5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu
Yüklə 236,02 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VI. SUÇUN MANEVĠ UNSURU
- KENDĠGELEN, (çek)
5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu- Meryem GÜNAY- Mehmet GÜNAY
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (TAAD), Temmuz 2010, Yıl:1, Sayı:2 333
Çekin karşılığının hiç bulunmaması halinde, şayet karşılıksız çıkan çek bedeli, bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktardan 19 az veya miktara eşit ise, banka, çek bedeli kadar parayı ibraz eden hamile öde- mekle yükümlüdür. Bu halde çekle ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapı- lamayacaktır 20 (ÇK, m.3/3a). Çekin karşılıksız kalan kısmının bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktardan fazla olursa, hamilin kısmî ödemeyi kabul etmesi ha- linde banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız kalan miktar üzerinden “karşılıksızdır” işlemi yapılacaktır 21 (ÇK, m.3/4). Ha- milin, muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu miktar dâhil kısmî ödemeyi kabul etmesi halinde de çekle ilgili olarak karşılıksız kalan mik- tar üzerinden “karşılıksızdır” işlemi yapılacaktır 22 (ÇK, m.3/6). Hamilin, muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu miktar dâhil kıs- mî ödemeyi kabul etmemesi halinde, “karşılıksızdır” işlemi muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır 23 (ÇK, m. 3/ 5).
19 5941 sayılı Kanunun 3/3. maddesine göre, bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktar 600TL’dir. 20 Örneğin, karşılıksız çıkan çek bedeli, bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktardan az olan 500TL ise ve banka hesabında para yok ise, hamilin çeki ibraz et- mesi üzerine banka, hamile 500TL öder veya çek bedeli bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktara eşit olan 600TL ise ve çek karşılıksız çıkmış ise, hamilin çeki ibraz etmesi üzerine banka, hamile 600TL öder ve bu çeklerle ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmaz. Benzer şekilde, örneğin; banka hesabında 1000-TL var ve çek bede- li 1500-TL ise, hamilin çeki ibraz etmesi üzerine banka, hesapta bulunan 1000-TL’yi ve yükümlülüğü gereği geriye kalan 500-TL’yi öder ve bu çekle ilgili karşılıksızdır işlemi yapılmaz. 21 Örneğin; banka hesabında para yok ve çek bedeli 1000TL ise, hamilin çeki ibraz etmesi üzerine banka, hamile ödemekle yükümlü olduğu miktar olan 600TL’yi öder ve bu çekle ilgili 400-TL için karşılıksızdır işlemi yapılır. 22 Örneğin, banka hesabında 1000-TL var ve çek bedeli 2000TL ise, hamilin çeki ibraz etmesi üzerine banka, hamile ödemekle yükümlü olduğu miktar olan 600TL’yi ve hesapta bulunan 1000-TL’yi öder ve bu çekle ilgili 400-TL için karşılıksızdır işlemi yapılır. 23 Örneğin, banka hesabında 1000-TL var ve çek bedeli 2000TL, hamil, çeki ibraz ettiğinde kısmi ödemeyi kabul etmez ise, bankanın ödemekle yükümlü olduğu mikta- rın dışında sadece çek bedelinin karşılanamayan kısmı ile sınırlı olarak karşılıksızdır işlemi yapılır. Yani, banka hesapta bulunan miktar olan 1000-TL’yi, çek bedeli olan 2000-TL’den düşer ve geriye kalan 1000-TL üzerinden karşılıksız işlemi yapar. Bu- 5941 Sayılı Çek Kanununa Göre Karşılıksız Çek Düzenleme Suçu- Meryem GÜNAY- Mehmet GÜNAY
334 3167 sayılı Kanunun 5. maddesinde kısmen veya tamamen karşılıksız çıkan çekin, ibraz tarihi ile kısmen veya tamamen ödenmeme sebebi ya- zıldıktan sonra hamile iade edileceği hükme bağlanmıştı. 5941 sayılı Ka- nunda bu kural değiştirilerek çekin kısmen karşılıksız çıkması durumun- da kısmi ödeme kabul edilirse, çekin aslının bankada kalacağı ancak çe- kin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisinin hamile verileceği 24 düzen-
lenmiştir (ÇK, m.3/6). Çek hamili, bu onaylı fotokopi ile tüm yasal yolla- ra müracaat edebilecektir. Ayrıca, 3167 sayılı Kanunda, çekte yazılı keşide gününe göre hesaplana- cak ibraz süresinin bitim tarihinden itibaren en geç on gün içinde, çekin karşılıksız kalan kısmını yüzde on tazminatı ve ibraz tarihinden ödeme gününe kadar geçen süre için hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte ödemek suretiyle düzeltme hakkını kullanan, kişi hakkında ceza davası açılmayacağı düzenlenmiş iken 5941 sayılı Kanunda böyle bir düzenle- meye yer verilmemiştir.
3167 sayılı Kanunda karşılıksız çek keşidesinde objektif sorumluluk esası benimsendiğinden, suçun oluşması için çek keşide edenin kastının varlığı aranmamaktaydı 25 . 3167 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde Yargıtay da bu suçun, süresinde ibraz edilen geçerli bir çekin karşılıksız
rada 3/2 ve 3/5 fıkralar gereği, bankanın kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktar olan 600-TL karşılıksız işleminde göz önünde tutulmaz. 24 “Bu düzenlemenin amacı bankalara karşı gerçekleştirilen dolandırıcılık hadiselerinin önüne geçmektir. Gerçekten eski sistemde çek hesabında büyük bir meblağ bulunsa da, bunun çok az üzerinde düzenlenmiş bir çek ibraz edildiğinde, kısmi karşılık söz konusu olmakta, yüksek meblağ ödenip çek aslı hamile iade edilmekte, bankada sa- dece çekin fotokopisi saklanmaktaydı. Daha sonra keşidecinin çekin kendisi tarafın- dan düzenlenmediğini, imzanın kendisine ait olmadığını ileri sürmesi halinde çek fo- tokopisi üzerinde inceleme yapılamamakta, hamili bulup çek aslını temin etmek çok güç olmakta ve hatta dolandırıcılık kastıyla hareket edilen olaylarda bu imkânsız bu- lunmaktaydı. Bu suretle bankaların dolandırılması kolaylaştırılmaktaydı.” Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunda De- ğişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu, (1/433), TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 22, Yasama Yılı: 1, S. Sayısı:58. 25 KENDĠGELEN, (çek) s. 344; ARKAN Sabih, 3167 Sayılı Çekle Ödemelerin Dü- zenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunda Yapılan Değişiklik- ler, BATIDER, 2003, C.XXII, S. 1, s.18. Yüklə 236,02 Kb. Dostları ilə paylaş:
|