > vestris, non prmmeditari defensionem. Ego enim

dabo vobis os, et sapientiam, cui non potcrunt contradicere, neque obsistcre, omnes qui se vo- rG bis opponent. Prodemini autem etiam a parentibus, et fratribus, ct cognatis, et amicis: et l7 morte mulctandos curabunt alcq eos ex vobis: et ls eritis ezosi omnibus propter nomen meum. Sed l9 pilus capitis vestri non peribit. Per tolcrantiam

vestram possidete animas vestras.

ao Quum autem videritis Hierosolymam cingi ab

exercitibus, tune agnoscite appropinquare vastationem ejus. Tune qui in Judas sunt, fugiant in montes; et qui intra earn, ezcedant; et qui Bi in agris, non ingrediantur in earn. Nam hi sunt

21, ss-sr.] LUCAN. 191

23 2$ 25

26 27 28

29 30

31 32

33 34 35 36 37

ultionis, ut impleantur omnia qua scripta sunt. Vm autem gravidis ct lactantibus in ill)s diebust crit enim necessitas magna in hac regione, et ira in populo isto. Et cadent acie gladii, et captivi ducentur in omnes gentes: et Hie rosolyma calcabitur a gentibus, usquequo impleantur prastituta illa tempora gentium.

Tune erunt signa in sole, et luna, et stellis; et in terra anxietas gentium in consilii inopia, res onante mari et salo; exanimatis hominibus pra metu et expectatione valorem supervenientium orbi terr@rum; nam potestates cmlorum concutientur. Et tune videbunt Filium hominls venientem in nube curn potentia et gloria multa. Quum autem hac 6eri incipient, sursum respicite, et attollite capita vestra, quoniam appropinquat redemptio vestri.

Dixit etiam eis parabolam, enquiries, Videte ficum et omnes arbores: quurn jam emiserint

folio, ver rar adspicientes per vos ipsos agno-

scitis jam prope esse wstatern: ita et vos, quum videritis hmc fieri, agnoscite prope esse regnum Dei. Amen dico vobis, Nequaquam prmterierit hac a.tas quousque herc omnia facta fuerinl. Ccelum et terra pra.teribunt, verba autern mea nequaquam prmteribunt.

Cavete autem vobis, nequando graventur corda vestra crapula et ebrietate, et solicitudinibus hujus vita; et repente vobis superveniat dies illc.. Nam ut laqueus invade.t in omaes qui habitant in superficie totius terrm. Ezcubate igitur, omni tempore deprecantes ut digni habea mini qui efFugiatis istic omnia qum futura sunt, et consistatis ante Filium hominis.

DoczI~T autem interdiu in templo: noctu vero exiens, pernoctabat in monte qui vocatur

I9S EVANG. SEC. [21,aa — 22, tr.

38 Olearum. Et totus populus dQuculo venicbat ad

eum in templo ad curn audiendum.

92 APPR,OPINQUABAT autem festum aaymoquod dicitur Pascha. Et quarebant prisacerdotes et scribe quomodo eum interimerent: metuebant enim plebem.

3 Iutroiit autem Satanas in Judam cognominaIscarioten, qui erat c numero illorase y duodecim. Abiens igitur coDocutus est curn

primariis sacerdotibus ac prafectis tneplu, quog modo ipsis eum proderet. Qui gavisi sant; et 6 pacti sunt s~ daturos ei pecuniam. Ips~ vera

spopondit; qua rebatque opportunitatcm curn ipsis prodendi absque turba.

7 VmnT autem dies azymorum, quo oportc 8 bat mactari pascha. Misit igitur Pettum et Joannem, dicens, Profecti parate nobis pascha, ut edamus.

g Ipsi vero dixerunt ei, Ubi vis paremus illedP go At iHe dixit eis, Ecce, postquam introieritis

in urbem, occunet vobis quidam aqum amphoram portans; sequimini eum domum illam in r) quam iagredietur. Et dicite patrifamilias illius

domus, Dicit tibi Magister, Ubi est diversorium tc ubi pascha curn discipulis meis edam? Tune

ipse ostendet vobis ccenaculum magnum stratum: illic parate paschal.

l 3 Profecti igitur iavenerunt omnia prout dixerat

eis; et paraverunt pascha.

ry QUUM autem adesset cunsrrrgtawr iliad tempus, 1 5 accubuit, et duodecim apostoli curn eo. Et

dixit eis, Desiderio desideravi hoc pascha ederc I6 vobiscum, antequam ego patiar. Dico enim vobis me non amplius esurum esse ex eo, usquequo I 7 comple turn fuerit in regno Dei. Et accepto poculo, quum gratias egisset, dixit, Accipitc hoc,

t2,ss — sL]

LUCAN.

198

18 l9 20 3l 22 23 24 25 26 27 28

l9

30 3l 32

part jmini vobis ipsis. Dico enim vobis me +on bjbiturum ex fructu vitis, usquequo regnant Dej vencrit.

Et acceptum panem, quum gratias egisset, fregit; et dedit eis, dicens, Hoc est corpus meum quod pro vobis datur: hoc facite ad mei commemorationem. Itidem etiam d~Ch't ns poculum, postquam cmnasset, dicenI, Hoc poculum gs! novum illud pactum per sanguinem meum, qui qro vobis cffunditur.

Ceterum ecce, manus ejus qui me prodit, mecum est in mensa. Et I'ilius quidem hominis, prout dehnitum est, abit: veruntamen va homini illi per quern proditur!

Tune ipsi cceperunt mutuo quarcre inter se Ch kac ~~, ecquis nempe ex ipsis esset hoc facturus.

Orta est autcm etiam de hoc contentio inter eos, quis eorum videretur esse maximus.

Ipse vero dixit eis, Regcs gentium dominantur eis, et qui jus habent in eas, benefici vocantur. Vos autem non ita cslol~: sed qui mazimus est inter vos, esto sicut qui minimus est; et qui prmit sicut qui ministrat. Nam uter major est, qui accumbit, an qui ministrat. nonne qui accumbit? At ego sum inter vos ut qui ministrat. Vos autem ii estis qui permansistis mecum in tcntationibus rneis. Ego vero paciscor vobis, prout pactus est mihi Pater mcus, regn«in, ut cdatis ct bibatis in mensa mea in regno mco, et sedeati s super tlironos, j udicium ferentes de duodecim tribubus Israelis.

Dixit etiam Doniinus, Simon, Simon, ecce, Satanas appetiit vos, quos vcntilaret sicut triticum: sed ego deprecatus sum pro te, nc dehciat tides tua: tu igitur ali~luando, quum tc converteris, stabili fratrcs tuos.

194 [F2,ss-a.

33 $pse vero dixit ei ~ Domine, tecum paratuI

sum et jn carcerem et.ad mortem proficisci.

At iQe dixit ei, Dico tibi, Petre, nequaquarn

emittet voccm hodie galluses priusquam ter neges quod tu me noveris.

35 Dixit etiam eis, Qaando misi vos absque erumena et pera et soleis, num quid defuit vobis' 36 Ipsi vero dizerunt, Nihil. Dixit ergo eii, At

nunc, qui crumenam habet, tollat casa, similiter et peram: et qui non habet, vendat pallium 37 suum, et emat gladium. Dico enim vobis, adhuc

oportere scriptum illud in me perfici; istud, iaquam, Et curn sceleratis numeratus est (Es. 53, r2): nam ea qua scrimp/a six! de me, finem habent.

38 At illi dizerunt, Domine, ecce duo gladii hic.

Ipse vcro dixit eis, Satis est.

39 ET egressus, profectus est ex more in montem

Olearum: secuti sunt autem eum etiam disc!puli 40. ejus. Quum vero pervenisset ad eum locum,

dixit eis, Orate ne introeatis in tentatipnem.

4 t Tum ipse abscessit ab eis quasi ad jactum 4z lapidis, positisque genibus oravit, dicens, Pater,

si velles transferre poculum hoc a me: verun- 43.tamen non mea voluntas, sed tua fiat. Conspectus est autem ei angelus e ccelo corroborans 44 eum. Et ipse constitutus in angorc, intentius

orabat. Erat autem sudor ejus quasi grurni san- 45 guinis desccndcntcs in terram. Et quum surzexisset ab oratione, venissetque ad discipulos 46 suos, invcnit eos dormientes pra tristitia; et

dixit eis, Quid dormitis. surgite, et orate, ne introeatis in tentationcm.

47 Adhuc autem eo loqucnte, ecce turoa, et is qui

dicebatur Judas, unus ex illis duodecim, prmibat eis, et uppropinquavit Jesu ut oscularetur eum.

m,ss-ss.]

LUCAM.

X95

Jesus autem dixit ei, Jude, osculo Filium ilium

hominis prodis P

$9 Videntes autem ii qui circa ipsum n.ant quod

futurum erat, dixerunt ei, Domine, percutiemusne 5p gladioli Et quidam ex ipsis percussit servum

ponti6cis maximi, et abstulit aurem eju> dextral.

5t Kespondens autem Jesus dixit, Sinite buc usque.

Et tacta illius auricula, sanavit eum.

Dixit autem Jesus iis qui adversus ipsum venerant, <~Pc primariis sacerdotibus, et prmfectis templo, et senioribus, Ssccin~ ut adversus 53 latronem exiistis curn gladiis ac fustibus2 Quum

quotidie vobiscum essem in templo, non extendistis manus in me: sed hoc est tempus iliad vestrum et )icentia tenebrarum.

PREHEN SUM autem eum abduxerunt, et

introduxerunt domum pontificis maximi.

Petrus vero sequebatur e longinquo. mguumque accendissent ignem in medio auld, atque una 56 consedissent, sedit et Petrus inter eos. Quum

autem eum vidisset ancilla quondam sedentem ad ignem, intentis in eum oculis, dixit, Et iste curn 57 eo erat. Ipse vero abnegavit eum, dicens, Mu- 58 lier, non novi eum. Et paulo post alius videns

eum, dixit, Et tu ex ipsis es. Petrus vero ait, 59 Heus tu, non sum. Et interposita quasi hora

una, aIius quidam I'd assevcrabat, dicens, Vere Q) et iste curn illo erat: etenim Galil3.'us est. Kit

autem Petrus, Heus tu, nescio quid dicas. Et illico, adhuc ipso loquente, vocem emisit gallus.

I Turn conversus Donunus intuitus est Petrum: et

recordatus est Petrus sermonis Domini, quomodo ecmirem dixerat ipsi, Priusquam gallus vocem $2 emiserit, ter me abnegabis. Et egressus foras

Petrus Revit amare.

63 It vero qui una tenebant Jesum, illudebant eiI

1$~

198 EVANG. SEC. (22,ss — 28,t.

6y c~dentes gage: et eo obvelato, cﾮdebant laciem

ejus, et interrogabant eum, dicentes, Vaticinare 65 quis sit qui te percussit. Et alia muIta coaviciantes dicebant in eum.

66 ET ut ortus est dies, congregatum fuit presbyterium populi, et primarii sacerdotes, et scrjb~, 67 et adduzeruat eum in suum consessum, dicentes,

Num tu es ille ChristusP dic nobis.

Dixit autem eis, Si vobis dixero, nequaquam 68 credetis: quod si vos etiam interrogavero, nequaquam respondebitis mihi, neque sec absolve- 69 tvs. Ab hoc tempore crit Filius hominis sedens

ad dextram potentiI.' Dei.

70 Dixerunt autem omnes, Tu ergo es Filius Ble

Deil

Ipse vero dixit eis, Vos dicitis: nam is ego

sum ~

71 At illi dixerunt, Quid amplius egemus testi-

monioP Ipsi enim audivimus ex ore ipsius.

TUM surgens universa multitudo coram, duxit 2 eum ad Pilatum. Cmperunt autem eum accusare,

dicentes, Comperimus istnm pervertere gentem, et vetare tributa dare Cmsari, dicendo se Chri- 3 stum, id est, regem, esse. Pilatus autem interrogavit eum, dicens, Tune es rex ille Judaoram. Ipse vero respondens ei dixit, Tu dicis.

4 Ait vero Pilatus ad primarios sacerdotes et

turbam, Nullam invenio noxam in hoc homine.

5 At illi invalescebant, dicentes, Concitat popnlum,

docens per universam Judaism, exorsus a Galilaa huc usque.

6 Pilatus vero, audita Galilma, interrogavit num 7 homo iste Galilmus esset. Et quum cognovisset

eum ad Herodis potestatem pertinere, remisit ewn ad Herodem, qui et ipse Hieroso)ymis erat per eos dies.

98,s--ss ] LUCAM. i9V

8 9 IO lI 12 I3 I4 I5 i6 lj >8 l9 20 2I 22 23 24

Iierodes antem viso Jesn, gavisus est valde: nam a non parvo tampon cupiebat eum videre, eo quod audivisset multa de eo; et speraret se signum aliquod visurum ab eo fieri. Interrogavit autem earn non paucis verbis; sed ipse nihil ei respondit. Adstabant autem primarii sacerdotes et scribe, magna contentione eum accusantes. Herodes autem, curn militibus suis, quum eum pro nihilo habuisset, et illusisset ri, amictum veste splendida remisit ad Pilatum. Et facti sunt amici inter sese Pilatus et Herodes eo ipso die: nam antea inimici erant inter sese.

Pilatus vero, convocatis primariis sacerdotibus, et primoribus, ac populo, dixit eis, Obtulistia mihi hunc hominem, tanquam avertentem populum: et ecce, ego in vestri conspectu quastione habita, nullam noxam inveni in homine isto, ex iis de quibus accusatis eum. Sed ne Herodes quidem; nam remisi vos ad ilium; et ecce, nihil dignum morte factum est ab eo. Castigatum ergo eum dimittam. Necesse vero habebat eis dimittere singulis festis unum q a~pc'ane. Exclamavit autem simul universa turba, dicens, Tolle istum, dimitte vero nobis Barabbam: qui erat propter seditionem quandam, et eadem factam in urbe, conjectus in carcerem.

Rursus ergo Pilatus allocutus est sos, volens dimittere Jesum. Ipsi vero reclamabant, dicentes, Crucifige, crucifige eum.

Ille autem tertio dixit eis, Quid enim iste mali fecit? nullam noxam capitalem inveni in eo: castigatum ergo eum dimittam. At illi instabant vocibus magnis, petentes ut is crucifigeretur.

Et invalescebant voces eorum ac primariorum sacerdotum. Tum Pilatus secundum eos judica-

198

RV+NG. SEC.

vit, ut fieret quod ipsi pe tebant. Dimisit aute~ eis ~um qui propter mditionem et eadem conjectus fuerat in carcerem, quern petierant: Jesum vero tradidit illi eorum libidini.

gaum igitur abducerent eum, prehenso Simone

quodam Cyrenao, qui veniebat rure, imposuerunt ei crucem ferendam pone Jesum.

Sequcbatur autem eum magna multitudo populi, et mulierum, qua et plangebant et lamensg tabantur eum. Conversus autem ad eas Jesus,

dixit, Fili' Hierosolvma, ne flete de me; verum 29 de vobisipsis flete, et de liberis vestris: nam

ecce, venient dies quibus dicent, Beatm steriles, et uteri qui non genuerunt, et ubera qua non 3o lactaverunt. Tum incipient dicere montibus, Ca- 3 1 dite in nos; et collibus, Operite nos. Nam si

in virente ligno ista faciunt, in arido quid Set P

Ducebantur autem etiam alii duo, esgei facinorosi, curn eo, interimendi.

33 QUUM igitur venissent in locum qui vocamr

Calvaria, illic crucifixerunt eum, et illos maleficos; unum ad dextram, alterum ad sinistram.

34 Jesus autem dicebat, Pater, remitte hoc ipsis;

nesciunt enim quid faciunt.