A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 205 

heç bir cavab vermədi və durub o biri otağa istəklisinin yanına 

keçdi. 

Gətirib çay qoydular, növ-növ mürəbələr, qənfetlər, 

şakaladlar düzdülər. Arvad dadlı bir piroq gətirdi qoydu stolun 

üstünə və dedi ki: Spesalnı dlya vam priqatovil. Və əri də dedi 

ki, ay malades, şikarni piroq. 

Yeyib-içməyə başladıq. Piroq doğrudan da çox dadlı idi. 

Amma ki, danışmağa söz tapmırdıq. Fərhad o qədər danışmışdı 

ki, mənə  təzə qohumlarımın mədəniyyətindən və indi mən 

qorxurdum ağzımı açıb bir söz deməyə ki, səhv eləyərəm və 

hamı mənə gülər, necə ki, bayaq. Bir "caz" sözünü bilmədim, 

üzümə belə güldülər, hələ dalımca necə  şəbədəyə qoyub ələ 

salacaqlar. Dinməz otursam məsləhətdir. Dinməz iki stəkan çay 

içdik. O "caz" deyilən nə idisə görükür ki qurtardı, çünki Meri 

yanında da Fərhad bu otağa gəldilər. Merinin gözəlliyinə söz 

yox idi. Doğrudur, saçının burumu, həm də geyimi mənim 

xoşuma gəlmədi. Amma ki, bunlar hamısı boş şeylərdi. Saçuvu 

belə burmazsan, belə burarsan, olar yaxşı, Paltarı da ki, 

istəyirsən belə tikdirməzsən, belə tikdirərsən. Bir də axı  nə 

olsun mənim xoşum gəlmir. Mən köhnə adamam və moddan–

zaddan da yaxşı başım çıxmır. Bəlkəm elə saçın nə  qədər 

gödək olsa, o qədər yaxşıdır baş ağrın da az olar. 

Bir də lap düzü mənimçün heç gözəllik də əsas deyil. Hamı 

gözəl olmaz ki! Əsas odur ki, ağıllı olsun, xasiyyəti yaxşı 

olsun, qanacağı–qabiliyyəti olsun. Bu sarıdan da, yəni 

qanacaq–qabiliyyəti, mədəniyyəti deyirəm, Fərhad mənim 

beynimi elə doldurmuşdu ki, mən lap əmin idim: gəlinim 

mərifət,  ədəb–ərkan dağarcığıdır və  mədəniyyətə heykəl 

qoyulsa, gərək onun və ailəsinin heykəlini qoysunlar. Hə, hər 

neysə axır ki, Merini gördük. Qız mənə  ağuzucu bir salam 

verib özün divana yıxdı və fit çalmağa başladı. Sonra da: Ma, 

mne piroq, – deyə çığırdı.  

Dilim dinc durmadı, dedim: 

–Qızım, dur özün götür də, sən anannan cavansan. 

---

 206 

Meri təəccüblə  mənə baxdı  və dedi: – Çto? – Deyəsən 

dediyimi yaxşı başa düşməmişdi. Fərhad könülsüz tərcümə etdi 

və bu zaman qız ürəkdən bir: Püff! – eləyib üzünü o biri tərəfə 

çevirdi və fit çalmağa başladı. Mən dediyimə peşman oldum, 

amma insafən atası da mənim sözümə haqq verdi: 

–Vı prav – dedi – Lyalya ix zabalaval. 

Meri bu sözləri qəbul elədi, tam bir etinasızlıqla və lakin 

birdən ilan vurmuş kimi sıçradı  və  cəld radiocihazın üstünə 

cumdu: 

–Çut ne zabıla, – dedi, – konsert. – Bir əcnəbi adı çəkdi ki, 

əməlli tanımadım. 

Dərhal bacısı–qardaşı onun yanına qaçdılar və sevinclə 

attanıb–düşdülər və həmin adı təkrar edib: 

–Ura! Ura! – deyə qışqırışdılar. 

Radionu yandırıb hər üçü qayıtdı  və  əyləşdi divanda və 

böyük bir maraqla gözləməyə başladılar. Amma görünür, Meri 

vaxtı çaşdırmışdı, çünki bu dəm radiodan muğamat səsi gəldi, 

özü də Zülfü oxuyurdu. 

Meri qaşlarını çatdı,   sonra da   nə isə  düşdü yadına: 

–Ax da, çerez ças, – dedi. – Ya zabıla, ved u nas zdes 

bakinskoe vremya, – və radionun üstünə cumdu 

söndürməkçün. Mən çoxdandı Zülfünü eşitməmişdim. Odur ki, 

böyük həvəs və  ləzzətlə qulaq asmağa hazırlaşmışdım. Və 

görəndə ki, bu ləzzəti əlimdən alırlar, yalvardım: 

–Qızım, keçirmə, – və başa düşsün deyə əlimlə işarə etdim. 

Meri çiyinlərini çəkdi, geri qayıtdı, divanda oturdu və dedi: 

–Ne panimaö, kak mojno sluşat takoe mıçanie.  

Və sonra eşitdim ki, Fərhad Meriyə döndü: 

–Ya nə znayu, çto s nim, vabşe on toje preziraet muğamı.  

Bu ağ yalandan qan vurdu beynimə. Amma yenə də özümü 

saxladım. Muğamatın kədər və möhnət dolu aləminə dalmağa 

başladım. Bir də gördüm Meri durdu. 

–Nu znaeş, Farik, ə dalğşe ne v silax terpet eto – və o biri 

otağa keçdi. Bacısı, qardaşı da dalıycan. Az sonra Leyla: 

---

 207 

–Prastite mine, – deyib otaqdan çıxdı  və  ən nəhayətdə 

Mikael də bir bəhanəylə sürüşdü otaqdan. 

Otaqda bir mən qaldım və bir də  Fərhad. Fərhad demə 

bayaqdan məndən yığıbmış  və indi tökdü hamısını üstümə. – 

Dur gedək, – dedi, – biabır olduq, elə  gərək 

mədəniyyətsizliyimizi burda göstərəydik? Özünü belə niyə 

aparırsan, belə niyə danışırsan. Yaxşı olar ki, desinlər oğlunun 

forsuna bax, atasının mədəniyyətinə, savadına, qanacağına bax! 

Dur gedək heç olmasa bu biabırçılıq qurtarsın. 

Dedim: 

–Kəs səsüvü, köpəy oğlun qoduğu. Sən öləsən, Zülfü "Şur" 

təsnifini qurtarmayınca buradan çölə ayaq basan kişi deyil. 

Farhad gördü ki, yox qırımım ayrıdı. Da söz demədi. O da 

keçdi öz istəklisinin yanına. Beləliklə  də  mən lap tək qaldım. 

Hə bir də Zülfünün yanıqlı  səsi. Sən öləsən, ömrümdə 

muğamata belə  ləzzətlə qulaq asmamışdım. Hərdənbir ev 

yiyələri gah o qapını, gah bu qapını açıb otağa boylanırdılar. 

Bilmirəm da nəyi yoxlayırdılar, muğamatın qurtarıb–

qurtarmadığınımı, yoxsa ki, mən getmişəm, ya yox? Axırda 

Fərhad içəri girdi dedi: 

–Əşi, söndür bunu da. Bütün evi bu otaqdan didərgin 

salmısan. 

Elə bu dəmdə muğamat qurtardı və radio dedi: 

–Xosume Baku.  

Dedim: 

–Hə, indi söndürə bilərsən. Çağır qohum–qardaşuvu 

gəlsinlər, görüşək gedək. 

Mikael, sonra arvadı, nəhayət iki qızı  və bir oğlu gəldilər, 

görüşdük. 

Mikael dedi: 

–İnaqda zaxadite. 

Meri dedi: 

–Hm, da.  

Arvadı dedi: 

---