3-bob. Fazoviy ma’lumotlar va ularning ilmiy asoslari

Vektorlash. 
Vektor 
model 
koordinatali 
geometriya 
yordamida 
aniqlanadigan alohida nuqtalar, chiziqlar va maydonlardan tashkil topgan. 
Vektorlar bu grafik obyektlar hisoblanadi va aniq yoʻnalish, uzunlik hamda shakl 
boʻladi. Vektor formatdagi shakllarning eng sodda koʻrinishi sifatida 
koordinataga ega boʻlgan ikki (boshi va oxirgi) nuqtadan tashkil topgan chiziqni 
olishimiz mumkin. Agar ushbu chiziqlar bir nechta boʻlib, ketma-ket joylashgan 
uzilmas chiziqlar toʻplamidan iborat boʻlsa, unda bu shakl barchamizga ma’lum 
boʻlgan poligon koʻrinishda boʻladi. Bunda shaklni tashkil qiluvchi birinchi va 
oxirgi nuqtalar bir-biriga tengdir, ya’ni bu ikki nuqta bir-biriga oʻzaro ustma-ust 
tushadi.

---

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
65 
GATda vektor formatdagi shakllardan alohida, ya’ni kartada juda koʻp 
obyektlar boʻlishi mumkin, lekin ularni alohida tasvirlash kerak boʻladi. Shunday 
vaqtlarda vektor chiziqlar yordamida tasvirlash birmuncha qulayliklar yaratadi. 
Bundan tashqari, vektor modellar orqali joyning relyefini tasvirlash ham juda 
qulaydir. Bunda davomiy chiziqlar yoki gorizontallar, TIN (Triangulatsiyalangan 
nomuntazam tarmoq) kontur chiziqlar va boshqa shakllardan foydalaniladi. 
3.1-jadval 
Rastr va vektor modellarning afzalliklari va kamchiliklari 
Rastr model 
Vektor model 
afzalliklari: 

oddiy ma’lumotlar strukturasi; 

oson va samarali qatlamlashtirish; 

masofadan zondlashning tasvirlash 
jarayoni bilan mosligi; 

yuqori fazoviy jihatdan o’zgarishlar 
samarali ko’rsatiladi; 

davomiy ma’lumotlarni tasvirlashning 
qulayligi. 
kamchiliklari: 

katta hajmdagi fayl; 

alohida obyektlarni aniqlash 
imkoniyati yo’q, ya’ni barcha 
obyektlar nuqta yoki piksellar 
yordamida ifodalanadi; 

topologik bog’lanishlarni qurish qiyin; 

samarasiz proyeksiyalab o’zgartirish; 

katta o’lchamdagi kvadratlardan 
foydalanganda axborot yo’qotilishi;