7.4. PECHLARNING ASOSIY TURLARI
Sanoatda har xil oʻlchamlarga ega boʻlgan turli rusumdagi quvurli pechlar
ishlatiladi. Pechlarni tanlashda bir qator omillar hisobga olinadi: yonilgʻining turi
(gazsimon yoki kombinatsiya qilingan); radiatsiya kamerasidagi quvurlarning
gorizontal yoki vertikal holatda joylanishiga texnologik talablar; radiatsiya
kamerasidagi quvurlarga issiqlikning yetkazish usullari; boshqariluvchi oqimlarning
soni; mahsulotlarning pechda yoki radiatsiya kamerasida boʻlish vaqti va hokazo.
Neft va gazni qayta ishlash korxonalari qurilmalarida eski rusumdagi
chodirsimon va alangasiz yonish pechlari keng tarqalgan. Masalan, chodirsimon
pechlar ikkita radiatsiya va bitta konvektsiya kameralaridan iborat boʻlib, ularning
ish unumdorligi bir yilda 1,5-3,0 mln. tonnaga teng. Bunday pechlar AVT
qurilmalarining tarkibiy qismini tashkil etadi.
Quvurli pechlarning yangi rusumlarini yaratish, ularning samaradorligini
oshirish, standartlashtirish, katalog tayyorlash va nashr qilishda Rossiya neft
mashinasozligi ilmiy tadqiqot institutining roli kattadir. Quvurli pechlarning
katalogini tuzishda quyidagi shartli belgilar qabul qilingan: birinchi harf pechning
konstruktiv jihatdan tayyorlanishini ifoda qiladi (G – tutunli gazlar uskunaning
yuqorigi qismidan uzatiladigan gorizontal radiant quvurli pechlar; V – tutunli gazlar
uskunaning yuqorigi qismidan uzatiladigan vertikal radiant quvurli pechlar; s –
uskunaning yuqorigi qismida konvektsiya kamerasi boʻlgan silindrsimon quvurli
pechlar; K – xalqasimon konvektsiya kamerasi boʻlgan silindrsimon quvurli pechlar;
S – sektsiyalar boʻlgan quvurli pechlar); ikkinchi harf yonilgʻining yonish usulini
bildiradi (S – erkin alanga; N – yotiq alanga; D – alanganing balandligi boʻyicha
darajalangan miqdorda havo berib turiladigan yotiq alanga). Harflardan keyin
koʻyilgan raqam radiant kamerasi yoki sektsiyalarning sonini bildiradi. Mabodo
harflardan keyin raqamlar boʻlmasa, bunday holatda quvurli pech bir kamerali yoki
bir sektsiyali boʻladi.
Sanoatda keng qoʻllaniladigan ayrim quvurli pechlar bilan tanishib
chiqamiz. 7.2 – rasmda GS rusumidagi pechning sxemasi berilgan. Ushbu pechning
radiant va konvektsiya kameralarida quvurlar gorizontal holatda joylashtirilgan,
yonilgʻi erkin vertikal yoqiladi, hosil boʻlgan tutunli gazlar pechning yuqorigi
qismidan uzatiladi. Gorelkalar pechning bir tomonidan boshqariladi, shu sababdan
ikkita radiatsiya kamerasini oʻrnatishga imkoniyat mavjud (bunday holatda
pechning rusumi GS2 boʻladi). GS rusumidagi pechlar neftni atmosfera yoki
vakuum ostida haydash qurilmalarida hamda
7.2-rasm.
GS rusumidagi quvurli pech sxemasi:
1-gorelka; 2-radiant quvurlari zmeyevigi; 3-konvektsiya quvurlari zmeyevegi; 4-
havo qizitgich; 5-tutun chiqadigan quvur; 6-zinapoya maydonchasi; 7-futerovka (oʻtga
chidamli material); 8-karkas.
ikkilamchi jarayonlarda ishlatiladi. Neft mahsulotlarini isitish uchun issiqlik
yuzalarining issiqlik kuchlanganligi kichik boʻlishi (29 kVt/m
2
) talab qilingan
paytlarda (masalan, sekinlashtirilgan kokslash qurilmalarida va kreking-
jarayonlarda) GS2 rusumli pechlardan foydalanish maqsadga muvofiq boʻladi.
7.3-rasmda GN rusumli quvurli pechning sxemasi koʻrsatilgan. Ushbu
pechda hosil boʻladigan tutunli gazlar uskunaning yuqorigi qismidan chiqib ketadi,
radiant kamerasining markaziy qismida vertikal devor bor, gorelkalar radiant
kamerasining pastki qismiga 45
0
burchak bilan joylashtirilgan. Yonib turgan
alangalar markaziy devorga qarab yoʻnaltiriladi. Bunday pechlar gaz yonilgʻisi bilan
taʻminlangan va oʻrtacha ish unumdorligiga ega boʻlgan jarayonlarda ishlatish
uchun moʻljallangan.
7.3-rasm.
GN rusumidagi quvurli pech sxemasi:
1-gorelka; 2-radiant quvurlari zmeyevigi; 3-devor; 4-konvektsiya quvurlari zmeyevigi; 5-
tutun chiqadigan quvur; 6-zinapoya maydonchasi; 7-futerovka; 8-karkas.
VS rusumli pech tor kamerali 4 ta sektsiyadan tashkil topgan, zmeyevik
vertikal quvurlardan iborat, yonilgʻining yonishi natijasida hosil boʻlgan tutunli
gazlar uning yuqorigi qismidan uzatiladi (7.4-rasm). Har bir sektsiyaning ish
unumdorligi 10-17 MVt. Toʻrta kameraning devorlarga radiant zmeyevikning
vertikal quvurlari joylashtirilgan. Gaz-mazut gorelkalari radiant kamerasi pastki
qismining orqa tomoniga joylashtirilgan. Radiatsiya kamerasining ustiga
toʻrtburchak kesimga va gorizontal tekis quvurlarga ega boʻlgan konvektsiya
kamerasi oʻrnatilgan. VS rusumli pechlar neft xom ashyosini qayta ishlashning AT
va LK-6-U qurilmalarida va ikkilamchi qayta ishlash texnologiyalarida ishlatiladi.
7.4-rasm.
VS rusumidagi quvurli pech sxemasi:
1-konvektsiya kamerasi; 2-radiant quvurlari zmeyevigi;
3-portlash oynagi; 4,7-qarab turish uchun darchalar;
5-futerovka; 6-karkas; 8-gorelka; 9-zinapoya maydonchasi; 10-tutun chiqadigan quvur.
SS rusumli pechlarning radiatsiya kamerasida zmeyevikning quvurlari
silindrsimon devor boʻylab joylashgan boʻladi va pechda kombinatsiya qilingan
yonilgʻi erkin vertikal holatda alanga qilib yonadi. Bunday pechlar ikki xil variantda
(konvektsiya kamerasiz va konvektsiya kamerali) tayyorlanadi. 7.5-rasmda
konvektsiya kamerali pechning sxemasi koʻrsatilgan. Gaz gorelkalarini qarab turish
qulay boʻlishligi uchun silindrsimon radiatsiya kamerasi ustunsimon fundamentga
oʻrnatilgan. Radiant zmeyevik vertikal quvurlardan payvandlangan kalachalar
yordamida yigʻilgan. Pech markazining tubiga gaz-mazut gorelkasi oʻrnatilgan.
Mahsulotning kirishi
7.5-rasm.
s
S rusumidagi quvurli pech sxemasi:
1-gorelka; 2-radiant quvurlari zmeyevigi; 3- karkas;
4-futerovka; 5-konvektsiya quvurlari zmeyevigi;
Oqimlar: I-mahsulotning kirishi; II- mahsulotning chiqishi.
va chiqishi pechning yuqorigi qismida amalga oshiriladi.
SD4 rusumli pechning oʻq buylab kesimi 7.6-rasmda keltirilgan. Ushbu
pech radiatsiya – konvektsiya printsiplari boʻyicha ishlaydi. Radiatsiya
7.6-rasm.
s
D4 rusumidagi pech sxemasi:
1-konvektsiya kamerasi; 2- chiqarish oynagi; 3-koʻrib turish oynagi; 4-radiant quvurlari
zmeyevigi; 5- futerovka; 6-karkas; 7-ikkilamchi havo kiritiladigan kamera; 8-
boʻlaklovchi-tarqatuvchining futerovkasi; 9-havo yoʻli; 10-boʻlaklovchi-tarqatuvchi; 11-
gorelka; 12-havo puflagich. Oqimlar: I-mahsulotning kirishi; II- mahsulotning
chiqishi; III -tutunli gazlar.
kamerasining oʻqi boʻylab qirrali egilgan piramida koʻrinishidagi boʻlaklovchi-
tarqatuvchi oʻrnatilgan. Gorelkalar pechning tubiga joylashtirilgan. Boʻlaklovchi-
tarqatuvchi radiatsiya kamerasini bir necha mustaqil issiqlik almashinish zonalariga
(7.6-rasmda 4 ta zona) boʻladi, natijada radiant zmeyevigining uzunligi boʻylab
issiqlik kuchlanishini boshqarish imkoniyati paydo boʻladi. Osib qoʻyilgan radiant
zmeyevigi
silindrsimon kameraning devori boʻylab joylashgan quvurlardan iborat.
Boʻlaklovchi karkasining ichki boʻshligʻi bir necha havo yoʻllariga ajratilgan.
Boʻlaklovchi devorining ichida vertikal yoʻnalish boʻyicha ikkilamchi havo oqimi
uchun toʻgʻri burchakli kesimga ega boʻlgan kanallar mavjud. Ushbu havo oqimlari
har bir qirrada joylashgan gorelkalarda yonilgʻilarni yoqishga yordam beradi. Har
bir havo yoʻli burilish shiberlari bilan taʻminlangan. Yonilgʻilardan alanga hosil
boʻlish jarayoni ushbu shiberlar yordamida xizmat qilish maydonchalarida turib
boshqariladi.
Sanoatda GS2, SS, KS, KD4 kabi boshqa rusumdagi quvurli pechlar ham
ishlatiladi.
Konvektsiya kamerasi boʻlmagan quvurli pechlarda yoki radiatsiya-
konvektsiya rusumidagi pechlarda, isitilayotgan mahsulotning dastlabki harorati
nisbatan yuqori boʻlgan paytlarda, pechlardan chiqayotgan tutunli gazlarning
harorati ham ancha yuqori boʻladi. Bunday holatda issiqlikning koʻplab yoʻqolishi,
pech foydali ish koeffitsientining kamayishi va yonilgʻi sarfining ortishi yuz beradi.
Ushbu salbiy holatning oldini olish uchun pechdan chiqib ketayotgan tutunli
gazlarning issiqligidan foydalanish maqsadga muvofiq boʻladi. Buning uchun ikki
xil yoʻl tutiladi: 1) yonilgʻining yonishi uchun pechga beriladigan
havo dastlab issiqlik almashgichda (havo isitgichda) tutunli gazlar yordamida
isitiladi; 2) korxonaning texnologik ehtiyojlari uchun suv bugʻi olish maqsadida
qozon-utilizatorlar oʻrnatiladi.
Dostları ilə paylaş: |