A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
217 gəldi? Sən öl, sənin "Moskviç"in lap Zəki müəllimin malıdı! Teyyub nə isə fısıldadı. Sadıq eyvandan əyilib, aşağıda qapımızın ağzında dayanmış yaşıl "Moskviç"i göstərdi. – Budur e, elə burda dayanıb. Teyyub "Volqa" alıb, odur ki, elə bu "Moskviç"i verməyə adam axtarırdı. Özü də qət təzə maşındı. Murtuz xəbər aldı: –Nə qədər gedib? –Cəmi-cümlətanı beş min iki yüz kilometr! Özü də, canımçün, motoru saat kimi işləyir. Hə, Zəki müəllim, sağlığına qismət olsun! –Çox sağ ol, Sadıq, amma bu nisyə söhbətdir. Bu saat mənim maşın almaq imkanım yoxdur. Mən bir ilə, il yarıma nəzərdə tutmuşdum. –Eh, ay Zəki müəllim, Teyyub elə oğlanlardan deyil. Götür, maşın olsun sənin. Pul-zad da lazım deyil. Mən elə bunu Teyyubun da adından deyirəm, neçün ki, xasiyyətinə bələdəm. –Yaxşı qanmadım, necə yəni? – Mən bunu deyəsən bir qədər sərt dedim, çünki Sadıq nə isə tutulan kimi oldu və dərhal sözü dəyişdi. –Yox, onu deyirəm ki, yəni qaçhaqaç deyil ki, dostuq, aşnayıq. Adamın adama doverisi olar. Götür maşını işlət. Pulun da vamnan verərsən. Bir hissəsini indi, bir hissəsini bir il, il yarımdan sonra, haçan kefin istəsə! –Çox sağ ol Sadıq, amma bu havayı danışıqlardı, keç ayrı söhbətə. Sadıq susdu və nədənsə əyri-əyri Murtuza tərəf baxdı. Bu baxışı mən də, Murtuz da tutduq. Az sonra Murtuz ayağa durdu:
–Zəki, telefon hardadır, mənim bir uzun-uzadı telefon söhbətim var. Murtuz o biri otağa keçdi. Sadıq stulunu mənə yaxın çəkib səsini bəmə saldı. –Zəki müəllim, vallah, sənin belə qəribə xassiyyətin var e!
218 A kişi, biz də sovet vətəndaşıyıq, vətəndaşlıq borcumuzu da bilirik və indi bacardığımıza, fərasətimizə görə yerinə yetirməyə də çalışırıq. Amma belə vasvasılıq da yaxşı deyil də, he, he, he! Zəki müəllim, yaxşı, sən maşını mağazadan yox, bizdən alsan, pulunu da birdən yox, erməni demiş "qamas- qamas" versən dünya dağılmaz ki, sovet hökumətinə bir şey olmaz ki, hə? –Yox, olmaz. –Nə olmaz? –Sovet hökumətinə bir şey olmaz, amma o sən deyən iş də olmaz, baş tutmaz. –Bax, bu olmadı da, Zəki müəllim, sən özünü bizə yad biləndə, biz də səni yaxın saya bilmərik, bir sözümüz, dərdimiz olsa, deyə bilmərik. Hə? Mən ölüm, necə sözdü? Mən nəzakət və qonaqsevərlik haqqında bütün bildiklərimi səfərbər edib gülümsənən sayaq oldum. –Yox, niyə ki... –Bilirsən, Zəki müəllim, indi mən sənin yanına ərk eləyib gəlmişəm. Bizim xalanəvəsi, Teyyubun oğlu sənin sənətini seçib. Deyir elə mən də Zəki dayım kimi olmaq istəyirəm. Hə, indi dokumentlərin də verib sizin instituta. Maşallah, çox zəkalı, qabiliyyətli uşaqdır, amma bir az utancaqdır, bir də belə çox nervnidir, imtahan-zad olanda da lap özünü itirir, bildiklərini də yadından çıxarır, görürsən dili tutuldu, bir kəlmə danışa bilmədi. İndi, Zəki müəllim, uzun sözün qısası, səni deyib gəlmişik. Teyyub mənə deyəndə dedim xalaoğlu, sən lap arxayın ol, ürəyivi buz kimi elə, Zəki müəllim mənimlə qaranoydı, qardaş kimiyik, sözümü yerə salmaz. Zəki müəllim, gərək elə biləsən öz balandır. Necə deyərlər, əti sənin, sümüyü mənim, gərək ona kömək eləyəsən, biz orda səndən başqa heç kəsi tanımırıq. İndi sən özün bil də, kimi görmək lazım, nə lazımdı, göz üstə! Sən ancaq bizə papaq elə! Teyyub nəhayət dilləndi: –Xəcalətdə qalmarıq, – deyə fısıldadı.
219 Mənim ürəyim şiddətlə döyünürdü. Hiss edirdim ki, rəngim də qaçmışdır. Ağzımı açıb bir kəlmə danışa bilmirdim, elə bil nitqim tutulmuşdu. Sadıq yan cibindən balaca bir kağız çıxarıb mənə uzatdı: –Bax, uşağın adı, qruppası, listin nömrəsi, hamısı burda yazılıb. Amma, Zəki müəllim, sən məndən yaxşı bilərsən, hamısı beş olmasa balı çatmaz, ha. Bir də ki, – o, yenidən küçəyə əyildi, – şərtimiz belədir, biz səni dost bilib, ərk eləyib uşağı tapşırırıq, sən də gərək bizi dost biləsən, ürəyimizi qırmayasan, maşını qaytarmayasan. –Peşkəşi qaytarmazlar ki, – deyə Teyyub bir daha fısıldadı. Mən kağızı Sadığa uzatdım: –Otuz il müəllimlik eləmişəm, Sadıq, – dedim. Hiss edirdim ki, həyəcandan səsim əsir, bir uşaq kimi əsəbiləşdiyimçün daha da pərtləşirdim, – səninlə də beş il qonşu olmuşuq. Amma, doğrudan təqsirkaram, nöqsanımı boynuma götürürəm, bu günə qədər səni tanımamışam, nə yuvanın quşu olduğunu bilməmişəm. İndi tanıdım. Sadıq belə gözləmirdi. O, bir an karıxdı, lakin dərhal özünü ələ alıb dedi: –Belə niyə, Zəki müəllim, niyə qanını qaraldırsan, biz sənə dost kimi... –Mənim sən adda dostum yoxdur. –Belə oldu? –Hə, belə oldu. –Axır sözündür. –Ümumiyyətlə səninlə axır görüşümdür. Teyyub fısıldaya-fısıldaya: –Bacıoğlu, bəlkə "Moskviç"i bəyənmədin, "Volqa" düzəldərik, – dedi. Ən dəhşətlisi o idi ki, bu adam bu sözləri kinayə kimi yox, ciddi təklif kimi deyirdi. –Bu saat ikiniz də itilin burdan, yoxsa prokuror çağıraram. Mən onların ardınca qapını çırpan kimi Murtuz təəccüblə
220 soruşdu: –Nə oldu? –Heç nə əşi. İti qovan kimi qovdum. –Niyə axı, nə deyirdilər ki? Biz eyvana çıxdıq. Mən hələ də əsəbdən titrəyə-titrəyə məsələni danışdım. –Əşi, bir toxta, belə nadürüstlərlə neyləmək olar! Əsəbiləşmə! At! dü!.. Namus, vicdan ki, olmadı... çətindi. İki bir. Ən pisi də o oldu ki, bir şey eləmək olmur. İşi elə bic tuturlar ki: şahid yoxdur. Heç nə isbat eləməyəcəksən. Üstəlik sənə böhtançı adı da yaxarlar, kitab bağlanar. –Bəli,– dedi, – bəla da ondadır. Amma, aşna, öz aramızdır, marssan ha. –Hə, indi bir dörd çahar Murtuz lələşinçün dərmandır. Ay dörd çahar hardasan? –Al, bu da dörd çahar. Sən istədin, mənə gəldi. –İt sümüyüdür də, – deyə Murtuz həsrətlə zərlərə baxdı. Maşın qapısının şappıltısı eşidildi. Çağrılmamış "qonaqlar" yaşıl "Moskviç"lərinə əyləşirdilər. Birdən gözüm maşının nömrəsinə sataşdı. Sən bir təsadüfə bax, nömrə mənim atdığım zərlərin eyni idi: 44-44. Dörd çahar. – Yaxşı, Murtuz, – dedim, – sən mars! Amma mən bunu necə oynayım axı? Nəyimə lazım idi mənə dörd çahar verdi? Murtuz köksünü ötürdü: –Allah ondan mənə vermir ki... Bu əhvalatın nəticəsi sonrakı il oldu. Onu da deyim ki, o il Teyyubun oğlu birinci imtahandan üç aldı, mənim imtahanımdan isə bütün obyektivliyimə baxmayaraq (axı, uşağın nə təqsiri vardı?), bir suala belə cavab verə bilməyib kəsildi. Gələn yay qəbul komissiyasına mənim yerimə Murtuz qalmışdı. Mən isə ailəmi bir "Pobeda"ya doluşdurub Göy gölə aparmışdım. Bir-iki yerdə az qala qəzaya uğramışdıq, amma ümumiyyətlə pis keçmədi. Avqustun axırında Bakıya qayıtdıq.
Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|