A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

Yig‘ish davrlaru Yig‘ish texnologikjarayonining tarkibi, Yig‘ish sxemasi

Mahsulot va uning yig‘ma birikmalarini ishchi chizmalarini o'rganish va tahlil qilish natijasida mahsulot tarkibiga kimvchi alohida elementlaming o‘zaro bog‘liqligini, hamda ulami biriktirish ketma-ketligini beigilovchi mantiqiy yig‘ish sxemasi
111
tuziladi. Yig‘ish jarayoni «oddivdan murakkabga» tamoyiliga asoslangan holda quyidagi davrlardan iborat boiadi:

1. 
   yig‘ma birilanalami va ulaming ayrim qismlarini yig‘ish;
   
2. 
   agregat va mexanizmlarni vig/ish;
   

v) tayyor mahsulotni mutloq yig‘ish va uni rostlash;
Donali va mayda seriyali islilab chiqarish sharoitlarida qo‘lda moslash (keltirish) ishlari ham amalga oshiriladi.
Yig‘ish jarayonlarini amalga oshirish uchun u quyidagi tartibda bajariladigan amal, o‘matish, o‘tish va harakatlar yig‘indisidan iborat bo‘ladi.
Amal - yig‘ish texnologik jarayonining tugallangan qismi bo‘lib, bitta ish o‘mida bir yoki bir necha ishchilari tomonidan bajariladi.
0 ‘tish —amalning tugallangan qismi bo‘lib, qo‘llanilayotgan asboblarni doimiyligi bilan tavsiflanadi va boshqa o‘tishlarga bo‘linishi mumkin hamda bir yoki bir necha ishchilar tomonidan bir vaqtda bajariladi.
Harakatlar yigHndisi o‘tishning bir qismi boiib, yig‘ish jarayonida ishchi tomonidan amalga oshirilayotgan oddiy harakatlardan iborat.
0 ‘rnatish - yig'ilayotgan birikmaga yoki mahsulotga ma’lum bir holat berish.
Yig‘ish jarayonining ketma-ketligini yaqqol ifodalash uchun uni grafik shaklda ko‘rsatiladi, bu esa yig‘ishning texnologik sxemasi deb yuritiladi. Yig‘ish sxemasi birikmaning qaysi detallardan va qaysi usul yordamida hamda ketma-ketlikda hosil qilishni ko'rsatadi. KXYaT (YeSKD)da yig‘ish sxemalarini tuzish bo‘yicha yagona talab mavjud emas. Amaliyotda qo‘llanilayotgan yig‘ish sxemalari ichida 3.1. rasmda ko‘rsatilgan holat soddaligi va yetarli ma’lumotlarni mujassamlashtirgani bilan ajralib turadi. Yig'ilayotgan birikma yoki mahsulot tarkibiga kiruvchi har bir element uchun alohida to‘g‘ri to'rtburchak ajratilgan bo‘lib unda quyidagi ma’lumotlar keltiriladi:

1. 
   Detalningng nomi (standart detallar uchun ularn belgilanishi standartning GOST) yoki texnik talabning (TU) tartib raqami keltiriladi;
   

112

2. 
   Detalningng yig‘ma chizmadagi va ishlab chiqarish ксirxonasidagi tartib raqami belgilanishi;
   
3. 
   bitta mahsulotdagi Detalningng soni.
   

Yig‘ish sxemasi asosiy (bazaviy) detaldan boshlanadi, qaysiki bu detal boshqa detallarni maxsulodagi o‘mini belgilavdi ( 13.1,a- rasmga qarang). Bazaviy Detaining to'rtburehagidan
!o‘g‘ri chiziq o‘tkaziladi va chiziqqa yig‘ish ketma-ketligiga mos ravishda boshqa detallarni to ‘rtburchagining chiziqlari tutashtiriladi, Agar yig‘ma birikmaga uning ayrim qismlari yig'ilsa birikma chiziqlari ham asosiy yig'ish chizig‘i bilan tutashtiriladi. Detallarni yig'ish chiziqlariga ulami yig‘ish jarayonidagi amal qilinadigan ayrim shartlar yoziladi, masalan: moylash, presslash, yelimlash va h.k.
Sharchi
Juvakmsm
Sharciw ;
->:0,S GOST i

т й г п

I Sierjenr

| fmbfca

Siyox bilan

Widirilsin ^Yiailgan



JO
Buraia mahkarabwsin
Rezbai