Fəlsəfə tarixi
- 69 -
Strauss’a göre Ksenofon, Sokrates’in dindarlığını kanıtlamada pek başarılı
olamamıştır.
1
Sokrates’in kullandığı diyalektik yöntem ve retorik sonuçta
bilge olmayan çoğunluk açısından ikna edici olmamıştır. Strauss’a göre
Ksenofon’un Sokrates anlatımının çok önemli sonucu siyasî olanın, çoğun-
luğun onayına bağlı olmasından dolayı kusurlu olduğudur. Bu
sebeple insan,
hakikî mükemmelliğine ulaşmak için siyasî olanın ötesine geçmesi yani
felsefe ile şehir arasındaki kaçınılmaz çatışmayı görmesi gerekmektedir.
2
Felsefe ve şehir arasındaki kaçınılmaz çatışma, Platon’un özellikle
Politeia
adlı eserinde çözüme kavuşturulmaya çalışılan bir konudur.
Sokrates proble-
mini Platon açısından da ele alan Strauss’un, bu konudaki tespitlerine değin-
mek yerinde olacaktır.
Strauss’a göre Platon’un Sokrates’ini anlamak için onun
Sokrates’in
Savunması adlı eserine yakından bakmak gerekir ki aslında tüm Platoncu
diyalogların Sokrates için bir nevi “savunmalar” olmasına rağmen, bu eser
başlığında Sokrates’in geçtiği tek diyalog olmasıyla diğerlerinden ayrıl-
maktadır. Dahası bu eser, Strauss’a göre, Sokrates’in tüm hayatını ve yaşam
yolunu çoğunluğa anlatan ve kendi döneminin Atina şehriyle bir diyalog-
dur.
3
Platon diyaloglarının önemli bir özelliği ise Platon’un kendisinin her-
hangi bir söz söylememesidir ki bunun kendisi bile başlı başına bir problem
oluşturmaktadır.
4
Burada Strauss’un “yazı” (writing) üzerine bazı tespitleri-
ne değinmek gerekmektedir. Platon açısından yazı, herkese aynı şeyi
söylemesi bakımından kusurlu bir araçtır çünkü esnekliğe sahip değildir. Bu
kusurdan kurtulmak için Platon’un diyalog formunu tercih ettiğini belirten
Strauss, diyaloglar sayesinde belli bir esnekliğe kavuştuğunu yani farklı in-
sanlara farklı anlamda içerikten bahsettiğine işaret etmektedir.
5
Ancak bu
1
Strauss, “The Origins of Political Science…”, s. 167-168.
2
Strauss, “a.g.m”, s. 175-176.
3
Leo Strauss, “On Plato’s Apology of Socrates and Crito”,
Studies In Platonic Political
Philosophy, Chicago&London:
University of Chicago Press, 1983, s. 38.
4
Strauss, Platon diyaloglarının raporlama değil, bir çeşit sanat çalışmaları olduğunu ve
bunların anlatım tarzı itibariyle Sokrates’in kendi düşünceleri ile Platon’un Sokrates’e
atfettikleri arasında bir ayrım yapmaya olanak vermediğini bunun yanında erken Platon
diyaloglarının daha Sokratesçi olduğunu ifade etmektedir; bkz. Strauss,
Socrates and
Aristophanes, s. 3.
5
Strauss, “The Origins of Political Science…”, s. 179.