2 soat Mehnat bozori, raqobatlashgan mehnat bozori

 
 
 
 
16.12-rasm. Monopsonist mehnat bozori. 
Raqobatlashgan mehnat bozorida muvozanat holat nuqtada o`rnatiladi.
nuqtada talab va taklif chiziqlari kesishadi. Muvozanat holatida 
ishchi 
miqdordagi 
ish haqi bilan ta`minlanadi. Monopsonist har bir birlik mehnat uchun bir xil ish 
haqi to`lagani uchun taklif chizig`i o`rtacha xarajat chizig`idan iborat bo`ladi. 
CHekli mehnat xarajatlari chizig`i 
o`rtacha xarajat chizig`idan yuqorida yotadi. va
chiziqlarini kesishgan nuqtasi monopsonik holatda qancha ishchi bilan band 
bo`lishini aniqlaydi. Bu yerda 
monopsonik muvozanat holati sharti. Demak, 
monopsonist ishchilar sonini 
dan qisqartirib, ish haqini dan ga qisqartirishga 
Иш ща=и 
ставкаси, 
сўм
S
L
=
AC
MRC
L
C
M
E
W
e
D
L
=
MRP
L
W
N
Мещнат 
ми=дори
L
e
L
c
N

---

erishadi. SHunday qilib, monopsonist bir vaqtning o`zida ham ishchilar sonini 
qisqartirib, ham ish haqini pasaytirib, o`z foydasini to`rtburchak yuziga teng 
bo`lgan miqdorda oshiradi. 
 
Minimal ish haqi. 
Minimal ish haqi davlat tomonidan qonun orqali 
o`rnatiladi. Ko`p hollarda minimal ish haqi muvozanat ish haqi darajasidan yuqori 
qilib o`rnatiladi.
Bunday holda umumiy o`rtacha ish haqi oshadi, lekin ishchilarni ishga 
yollash soni qisqaradi. Minimal ish haqini o`rnatilishini va uni oshirilishini kasaba 
uyushmalari ham ko`pincha talab qilib chiqadilar. Minimal ish haqi qanday 
oqibatlar bilan bog`liqligini ko`rib chiqaylik. 
Minimal ish haqi ko`proq malakasiz ishchilar va ish topa olmagan 
ishchilarga salbiy ta`sir ko`rsatadi. Nima uchun deganda, malakali ishchilarga talab 
har doim mavjud bo`ladi, shu sababli ular minimal ish haqining oshishidan 
yutadilar. Umuman, minimal ish haqining ortishi, ish bilan band bo`lgan aholining 
yuqoriroq daromad olishini ta`minlaydi. Minimal ish haqi oshganda, mehnatga haq 
to`lashning barcha stavkalari qaytadan ko`rib chiqiladi va oshiriladi. 
Quyidagi 13.13-rasmda minimal ish haqining aholi bandligiga ta`siri 
ko`rsatilgan.