5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu
Yüklə 236,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A) Hesap Sahibi Gerçek KiĢi
- 2)Tüzel kiĢinin, çekin karĢılığını bankada bulundurmakla yükümlü olmayan temsilcisi veya vekili
5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu- Meryem GÜNAY- Mehmet GÜNAY
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (TAAD), Temmuz 2010, Yıl:1, Sayı:2 329
Kanunu kapsamında gerçek veya tüzel kişi hesap sahipleri ile bunların vekil veya temsilcileri yönünden ayrı ayrı ve ayrıntılı olarak alt başlıklar halinde inceleyelim.
Çek hesabı sahibi gerçek kişi, çek karşılığını ilgili banka hesabında bu- lundurmakla yükümlü olan kişidir (ÇK, m.5/2). Çek hesabı sahibi gerçek kişi hiçbir şekilde kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını tem- silci veya vekil olarak tayin edemez. Bu yasağa rağmen, gerçek kişinin temsilcisi veya vekili sıfatıyla çek keşide edilmişse, bu çekten dolayı cezai ve hukuki sorumluluk hesap sahibi gerçek kişiye aittir (ÇK, m.5/3). Diğer bir ifadeyle karşılıksız çeki keşide etmemiş olsa bile çekin karşılı- ğını bankada hazır bulundurmakla yükümlü hesap sahibi gerçek kişi cezai olarak sorumlu tutulmuştur. Ayrıca hakkında koruma ya da güvenlik ted- biri olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı verilebileceği dü- zenlenmiştir. B) Hesap Sahibi Gerçek KiĢi Adına Çek Düzenleyen Vekil veya Tem- silcileri 5941 sayılı Çek Kanununda, 3167 sayılı Kanunun aksine, çek hesabı sa- hibi gerçek kişinin bir başkasını vekil veya temsilci tayin etmek suretiyle kendi çek hesabından kendi adına çek keşide etme yetkisini devretmesi yasaklanmıştır (ÇK, m.5/3). Bu yasağa rağmen, gerçek kişinin temsilcisi veya vekili sıfatıyla çek keşide edilesi halinde, bu çekten dolayı cezai ve hukuki sorumluluğun hesap sahibi gerçek kişiye ait olacağını yukarıda belirtmiştik. Dolayısıyla hesap sahibi gerçek kişi adına çek düzenleyen vekil veya temsilcinin bu düzenleme karşısında “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulan çek nedeniyle cezai sorumluluğu yoktur. Ancak, bu kişiler hakkında “karşılıksız çek düzenleyen” sıfatıyla çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı şeklinde güvenlik tedbirine hükmedilir (ÇK, m.5/4). 5941 sayılı Kanunun 5. maddesinin 2, 3 ve 4. fıkralarındaki düzenleme- lerden açıkça anlaşılacağı üzere hesap sahibi gerçek kişi adına vekilin çek düzenlemesi ve düzenlenen bu çekin “karşılıksızdır” işlemine tabi tutul- ması durumunda vekilin cezaî yönden failliği söz konusu olmayacaktır 12 .
12 Ancak, Özgenç’e göre, hesap sahibi gerçek kişi ile vekil sıfatıyla çeki düzenleyen kişinin, “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulan çek dolayısıyla Türk Ceza Kanununun iştirake ilişkin hükümlerine göre cezai sorumlulukları cihetine gidilebilecektir. Bkz. ÖZGENÇ, s.77-78. 5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu- Meryem GÜNAY- Mehmet GÜNAY
330 gerçek kişi adına çek düzenleyen vekil veya temsilcinin yetkisiz olması halinde ise, yetkisiz kişi hakkında TCK’da düzenlenen resmî belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçları uygulanabilecektir.
5941 sayılı Kanunda, adına karşılıksız çek düzenlenen hesap sahibi tüzel kişi hakkında herhangi bir cezaî sorumluluk öngörülmemiştir. Ancak, adına karşılıksız çek düzenlenen ve ileri düzenleme tarihli çek üzerinde yazılı tarihe göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmayan tüzel kişi hakkında koruma ya da gü- venlik tedbiri olarak “çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı” verile- bilecektir (ÇK, m.5/4). D) Hesap Sahibi Tüzel KiĢi Lehine Çek Düzenleyen Vekil veya Tem- silcileri 1)Tüzel kiĢinin, çekin karĢılığını bankada bulundurmakla yükümlü temsilcisi veya vekili 5941 sayılı Kanuna göre, çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması halinde, bu tüzel kişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organı- nın üyesi 13 , böyle bir belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler, çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundur- makla yükümlüdür (ÇK, m.5/2). Karşılıksız çeki düzenlememiş olsa bile çekin karşılığını bankada hazır bulundurmakla yükümlü hesap sahibi tüzel kişi temsilcisi veya vekili, cezai olarak sorumlu tutulmuştur. Yöne- tim organının bir üyesi tüzel kişiliğin mali işlerini yürütmekle görevlendi- rilmemişse yönetim organını oluşturan gerçek kişi sorumlu olacaktır. Yönetim organını birden fazla kişiden oluşturuyorsa üyelerin hepsi karşı- lıksız çek düzenleme suçu nedeniyle cezaî açıdan sorumlu olacaktır 2)Tüzel kiĢinin, çekin karĢılığını bankada bulundurmakla yükümlü olmayan temsilcisi veya vekili Çekin karşılığını bankada bulundurmakla yükümlü olmamakla birlikte tüzel kişi adına çek keşide eden temsilci veya vekil ya da herhangi bir
13 Bu husus, çok ortaklı tüzel kişilerde, yönetim oranı üyelerinden bir tanesinin usulen mali işlerde sorumlu sıfatıyla gösterilmek suretiyle diğer üyelerin karşılıksız çek dü- zenleme suçunun cezai takibatından kurtulmalarına imkân sağlayacağı gerekçesiyle eleştirilmektedir. Bkz. SOYDAL, Osman, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ve Yeni Çek Kanunu Işığında Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçu, Ankara, 2010, s. 84. Yüklə 236,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|