Kecha-kunduz (butun nom, xolonim)ning partonimlari: <— sahar <— tong <—ertalab <— choshgoh <— tush <— oqshom <— namozshom <— kechqurun <— xufton
Vaqt (butun nom, xolonim)ning partonimlari: <— sekund <— minut <— soat <— sutka <— hafta <— oy <— yil
Qo‘l (butun nom, xolonim)ning partonimlari: timoq <— barmoq <— kaft <— bilak <— tirsak <— yelka.
Oyoq (butun nom, xolonim)ning partonimlari: <— tirnoq <— kaft <— tovon <— to‘piq <— ilik <— tizza <— boldir <— son.
Bosh (butun nom, xolonim)ning partonimlari: <— soch <— qosh <— qovoq <— kiprik <— ko‘z <— quloq <— burun <— og‘iz <— peshona <— ensa <— iyak.
Mashina (butun nom, xolonim)ning partonimlari: <— radiatr <— g‘ildirak <— ro‘l <— ressor <— akkumulyator <— eshik <— salon <— avtomagnitola <— avtomobil bort kompyuteri <— faralar va b.
Bir fikrni qat’iy ta’kidlab aytish zarur: giponimik, graduonimik va partonimik munosabatlar bir so‘z turkumi doirasida, aniqrog‘i, shu so‘z turkumiga oid leksemalarning ma’noviy guruhlari (ular leksik-semantik guruhlar deb ham nomlanadi) tarkibida kuzatiladi. Ya’ni fe’l bilan sifat, fe’l bilan ot, ot bilan sifat, ravish va son o‘rtasida giponimik, graduonimik va partonimik munosabatlar bo‘lishi mumkin emas.
Nazorat savollari va topshiriqlar
Leksikologiyaning ob’ekti, predmeti va vazifalari nimalardan iborat? Leksikologiyaning turlari. Leksikologiyaning bo‘limlari. Til va nutq birliklarini izohlang. So‘zni til birligi, so‘z formani nutq birligi sifatida izohlang. So‘z va leksema o‘rtasidagi farqlar nimalarda ko‘rinadi? Leksik ma’no (denotat) va tushuncha (signifikat) nima? Leksik ma’no turlari. Sema nima? Semema nima? Nomema nima? So‘zning semantik strukturasi qaysi semalardan iborat? Leksik ma’noning taraqqiyot yo‘llari. So‘z ma’nosining kengayishi va torayishi. Ko‘chma ma’no hosil bo‘lish yo‘llari: metafora, metonimiya, sinekdoxa, funksiyadoshlik, tobelilikni izohlang.
Dostları ilə paylaş: |
