A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 202 

çünki bu dəmdə onun fikri tamamilə ayrı bir yerdə idi və indi o 

yaşayırdı başqa bir aləmdə. Dəhlizə çatanda mən döndüm bir 

də dala baxdım və gördüm ki, bir nəfər milis dürtmələyə–

dürtmələyə qarını qovur ki, bu küçədə dilənmək olmaz. Bir 

istədim dönəm, deyəm ki, yazıqdır, dəymə, o heç ağzın açıb 

dinmir, sora fikirləşdim ki, nə işimə? 

Bu milis tayfasıyla iş açmaq cəncəldir. Bir də görürsən tutdu 

mənim də yaxamdan ki, gedək uçastaka. Bu bir məxluqdur ki, 

dinin–məzhəbin bilmək olmaz. Oğlum məni fikirlərimdən 

ayırıb dartdı yuxarı pilləkənlərinən. Mən yenə dedim: 

–Ay Fərhad, axı yaxşı deyil əliboş getmək. Gəl qayıdaq, 

sabah bir şey alıb gələrik. 

Amma Fərhad qoymadı ki, qoymadı. Dartdı  məni düz 

üçüncü mərtəbəyə. Qapının zəngini basdı. 

Mən bir də dedim: – Vallah, heç yaxşı olmadı. 

Biabırçılıqdır. 

Sözümü qurtarmamışdım ki, qapı açıldı, kök bir arvad, 

deyəsən qızın anası idi, qapıya çıxdı və bizi görcək çığırdı:  

–Oho, Farik, pirvet. Skolko let, skolko zim. Gta tvoy oteü? 

Mən  əvvəl duruxub qaldım. Gördüm ki, arvadın qaşı-gözü 

qapqaradır. Dedim, bəlkə  məni ayrı millət bilib. Azərbaycanlı 

olduğumu bildirməkçün dedim: 

–Xoş gördük.  

Dedi: 

–Pirvet! Pirvet! Zaxadi! 

İçəri girdik. O biri otaqdan bir kişi gəldi. Deyəsən, kök 

arvadın əri idi. Arvad dedi: 

–Paznakomsa Mikael, eta ates Farik. 

Və Mikael deyilən mənə yanaşıb əl verdi: – Mı oçen rad – 

dedi – Kak delo? 

Mən yaxşı başa düşmədim və odur ki, gülünc vəziyyətə 

düşməməkçün onun bu sualını cavabsız qoymağı daha münasib 

bildim. Bizi otağa dəvət elədilər. Yenə  də urus dilində. 

Təəccüb məni bürümüşdü. Yəni ki, bu mənimçün təzə bir 

---

 203 

məsələ deyildi. Mən çox gözəl bilirdim ki, bir çox mədəni 

ailələrdə başqa dildə danışmaq dəbdir,  ələlxüsus da belə 

ailələrin gəncləri üçün öz dillərini bilmək mandır. Bilirdim ki, 

bəzi ailələrdə cavan oğlanlar öz ana dillərində yeddimərtəbə 

küçə söyüşündən qeyri heç bir söz bilmirlər və cavan qızlara 

isə söyüş söymək  əyib və yaraşmayan bir iş olduğundan öz 

dillərini öyrənməyə  də heç bir ehtiyac qalmır və bu səbəbdən 

də  işti-şayət təsadüfən bir yerdə, məsəlçün azərbaycanca  şer 

oxunduğun eşidəndə bu onlara Afrika meşələrində yaşayan 

buşmenlərin dili qədər  əcaib gəlir və onlar qulaqlarını tutub 

qaçırlar. Bəli, bunlar hamısı öz yerində, bunların heç biri 

mənimçün təzə  xəbər deyil. Məni  ən çox təəccübə  gətirən bu 

idi ki, Fərhad da bu işə zərrə qədər təəccüblənmədi. Və indiyə 

qədər danışmışdı  mənə  təzə qohumlarının hər işindən, ta 

taxtabitilərinin sayına qədər demişdi, amma bu 

xüsusiyyətlərindən heç bir şey deməmişdi. Hələ bu sənə 

peşkəş, ona nə deyirsən ki, Fərhad özü də bunlarnan bunlar 

kimi qırıldadırdı. Bir istədim qurumsağın qulağından tutub 

şilləni çəkim üzünə, sonra öz-özümə dedim ki, ay axmaq, 

neynəyirsən, başına at təpməyib ki? Hə, sözün qısası, əyləşdik 

otaqda. Otaqları çox bər-bəzəkli idi. Da nə sayım, bütün 

mədəni ailələrdə olması vacib olan şeylər burda cəm olmuşdu. 

Televizor, radio, yumşaq mebel, royal və i. a. 

Az sonra qızın (gəlinimi deyirəm) özündən balaca bacısı və 

qardaşı otağa keçdilər. Məni görüb təəccüblə üzümə baxdılar. 

Sonra qız  şalvarımın balağına baxdı  və barmağıyla 

qardaşına da göstərdi və o da baxdı mənim şalvarımın balağına 

və hər ikisi bərkdən qəhqəhə çəkib güldülər. Atası da bunların 

gülməklərini görüb oturduğu yerdən durub gəldi və  mənim 

şalvarımın balağına baxıb qəhqəhə  çəkdi, xeyli güldü və bir 

qədər sakitləşəndən sonra qışqırdı: Lyalya, Lyalya (arvadının 

adı Leyla idi) ti tolko basmatri qaqoy şiroki bryuk, pryama 

klyoş, mojno Meriçka öbka delat. 

Və arvadı da mənim şalvarıma baxıb qəh-qəh çəkdi və xeyli 

---

 204 

gülüb sakitləşə bilmədi. Gördüm Fərhad başını salıb aşağı, 

qıpqırmızı  qızarıb və elə bir haldadır ki, çırtma vursan qanı 

damar. Və  mən indi başa düşdüm ki, Fərhad nə üçün köhnə 

genbalaq şalvarını verib daraldırmış onların balağlarını. Deyən 

elə Mikael da Fərhadın pərtliyini hiss elədi və söhbəti 

dəyişmək məqsədilə dedi: 

–A qde Meriçka, Alik pazavi Meriçka. 

Meri mənim gəlnimin adı idi. Bu ad mənə yaxşı tanış idi. 

Eşqdən yuxusuz gecələr Fərhad həmin bu adı təkrar edərdi öz-

özünə yüz kərə, min kərə. Və  məni də yatmağa qoymurdu. 

Qoymurdu ki, eşq sözünü çoxdan yaddan çıxarmış sinni kişi 

rahatlansın. Baş–beynim gedirdi: Meri, Meri, Meri... 

Doğrusu, mən də  oğlumun bu Merisini görməyə çox 

darıxırdım. Axı necə olsa aman–zaman bircə  oğlumun həyatı 

bağlanacaq adam elə bu Meridi ki, var. Və indi də Merinin 

görünməməsi, yubanması  həm tükəndirirdi mənim səbrimi və 

həm də  mənə bir az xoş  gəlirdi. Öz-özümə deyirdim gör nə 

həyalı  qızdır, yaş ötüb iyirmi beşi, necə deyərlər, ali təhsilli 

həkim babadır, hədd-buluğa çatmış bir şəxsdir, amma yenə də 

görünür gələcək qayınatasının yanına çıxmaqdan bir az çəkinir. 

Necə olsa cavandır da! Taxsır məndədir. Nə vacib idi gəlmək. 

Elə bu vaxt Alik qaça–qaça gəldi və dedi ki, Meri gəlmir, 

radionun qabağında oturub əntiqə bir caz tutub və qulaq asır. 

Mikael dedi ki, get de Fariknən atası  gəlib. Alik getdi və az 

sonra o biri otaqdan bir səs eşidildi ki, həmin səs yayıldı 

Fərhadın ürəyinə necə bir incə musiqi nəğməsi və Fərhadın üzü 

güldü və  mən də bundan qandım ki, bu səs həmin onun 

istəklisinin səsidi. Meri çığırırdı ki, "Xoroşo da, slışala da, 

konçitsa pridu da. Dayte sluşat, ne ubequt je oni". 

Mən fikir verdim ki, Meri də balaca bacısı və qardaşı kimi 

urusca səlis danışır, atası, anası kimi yox. 

Fərhaddan soruşdum ki, bu caz deyilən nə şeydir ki, ondan 

ayrılmaq olmur. Bu sözümə yenidən hamı qaqqıldadı  və hiss 

elədim ki, Fərhad da xeyli pərt oldu, baxma ki, gülümsədi və 

---