Tirik organizmlar ham o
‟
zlarining hayot-faoliyatida o
‟
zlari
yashab turgan
tabiiy muhitga sezilarli darajada ta
‟
sir qiladi va muhit holatining o
‟
zgarishiga
sabab
bo
‟
ladi. Biz nafas olishda qabul qiladigan kislorod (atmosferada uning miqdori 21%)
fotosintez jarayonida yashil o
‟
simliklar tomonidan ajratiladi va u tirik organizmlar
uchun zaruriy omil hisoblanadi.
Organizmlar o’rtasidagi trofik
munosabat
Muhitning ayni bir
faktori har xil organizmlar
uchun turlicha ta`sir etadi va ahamiyatga ega.
Masalan: Suv pardasining sirt tortishish kuchi
suvdagi
mayda
qisqichbaqalar
{dafniya,
stiklonlar } uchun xavfli, chunki ular bu kuchga
bardosh bera olmaydi,
chunki ular suv sathiga
yopishib qoladi. Suv qandalalari esa bemalol
so`zib
yuraveradi.
Har
qaysi
faktorning
organizmga ta`sir etish darajasi uning dozasi
(normasi) ga boliq. Faktorning yashash mumkin
bo`lgan minimal
va maksimal ahamiyati
organizmning
chidamlilik
chegarasini
belgilaydi. Har bir turning turli faktorlarga
o`ziga xos chidamlilik chegarasi bor
.
Organizmlar o’rtasidagi trofik
munosabat
Faktorning organizmga eng qo`lay ta`sir etadigan chegarasi OPTIMUM zona
deyiladi. M: Rif hosil qiluvchi marjon poliplar faqat +20-300 doirasida yashaydi.
Tilogoch esa yakutiada 69-350 C t da yashaydi. Fil,oq ayiq va hokazo.
Optimum
faktorning ko`payishi yoki kamayishi o`zgarganda individlarning hayot faoliyati
o`zgaradi, yomonlashadi.Eng ko`p ta`sirida organizmlar nobud bo`ladi. Bu esa
Dostları ilə paylaş: 
