1 liber generationis Jesu Christi, filii Davidis, filii Abrahami

EVANG. SEC. [9, ss — 10,4.

n osprh u ~n. Sed r7iY non receperunt eum, qund

iacics ejus cssct proficiscentis Hierosolymam.

Quum autem hoc vidissent ejus discipuli Jacobus et Joannes, dixerunt, Domina, vis dicamus

ut ignis descendat c co.'lo, et consumat eos, ut

etiam Elias fecit?

Sed convcrsus Jesus objurgavit eos, dicens, 56 Xescitis qualis spiritus vos sitis. Filius enigma

hominis non venit ut pcrdcret animas hominum,

sed ut servaret. Abierunt igitur in alium vicum.

F~crUM est autem euntibus ipsis, ut quidarn in

via dixerit ei, Sequar te quocunque ieris, Domine. „8 Dixit autem ei Jesus, Vulpes habent lustre, et

volucres c(eli nidos: Filius autem hon>inis uon

habet ubi caput reclinet.

59 Dixit vero ad alium g lencAr pn, Sequere me.

Ille vero dixit, Domine, pern>itte niihi ut prius

abeaTn, ac sepeliam patrem meum.

6o Dixit autcm ei Jesus, Sine ut mortui sepeliant

mortuos suos: tu vero profectus annuncia regnum

Dei.

6r Dixit autcm etiam alius, Sequar te s Domine;

sed permitte mihi prius, ut vale<)icam iis qu>

sunt domi men.

6z Ait autem ei Jesus, Nemo qui manu sua admota aratro, respexerit ad ea qua retro suprt,

appositus est ad regnum Dci.

10 POST hxc autem designate it Dominus etiam

alios dr'scrpulos septuaginta, misitque eos bino

ante faciem suam in omnern urbem ct locum, 2 quo futurum erat ut ipse veniret. Dicebat igitur

eis, Messis quidem multa, sed opcrarii pauci:

deprecamini ergo dominum messis, ut emittat

opcrarios in messcm suam.

Abite; ecce, ego mitto vos ut agnos in medsi::n luporum. N porta'.e crumenam, neque

10, s — 1$.3

LUCAM.

159

5 7 8 9 to Il I2 l3 lg l5 r6 I7

t8 l9

peram, neque soleas: et neminem in via salutaveritis. In quamcunque domum ingrediemini, primum dicite, Pax otto huic domui. Quod si fuerit illic quispiam 6lius pacis, requiescet super eum par vestra: sin minus, ad vos revertetur. Manete autem in ea ipsa domo, edentes ac bibeutes qum ab ipsis aPpott'te ftterint: dignus enim est operarius mercede sua. Ne digredimini e domo in domum.

Sed et in quamcunque urbem ingressi fueritis, et erceperint vos, edite qua apponuntur vobis: et sanate mgrotos qui in ea fuerint, et eis dicite, Appropinquavit ad vos regnum Dei: in quamcunque autem urbem ingressi fueritis, et non exceperint vos, egressi in plateas ejus, dicite, Etiam palverem, qui adh3.'sit nobis ex urbe vestra, vobis abstergimus: tamen hoc scitote, appropinquasse ad vos regnum Dei. Dico autem vobis, Sodomorum conditionem die ilIo tolerabiliorem fore quam urbis illius.

VI. 'tibi, Chorazin! vx: tibi, Bethsaida! nam si intra Tyrum et Sidonem editm fuissent virtutes qua editw sunt inter vos, olim curn sacco et cinere sedentes resipuissent. Ideo Tyri et Sidonis tolerabilior crit conditio in judicio, quam vestra. Et tu, Caperuaum, qua usque ad ccelum elata es, usque ad inferos deprimeris.

Qui vos audit, me audit; et qui vos dedignatur, me dedignatur: qui vero me dedignatur, dedignatur eum qui misit me.

REv ERst sunt autem septuagint@ illi curn gaudio, dicentes, Domine, etiam dmmonia sub-

iciuntur nobis per nomen tuum.

Ipse autem dixit cis, Spectabim Satanam, ut fulgur, e ccelo cadentem. Ecce, do vobis potestatcm calcanifi serpentes et scorpiones, et

180 EVAN G. SEC. [10, ao-st.

supra omnem vim hostis: et nihQ vos bedet.

2o >ed de eo ne gaudete, quod spiritus vobis subjiciantur: gaudete vero potius quod nomina vestra scripta sunt in ca.'lis.

Eo ipso memento exsultavit Jesus spiritu, et

~nit, Gloriam tibi tribuo, Pater, Domine cﾮli et terra, quod hac occultaveris sapientibus et intelligentibus, sed ea revelaris infantibus: etiam, 22 Pater, quia ita libuit apud te. Omnia mihi tradita sunt a Patre meo: et nemo novit quis sit Filius, nisi Pater; et quis sit Pater, nisi Filius, et cuicunque voluerit Filius cene revelare.

23 Et conversus ad discipulos, privatim dixit n's, 24 Beati OCuli qui vident qua VOS videtiS. DiCO

enim vobis, multos prophetas et reges cupivisse videre qua vos videtis, nec vidisse; et audire qua auditis, nec audivisse.

25 TUM, ecce, quidam legis interpres surrexit,

tentans earn, et dicens, Magister, quid faciendo vitam mternam possidebo?

26 At ille dixit ei, In lege quid scriptum est?

quomodo legis?

27 Ille vero respondens dixit, Diliges Dominum

Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex totis viribus tuis, et ex tota cogitatione tua; et proximum tuum ut teipsum.

28 Tum cps~ dixit ei, Recte respondisti: hoc fac,

et vives.

29 Ille autem volens justifi car seipsum, dixit

Jesu, Et quis est mcus proximus?

3o Excipiens autem j our srrnsurrrrn, Jesus dixit,

Quidam descendebat ab Hierosolymis Jerichuntem, et incidit in latrones, qui exspoliato eo ct plagis spss' impositis abierunt, cu seminece relicto.

3 I Casu autem sacerdos quidam descendit per eandem viam; qui, viso eo, ex adverso prateriit.

10, ss- 11, s.]

161

LUCAM.

3% SimBiter e't Levita quum

33 et ilium vidisset prmterHt ez adverso. $

tanus autem quidam iter faciens, +emt

'Pso consPe«o misericordia intimﾮ 34 est: et accedens obligavit ejus vulnera, i f d

oleum ac ~um t psu

mento, duxit in diversorium, et ejus ~ 3z Postero autem die abiens, prolatos d o

rios deNt hospiti, et dixit ei, (:u«m ipse

et quodcunque praterea insumpseris ego. quum

m

tibi videtur proximus fuisse illi qui incidit in

latr ones?

Ille autem dixit, Is qui usus est misericordia

erga eum.

Ait igitur ei Jesus, Abi, et tu fac similiter.

38 FACT JM est vero inter eundum, ut ipse ingrederetur in quendam vicum: mulier autem

quondam Martha nomine excepit eum domum 3g suam. Et huic erat soror qua vocabatur Maria,

qua etiam assidens ad pedes Jesu, audiebat yo ipsius sermonem. Martha vero distrahebatur

circa frequens ministerium: et superveniens dixit

ri, Domine, non est tibi curn quod soror mea

reliquit me solam ad ministrandum? dic ergo ei

ut me vicissim adjuvet.

Respondens autem dixit ei Jesus, Martha, p2 Martha, solicita es, et satagis de multis: atqui

uno opus est: Maria vero bonam partem elegit,

qum non auferetur ab ea.

ET factum est ut quum ipse oraret quodam

in loco, postquam cessasset, diceret ei quidam

ex ejus discipulis, Domine, doce nos orare, prout'

et Joannes docuit discipuios suos.

Dixit autem eis, Quum oratis, dicite, PATER

nostcr, qui es in cilia saactificetur nomen

l1

l69 EVANG. SEC. [11,s — 1T.

tuum: veniat regnum tuum: Sat voluntss tea, 3 sicut in.ccelo, i' etiam in terra. Panem nostrum 4 quotidianum da nobis in diem. Et remitte nobis

peccata nostra: nam et ipsi remittimus cuivis nobis debenti. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos ab illo maligno.

Dixit etiam eis, Quis vestrum habebit amicum

qui proficiscetur ad eum media nocte, et dicat ei, 6 Amice, da mihi mutuo tres panes; quoniam

amicus mcus veait de via ad me, et non habeo 7 quod appoaam ei? et ille intus respondens dicat,

Ne mihi molestias probe: jam ostium clausum est, et pueruli mei mecum sunt in cubili: non 8 possum surgere, et dare tibi. Dico vobis, Etiamsi

non dederit ei experrectus, eo quod amicus ejus sit: at cert' propter importunitatem ejus 9 experrectus debit ei quotquot sunt ei opus. Et

ego dico vobis, Petite, et dabitar vobis: qumrite, >o et invenietis: pulsate, et aperietur vobis. Quis-

quis enim petit, accipit: et qui qumrit, invenit: t l et pulsaati aperietur. Ecquis autem ex vobis

pater, ss' filius ub eo petierit panem, lapidem ei dabit? aut si piscem, num pro pisce dabit ci t2 serpentem? aut si.petierit vel ovum, num dabit f3 ei scorpium. Si vos. igitur, qui mali estis, nostis

bona dona dare liberis vestris, quanto magis Pater ille culestis dabit Spiritum Sanctum petentibus ab ipso?

t4 EJECIT etiam da.'monium quod erat mutum:

factum est autem, ut egresso damonio, loqueretur ille mutus, et mirata est turba.

Quidam vero ex eis dixerunt, Per Beelzebul l6 principem deemoniorum ejicit damonia. Et alii

cuss tentantes, signum e cmlo petebant ab eo. l7 Ipse ver o quum nos set cogitationes eorum,

dixit eis, Omne regnum dissidens adversus sese

11, is — st.) LUCAM. Yes

yastatur: et domus adversus sese dlssgg~g car g dit. Quod si etiam Satanas adversus seipsum

dissidet, quomodo stabit regnum ejus? nam diio citis, per Beelzebul ejicere me damonia. Quod

s1 ego per Beelxebul ejicio damonia, filii vestri per quern ejiciunt? propterea ipsi erunt vcstri zo judices. Sin autem digito Dei ejicio damonia,

nempe antevertens pervenit ad vos regnum Dei. zi Quum potens quispiam armatus custodit aulam z2 suam, in pace sunt qua ipsi suppetunt. Postquam

vero quispiam eo potentior superveniens vicerit eum, totam armaturam ejus tollit qua confidebat, 3 et spolia ejus distribuit. Qui non est mecum, adversum me est: et qui non congregat mecum, zg spargit. Quum impurus spiritus ezierit a quopiam, transit per arida a "ca, aumrens requiem: et non inveniens, dicit, Revertar domum meam, 25 unde exivi. Veniens igitur invenit earn versam 26 et ornatam. Tune proficiscitur, et assumit septem

alios spiritus pejores quam sit ipse, et ingressi habitant illic: fitque ultima conditio hominis illius deterior priore.

Factum est vero, quum hmc diceret, ut attollens vocem quondam mulier e turba, diceret ei, Beatus venter qui te portavit, et ubera qua suxisti! z8 Ipse autem dixit, Imo vero beati, qui audiunt

sermonem Dei, et eum observant.

Quum vero turba aggregaretur apud eum,

c.spit dicere, Gens ista maligna est; signum requirit; sed signum non dabitur ei, nisi signum 3o illud June prophets Nam .prout fuit Jones

signum Ninevitis, ita etiam crit Filius hominis t isti genti. Regina Austri surget in judicio curn

viris gentis hujus, et condemnabit eos; quod venerit ab ultimis terris ut aadiret sapientiam Solomonis; et ecce, plus quam Solomon est hoc

11ﾮ

164 EVANG. SEC. [11, a~a.

3g in loco. Viri Ninevita exsurgent in judicio curn

gente ista, et condemnabant earn; quod ad p~- conium Jona resipuerint; et ecce, plus quam Jonas est hoc in loco.

33 Nullus vero, si lucernam accenderit, ba occulto

loco ponit ~ann, neque subter modium; sed in candelabrum, at qui ingrediuntar, splendorem 3q videant. Lucerna corporis est oculus: qaum igitar

oculus taas fuerit simplex, totam quoque corpus tuum lucidum crit: quum vero malus fuerit, etiam 35 corpus tuum tenebrosam ~'t. Considera ergo, 36 num lumen quod in te est, tenebra sint. Itaque,

si corpus tuum totum lucidum f'merit, non habeas aliquam partem tenebrosam, crit lucidam totum, ut quum lacerna fulgore te illastrat.

37 QUUM autem hue iocutus esset, rogavit eum

quidam Pharisaus ut pranderet apud se. in- 38 gressus igitur discubuit. Pharismas vero, quum

hnc vidisset, admiratus est eum non prius ablutum fuisse ante prandium.

39 Dixit autem ei Dominm, Vos quidem Pharismi exteriorem poculi patinaque partem purificatis; sed quod intra vos est, plenum est rapina <0 et malitia. Amentes, nonne qui fecit quod foris 4t est, etiam id quod inWs est fecit? Imo, ea qua.

penes vos sunt date in eleemosynam: et ecce, omnia erunt vobis pura.

Sed vm vobis Pharisxis! qui decimatis mcntham, et rutam, et quodvis olus, sed pr3.'teritis judicium et charitatem Dei. Hac autem oportuit facere, et illa non omittere.

43 Vse vobis Pharismis! qui diIigitis primum consessam in conventibus, et salutationes in foris

Vm vobis, scriba. et Pharisei, hypocrite. qui

estis ut monumenta qum non apparent, et pan nesciunt ii qai super ce ambulant.

ll,as -12,s.]

LUCAN.

45 46 47 48 49 50 5l 54

Ipse autem dixit, Va vobis quoque legis interpretibus! quoniam oneratis homines oneribus difficilibus portatu, sed ipsi uno ez digitis vestris nos attingitis onera.

>m vobis! quoniam adificatis monumenta prophetarum, patres autem vestri interemerunt eos. Nempe testimonio vestro ultro consentitis factis patrum vestrorum: quoniam illi quidem eos interemerunt, vos autem mdificatis eorum monumenta. Propterea etiam Sapientia Dei dixit, Mittam ad eos prophetas et apostolos, et ex ipsis ahguos interiment et ale'quos expellent. Ut a gente ista requiratur sanguis omnium prophetarum eH'usus a jacto mundi fundamento, a sanguine Abelis usque ad sanguinem Zacharim, qui periit inter altare et idem: profecto, dico vobis, Itic san- I uis rcquiretur ab hac gente.

Vm vobis legis interpretibus.' quoniam sustulistis clavem cognitionis: ipsi non introistis, et eos qui introibant prohibuistis.

QUUM autem he.c eis diceret, cceperunt scribe et Pharisa'i vehementer sj0si imminere, et eum alliccre ad loquendum de multis; iasidiantes ei, ct cupide venantes aliquid ex ipsius ore, ut earn accusarent.

INTEREA, quum aggregata esset permulta turbﾮ,

adeo ut alii alios conculcarent, ccepit dicere discipulis suis, Imprimis cavete vobis a fermento Pharisa.orum, quod est hypocrisis. Nihil enim opertum est quod non reveletur; et nihil occultum, quod non innotescat. Propterea qua in tenebris dixistis, in -luce audientur; et quod in aurem locuti estis in conclavibus, prmdicabitur in solariis.

KVANG. SEC.

i66 [19.a — ta.

Dico autem vobis amicis meis, Ne metuite

vobis ab iis q>i interimunt corpus, et postea non 5 habent quod amplius faciant. Pramonstrabo

autem vobis quern metuatis: metuite eum qui, postquam interemit, habet auctoritatem conjiciendi in Gehennam: etiam, dico vobis, hunc me- 6 tuite. Nonne quinque passerculi vaneunt assanis

duobus? et tampon unus ex iis non est in oblivione in conspectu Dei: quinetiam capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Ne igitur metuite: multis passerculis prastatis.

8 Dico autem vobis, Quisquis me agnoverit coram hominibus, Filius quoque hominis agnoscet 9 eum coram angeiis Dei. Qui vero me abnegaverit in conspectu hominum, abnegabitur in conIo spectu angelorum Dei. Et quisquis locutus fuerit adversus Filium hominis, ei remittetur: ei vero qui adversus Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur.

Quum autem adduxerint vos ad synagogas, et

ad magistratus ac potestates, ne soliciti estote quomodo aut quid pro defensione allaturi, ~ut I 2 quid dicturi sitis. Spiritus enim Sanctus docebit

vos eo ipso momento, qua oporteat dicere.

I3 DIxIT autem ei quidam e turba, Magister, die

fratri meo, ut partiatur mecum hxreditatem.

Ipse vero dixit ei, Heus tu, quis me ~obis J5 judicem aut partitorem prxfecit? Dixit igitur

eis, Videte, et cavete ab avaritia: nec enim cujasquam vita ex iis qua ipsi suppetunt, in eo sita est ut redundet.

I6 Dixit autem eis parabolam in hue verba: I7 Hominis cujusdam divitis exuberarat regio: itaque ratiocinabatur apud se, dicens, Quid faciam.

nec enim habeo ubi congregem fructus meos. I8 Et dixit, Roc faciam: destruam horrea mea, et

12, ts — ss.] I.UCAM.

167

f9

80

I 23

o4 o5

26 27 28

N9

30 3l 32 33

majora edificabo; et illic congregaho omnes proventus meos, et bona mea: et dicam anima mea.', Anima, habes multa bona reposita in annos multos: requiesce, ede, bibe, oblectare. Dixit autem ei Deus, Amens, hac nocte anima tua repetitur abs te: qua vero parasti cujus erunt? Ita est qui thesaurum recondit sibi, nec est in Deo dives.

Di>iT autem discipulis suis, Propterea dico ~obis, Ne soliciti estote de anima vestra, quid esuri sitis; neque de corpore, quo sitis induendi. Anima plus est quam alimentum, et corpus quam indumentum. Considerate corvos neque serere, neque metere; quibus non est cella neque horreum; et tuseee Deus alit eos: quanto vos prastatis volucribus? Quis autem ex vobis solicite cogitaado potest apponere ad staturam suam cubitum unum? Itaque, si ne rem quidem minimam prustare potestis, quid de reliquis illis estis soliciti? Considerate lilia, quomodo crescant; non fatigantur, neque nent: dico autem vobis, ne Solo mon em quid em in omni gloria sua amictum fuissc ut unum illorum. Quod si herbam, qum hodie est in agro, et eras in clibanum immittitur, Deus ita circumvestit, quanto magis vos, exigua fide prmditi! Vos igitur ne qumrite quid esuri sitis, aut quid bibituri; et ne suspenso animo estote. Hmc enim omnia gentes mundi requirunt: Pater autem vester novit vos istis indigere. Quin potius qua.'rite regnum Dei, et ha.'c omnia adjicientur vobis. Ne metue, parve grex iste: nam libuit Patri vestro dare vobis regnum illud. Vendite qum habetis, et date eleemosynam: parate vobis crumenas qua non veterascant, thesaurum in ccelis qui nunquam deficiat, quo fur non appropinquat, et fbi

EVANG. SEC.

34 tinea non corrumpit. Ubi enim thesaurus vester

est, illic et cor vestrum crit.

Sint lumbi vestri succincti, et ecsWa 1ucernm
36 ardentes; et similes estoti vos iis qui exspectaat

quando dominus suus regressurus sit a nuptiis,

ut quum venerit, ac pulsaverit, statim aperiant
37 ei. Beati servi illi quos, quum venerit dominus,

invenerit vigilantes: amen dico vobis, pracinget

se, et faciet ut discumbant, et accedens mini-
38 strabit eis. Et si venerit in secunda vigilia, et

si in tertia vigilia venerit, atque ita invenerit,

39 beati sunt servi illi. Hoc autem scitote, si sciret

paterfamilias qua hora fur venturus sit, vigilaret,

40 nec sineret perfodi domum suam. Et vos igitur

estote parati; quia qua hora non putatis, Filius

hominis veniet.

4t Dixit autem ei Petrus, Domine, nobis dicis

istam parabolam, an etiam omnibus. Dixit autem

Dominus,

4s Quisnam est fidus dispensator ac prudens, quern

dominus constituet supra famulitium suum, ut tem-

43 pore prxstituto det demensum? Beatus servus ille

quern, quurn venerit dominus, invenerit ita facien-

44 tern. Vere dico vobis, supra omnia qua sibi sup-
45 petunt praficiet eum. Quod si dixerit servos illa

in corde suo, Tardat dominus mcus adventum;

cceperitque cmdere servos et ancillas, et edere, et
46 bibere, et inebriari; veniet dominus servi illius eo

die quo ipsacos non exspectat, et ea hors quam non

novit; et separabit eum, partemque curn incre-
47 dulis ei statuet. Ille autem servus qui novit

voluntatem domini sui, et neque si comparavit,

neque se gessit ex ejas voluntate, cmdetur multis
48 pla~ir: qui vero non novit, et fecit digna plagii, ci:detur /Sugar's paucis. Porro, cuicunque

multum datum fuerit, multum repetetur ab eo;

12, ae — 18, a ] LUCAN. Iﾮ

et apud quern depositum fuerit multum alnplius reposcetur ab eo.

49 Ignem veni missurus ia terram: e$ quid vo]o, 50 si jam accensus est? Sed baptismo oporte< me

baptizari: et quomodo constringor quousque kp< 5< perficiatur.' Putatis me advenisse pacem daturum 52 iIl terra. non, dico vobis, imo dissidium. Erunt

enim ex hoc treepore quinque in una domo dissidentes, tres adversus duos, et duo adrersus 53 tres. Dissidebit pater adversus fihum eg Qius

adversus patrem; mater adversus Bliam, et 61ia adversus matrem; socrus adversus nurum suam, et nurus adversus socrum suam.

Dicebat autem etiam turbu.', Quum videritia

nubem exorientem ab occasu, statim dicitis, 55 Imber venit; et ita fit. Et quum austrum nan- 56 tern, dicitis, Wstus cri: et fit astus. Hypocrite,

faciem terr3.' et cali nostis explorare: hoc autem pra.stitutum tempus qui 6t ut non exploretis? ) 7 Cur autem et per vos ipsos non discernitis quod

justum est?

58 Enimvero dum abis curn adversario tuo ad

magistratum, da operam in via ut libereris ab eo; ne pertrahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et exactor conjiciat te in carcerem.

59 Dico tibi, non exibis illinc, usquequo ultimum

etiam minutum reddideris.

ADFUERUNT autem eo ipso tempore qui-

2 3

dam renunciantes ei de Galilais, quorum sanguinem Pilatus miscuerat curn ipsorum sacrificiis.

Et respondens Jesus dixit eis, Putatis hos Galill.os pra omnibus Galilmis peccatores fuisse, quod talia passi sint. Nequaquam, dico vobis: imo, nisi resipiscatis, omnes itidem peribitis. Ant illos decem et octo, supra quos cecidit turris in Siloam, et quos interemit, putatis debi-

170 EVANG SEC. [18,4 — aa

tores fuisse pra omnibus hominibus qui habi- 5 tant Hierosolymis? Nequaquam, dico vobis:

imo, nisi resipiscatis, omnes simihter peribitis.

6 Dixit autem hanc parabolam: Ficum habet:bat

quidam plantatam in vinea sua; et venit quarens 7 fructum in ea, neque invenit. Dixit autem vinitori, Ecce, anni tres sunt ex duo venio quarens fructum in ficu ista, et non invenio: exscinde earn: quorsum etiam terram inutilem reddit? 8 Ille vero respondens dixit ei, Domine, sine earn

e tiam hoc anno, usquequo fodero circum earn, 9 et misero stercus: et si quidem tulerit fructum,

ss'n~s: sin minus, postea exscindes earn.

t 0 DOCEBAT autem in quadam synagoga sabbato: et ecce, mulier ad fuit, habeas spiritum in6rmitatis ab armis decem et octo: eratque in' 2 curva, nec prorsus scsc poterat surrigere. Ipsam

autem Jesus visam advocavit, et dixit ei, Mulier, I 3 soluta es ab inhrmitate tua. Et imposuit ei

manus: et illico surrecta est, et glorihcabat Deum. t4 Respondens autem prmfectus synagogm, indignans quod sabbato sanasset Jesus, dixit turb', Sex dies sunt quibus oportet operari: his ergo Ckebkks venite et curamini, et non die sabbati.

Respondit ergo ei Dominus, et dixit, Hypocrita, unusquisque vestrum sabbato nonne solvit bovem suum gut asinum a prmsepi, et abducit t 6 aquatum? Hanc autem hliam Abrahami, quam

vinxerat Satanas, ecce, decem et octo annos, non oportuit a vinculo isto solvi die sabbati?

Et quum hmc diceret, pudefiebant omnes qui