A. A. Toshboyev

Ko‘kat o‘g‘itlar yoki sideratlar – dalalarda ayrim dukkakli o‘simliklarni o‘stirib, tuproqni azot va organik moddalar bilan boyitish uchun tuproqqa qo‘shib yuboriladi. Dukkakli o‘simliklar havodagi azotni o‘ziga tez o‘zlashtiradi. Ko‘kat o‘g‘itlar yig‘uvchi dukkakli sideratlar tarkibida 150 – 200 kg azot bo‘lgan gektariga 40 – 50 tonna ko‘k massa to‘planadi. Tarkibida azot tutishi bo‘yicha 1 tonna ko‘kat o‘g‘it 1 tonna go‘ngga teng keladi. Lekin o‘simlik ko‘kat o‘g‘it tarkibidagi azotdan foydalanish koeffitsiyenti go‘ngnikidan ikki marta yuqori (7.3.6-jadval).

Bozor iqtisodiyoti sharoitida qishloq xo‘jalik ekinlarining hajmi va sifatini yaxshilashda turli tadbirlar o‘tkazilib, amaliyot sinovidan o‘tmoqda. Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, chorva mollari kam bo‘lgan hududlarda ko‘kat o‘g‘itlardan organik o‘g‘it sifatida foydalanib kelinmoqda. U joylarda o‘z samarasini bermoqda. Shuning uchun respublikamizda g‘alla mustaqilligiga

-96-

erishilgan bir paytda, fermer xo‘jaliklari 850 ming gektar yerga dehqonchilik qilmoqda. Shu g‘alla maydonlarida ko‘plab somon va boshqa ko‘kat o‘tlar bo‘lib, uni o‘g‘itga aylantirish va o‘z vaqtida shudgorlash orqali ham tuproqni organik o‘g‘it bilan boyitishimiz mumkin. Biz g‘alladan bo‘shagan yerlar va tarkibida mineral oziqlar ko‘p bo‘lgan o‘simliklarni ekib ularni o‘g‘itga aylantirishni tavsiya etamiz.

7.3.6-jadval.

O‘g‘itlar