2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR



Yüklə 7,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə46/231
tarix02.06.2018
ölçüsü7,12 Mb.
#46974
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   231

 

91 


olmalıdır. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu 



 rəvayət  edir  ki,  Peyğəmbər 



  sallallahu 

aleyhi və səlləm - buyurdu: «…Saçı-saqqalı bir birinə qarışmış, üst-başı toza bulaşmış 

halda  uzun  səfər  etmiş,  yediyi  haram,  içdiyi  haram  və  haram  ilə  bəslənən  birisini 

xatırladaraq, bu kişi əllərini səmaya qaldıraraq ya Rəbbim, ya Rəbbim  deyə  dua etsə, 

necə  ola  bilər  ki,  onun  duası  qəbul  olunsun»

251

.  22)  Dua  edilərkən  hər  hansı  bir 



günahın  edilməsi  və  ya  qohumluq  əlaqələrinin  kəsilməsi  kimi  diləklərə  yol 

verilməməlidir.  23)  Yaxşı  işləri  əmr,  pis  işləri  isə  qadağan  etmək.  24)  Bütün 

günahlardan uzaq olmaq. 

Duanın  Qəbul  Olunması  Üçün  Müəyyən  Vaxt  Və  Yerlər:  1)  Qədr  gecəsi.  2) 

Gecənin  son  üçdə  biri.  3)  Fərz  namazlarının  ardıyca.  4)  Azanla  iqamə  arası.  «Ənəs  



radıyallahu anhu 



 rəvayət edir ki, Peyğəmbər 



 sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: 

«Azan və iqamə arasında dua rədd  edilməz»

252

.  5)  Hər  bir  gecədə  istənilən  vaxtda.  6) 



Fərz  namazlarına  çağırış  vaxtı.  6)  Yağış  yağanda.  7)  Cümə  günü  (Əsr  namazının 

sonuna yaxın bir vaxdır, bəzi rəylərə görə də cümə günü xütbə və namaz vaxtlarında da 

ola bilər). 8). Zəm-zəm suyunu içdikdə. 9) Səcdədə. Əbu Hureyrə - radıyallahu anhu 



 

rəvayət edir ki, Peyğəmbər 



 sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: «Qulun öz Rəbbinə 

ən  yaxın  olan  vaxtı  səcdədir.  Buna  görə  də  səcdə  də  Allaha  çox  dua  edin  (Başqa 

rəvayətdə:  Siz  cavab  almağa  layiqsiniz)»

253

.  10)  Gecə  yuxudan  ayılan  zaman.  Əbu 



Umamə - radıyallahu anhu 



 rəvayət edir ki, Peyğəmbər 



 sallallahu aleyhi və səlləm - 

dən: «Hansı duaya daha tez cavab verili» deyə soruşdular. Peyğəmbər: «Gecə yarısı və 

hər  fərz  namazından  sonra  edilən  dua»  deyə  buyurdu.  11)  Təharətli  vəziyyətdə  yatıb, 

gecə  yuxudan  ayılaraq  dua  etdikdə.  12)  İnsanların  cənazə  üçün  duaları.  13)  Sonuncu 

təşəhüddə  salavatdan  sonra  edilə  dua.  14)  Dua  etdikdə  qəbul  olunan  və  istədikdə 

verilən  Allahın əzəmətli adı ilə. 15) Müsəlmanın qardaşı üçün gizlində  etdiyi dua. 16) 

Ərafət dağında dua. 17) Ramazan ayında. 18) Müsibət baş verdikdə. 19) Allaha ixlasla 

dua  etdikdə.  20).  Məzlumun  bəd  duası.  21).  Atanın  övlada  etdiyi  xeyir-duası  və  bəd 

duası.  22).  Müsafirin  duası.  23)  Oruclunun  iftaradək  etdiyi  dua.  23)  Oruclunun  iftar 

zamanı  etdiyi  dua.  24).  Məcburiyyət  qarşısında  qalan  şəxsin  duası.  25)  Ədalətli 

rəhbərin  duası.  26)  Xeyirxah  övladın  valideyinə  etdiyi  dua.  27)  Dəstəmaz  aldıqdan 

sonra müvafiq dua ilə dua etmək. 28) Kiçik cəmrəyə daş atdıqda. 29) Orta cəmrəyə daş 

atdıqda. 30). Kəbənin içərisində edilən dua. Kim Hicrin içində namaz qılsa o, Kəbədə 

namaz  qılmış  hesab  olunur

254

.  31)  Səfa  və  Mərva  təpələri  üstündə.  32) 



Məşərülhəram

255


.  «Rəbbinin  cəmalını  diləyərək  səhər-axşam  ona  dua  edənləri 

yanından  qovma.  Onların  əməllərinin  sənə,  sənin  əməllərinin  isə  onlara  heç  bir 

dəxli  yoxdur.  Buna  görə  də  zalimlərdən  olarsan».  (əl-Ənam  52).  Əbu  Hureyrə  

radıyallahu anhu 



 rəvayət edir ki, Peyğəmbər 



 sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: 

«əl-Mufarridunə  qabaqladılar».  Səhabələr:  «Bunlar  kimlərdir  ya  Rəsulullah?»  deyə 

soruşdular. Peyğəmbər: «Allahı çox zikr edən kişi və qadınlar»

256


.  

                                                

251

 Müslim 1015. 



252

 Əbu Davud, Tirmizi.  

253

 Müslim.  



254

 Kəbənin şimal-qərbində yerləşən bir yer.  

255

 Həcc mərasimində Ərafət dağında günbatan zamanı Zəvvarların olduğu yer.  



256

 Müslim.  




 

92 


QAVİ - MƏTİN 

 

əl-Qavi 



 əl-Mətin 



 «Şübhəsiz Allah (QAVİ) güc sahibi və Azizdir». (əl-Həcc 74). 



«Allah  yenilməz  qüvvət  sahibidir  (QAVİ)  və  cəzası  da  çox  şiddətlidir  (ŞƏDİDUL 

İQAB)». (əl-Ənfal 52). «Heç şübhəsiz ki, ruzi verən, (MƏTİN) yenilməz qüvvət sahibi 

olan Allahdır». (əz-Zariyyət 58). Xattabi 



 rahmətullahi aleyhi 



 deyir ki: «Qavi 

 tam 



və  mütləq  güc  sahibi  olduğudur.  Allahdan  başqa  bütün  varlılıqlar  nə  qədər  də  güc 

sahibi olsalar da onların gücü müəyyən bir hədd çərçivəsinə qədərdir. Bir çox şeylərə 

gücləri  çatmaz».  Həlimi 



  rahmətullahi  aleyhi 



  deyir  ki:  «Mətin 

  güc  və  qüvvəti 



azalmayan  və  gücdən  düşməyəndir.  Bu  yalnız  Allaha  xasdır.  Ondan  başqa  bütün 

varlılıqlar  vaxt  gəldikcə  güclərini  itirərək  zəifləyirlər.  Bu  isə  Allah  üçün  imkansız, 

varlılıqlar  üçün  isə  mümkündür».  Allahın  güc  və  qüvvət  sahibi  olduğunu  bilən 

müsəlman öz güc və qüvvəti ilə lovğalanmağı tərk edər. Uca güc sahibinə yönələr.  

 

LƏTİF 

 

əl-Lətif 



  Ən  çətin  işləri  belə  bütün  incəlikləri  ilə  bilən  və  varlıqlara  nemətlərini 

gizli  yollarla,  yumşaqlıqla  onlara  çatdırıb  ehtiyaclarını  qarşılayandır.  Bir  işi  etmək 

xüsusunda yumşaq  olmağı  və faydalı şeyləri  yaratdıqlarından  dilədiyinə gözəlliklə  və 

incəliklə  çatdırmaqda  işlərin  ən  incə  və  ən  gizli  yönlərini  özündə  toplayan  zat 

deməkdir.  «O,  Lətifdir».  (əl-Ənam  103).  «Allah  qullarına  çox  lütfkardır».  (əş-Şura 

19).  «Doğrusu  Rəbbim  dilədiyinə  lütfünü  ehsan  edər».  (Yusuf  100).  Xattabi 



 



rahmətullahi  aleyhi 



  deyir  ki:  «Lətif  -  bilmədikləri  yöndən  qullarına  lütf  və  yaxşılıq 

edən,  onlara  düşünmədikləri  yerdən  xeyirlər  verəndir.  «Allah  qullarına  qarşı  lütf 

sahibidir, dilədiyini ruziləndirir». (əş-Şura 19). Allah sənə lütf etdi.  

1. İbn Abbas 



 radıyallahu anhu 

 deyir ki: «Allah qullarına qarşı lütf sahibidir» – 



ayəsində:  «Onlara  qarşı  xoş  və  gözəl  davranandır»  deyə  açıqlamışdır.  2.  Onlara 

yaxşılıq  edəndir.  3.  Yaxşı  kimsəyə  də,  pis  kimsəyə  də  yaxşılıq  edəndir.  Üsyan 

etmələrinə baxmayaraq onları aclıqdan öldürməz. 4. Qullarına yumşaq davranandır. 5. 

Ruzi  verməkdə  qullarına  iki  yöndən  yaxşılıq  edəndir.  Birincisi  onları  gözəl  şeylərlə 

ruziləndirir, ikincisi isə ruzilərini bir dəfədə verməyərək israf etmələrinə mane olandır. 

6.  İnsanlar  arasında  qullarının  yaxşılıqlarını  yayan,  pisliklərini  isə  örtəndir.  7.  Azı 

qəbul  edib,  çoxu  isə  verəndir.  8.  Qullarına  çalışmasından  daha  artığını  verən  və  ona 

gücündən  artığını  yükləməyəndir.  9.  Ona  üsyan  edəni  cəzalandırmaqda  tələsməyən, 

ümüd  edənin də ümüdünü boşa çıxarmayandır. 10. Dininə xidmət  edənə  yardım  edən 

və çox tərif edəndir. 11. İstəyəni geri çevirməyən, ümüd edəni ümüdsüz qoymayandır. 

12. Xətaları bağışlayandır. 13. Öz nəfsinə acımayana acıyandır və s

257


.  

 

FATİR 

 

əl-Fatir 



  «Həmd  göyləri  və  yeri  yaradan  Allahındır».  (Fatir  1).  Peyğəmbər  



sallallahu aleyhi və səlləm 



 buyurdu: «Ey göyləri və yeri yaradan Allahım!». Həlimi 



 

rahmətullahi  aleyhi 



  deyir  ki:  «Fatir 

  yeri  və  göyü  bir-birindən  ayıran,  yarandır. 



«Kafir  olanlar  göylə  yer  bitişik  ikən Bizim  onları  ayırdığımızı  (yardığımızı),  hər  bir 

canlını  sudan  yaratdığımızı  bilmirlərmi?».  (əl-Ənbiya  30).  Allah  göyləri  yağmurla, 

                                                

257

 Qurtubi 1/333-336. 




Yüklə 7,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   231




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə