A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 460 

Əvəz: 

–Bağlara getdi, —dedi. 

Sadıqov bir an mat–məəttəl quruyub qaldı, sonra ilan çalmış 

kimi yerindən sıçradı, Əvəzin üstünə cumdu, març o üzündən, 

març bu üzündən öpdü: 

–Əşşi, sən fontansanmış ki, — dedi. — Saçlarını 

daramamağından görürəm ki, şairsən, mən səni göydə 

axtarırdım, yerdə əlimə düşmüsən. Deməli deyirsən: 

Qəlbim dağlara getdi. 

Qəlbim bağlara getdi.  

–Can! —deyə tələsik yazdı. Nöqtə qoydu. 

–Vse. —dedi. —Znaçit poemanı yazıb qurtardıq. 

Qalın bir qovluğu Əvəzə uzadıb: 

–Mən ölüm bir qafiyələrinə–zada əl gəzdir. Sinəm doludur, 

amma qafiyə  cəhətdən bir az axsayıram.  Özün  öz  ayağınla 

gəlib çıxmısan. Bir əl gəzdir. 

Əvəz  Əvəzov bir üzr istədi, dedi ki, mən  şair deyiləm, 

amma inişil avtobusda bir şairnən yol getmişəm. Ona verərəm, 

düzəldər, amma sən də  gərək mənim işimi düzəldəsən. Açdı 

məsələni dedi. 

Sadıq Sadıqov fikrə getdi, karandaşı ağzından çıxarıb başını 

qaşıdı. 

–Doğrusu, — dedi, — yaman şeyçün ağız açırsan. Deyir 

bəxşiş var xalvar–xalvar, hesab var dinar-dinar. Burda cibişdan 

məsələsi var. Özün bilirsən də, şer, sənət, yaxşı şeydir, amma 

ac qarına şer yazmaqdan nə çıxsın. Gərək cibin dolu olsun ki, 

təbin də fantan vursun, — sonra bir az fikirləşib əlavə etdi: 

—Yaxşı, sən arif adamsan, mənə bu poema üçün neçə 

verərlər? 

Əvəz nəyisə yadına salıb: 

–300 manat, —dedi. 

Sadıqov: 

–Yaxşı, — dedi, — göndər adamıvı gəlsin yanıma. Katibəyə 

tapşıraram. Desin katibəyə dağlardan gəlmişəm, bağlara 

---

 461 

gedirəm. Onda buraxar yanıma. 

İri bir qovluğu Əvəzə uzatdı: 

–Bunu da ki, verirəm sənə, əti sənin, sümüyü mənim.   

Əvəz Əvəzov gəldi birbaş Əsgər Əsgərovun üstünə: 

–Əsgər müəllim, — dedi, — bəlkə yadınızda ola, inişil bir 

avtobusda yol getmişdik. Biletinizi də mən aldım. 

Əsgərov  Əvəzin qoltuğundakı qovluğu görəndə sapsarı 

saraldı. 

–Yox... Yox... — deyə  kəkələdi. — Xəstəyəm... vaxtım 

yoxdur... yadımda deyil... başqa  şəhərə köçürəm... Nənəm 

rəhmətə gedib... Arvadım bolnisadadır... dayım damdan 

yıxılıb... sizi tanımıram... 

Əvəz: 

–Necə tanımırsan? —dedi. —Hələ  mənim sklyari balığım 

vardı, xoşunuza gəlmişdi. 

Birdən Əsgərin gözləri işıldadı; 

–Sklyari? 

Əvəz: 

–Bəli, —dedi. 

–Durur o balıq? 

–Yox, öldü. Amma istəsəz, sizinçün düzəldərəm. 

–Yəqin? 

–Yüz faiz! 

Əsgərov dərin bir ah çəkib: 

–Yaxşı, — dedi, — əsərin adı nədir? 

–Mənim deyil, tanışımındır. Xahiş edirəm oxuyasınız. 

–Oxumağına oxumayacağam. Amma balığı tapıb gətirsən, 

rəy yazaram ki, çap eləsinlər. 

Əvəz ordan gəldi bacanağı Namaz Namazovun yanına. 

Namaz Namazov zoomağazada satıcı işləyirdi. 

Namaz: 

–Bildir gedən bildirçin, hanı  sənin bir qıçın,—dedi,—nə 

əcəb, gün hayandan çıxıb, ay hayandan batıb? Sən də bizim 

qapımızı açarmışsan. Mənə görə qulluğun? 

---

 462 

Əvəz məsələni açdı. Namaz eynəyini taxıb: 

–Əşi, mənim, bax belə bu dörd gözüm üstə, —dedi. —Bu nə 

işdir ki, sən boyda kişi o boyda yolu gəlmisən. Zəng vuraydın 

da. Amma hardan? Mənim də lap ağlım çaşıb. Skleroz-

zəhirmar, yadımdan çıxıb ki, telefonum yoxdur, çəkdirə 

bilməmişəm. Görürsən, hərdən otururuq, arvad deyir, bacımçün 

lap burnumun ucu göynəyir, bir telefonumuz olmadı, zəng 

eləyib deyək bacılı-bacılı, can bacılı. Bura bax, Əvəz, deyirlər 

sənin ATS-də adamın var, bəlkə bu işə bir əncam çəkəsən. 

Canımçün sən boynuma bu boyda xəcalət qoysan, mən də 

qalaram pis vəziyyətdə ki, xəcalətindən necə çıxım? 

Əvəz gəldi birbaş ATS-ə Əkbər Əkbərovun yanına. Neçə il 

bundan qabaq ət oçeredində tanış olmuşdular. 

Əkbər: 

—Yadındadı, —dedi, — yadındadı o günlər? Yaxşı oldu ət 

işi düzəldi, mənə görə qulluğun?  

Əvəz Əvəzov əvvəlcə: 

—Qul sahibi olasan, —dedi, sonra məsələni açdı. 

Əkbər Əkbərov: 

—Yox, — dedi.  — Çox çətin yerdən yapışmısan. 

Düzəlməyəcək. — Bir müddət susdu, durub otaqda var-gəl 

elədi. —Daha sənsən də  Əvəz — dedi. — Səndən keçə 

bilmirəm. Təzə nömrə vermək imkanımız yoxdur. Amma 

pojarnı komandanın nömrəsini alıb verərəm sənin bacanağına. 

01-lə necəsən? Həm qısa, həm rahat. Gülürsən, işin düzəlib. 

Ah, haramzadə, vur bura. Aşna, o gün səni futbolda qarmon 

çalan Qulu Quliyevlə yanaşı görüblər, olmaya dostsuz. 

Əvəz: 

—Yox, yerimiz yan-yana düşmüşdü. Yoxsa heç tanış 

deyilik. 

Əkbər: 

—Əlbəttə, — deyə qaş–qabağını tökdü. — Mənə  gələndə 

tanış olmazsan da. Adama yaxşılıq yoxdu, ədə, mən sənə 

telefon düzəltmək üçün, atama od qoyuram, sən mənim 

---

 463 

bacanağımın toyuna bir qarmonçunu gətirə bilmirsən? Deməli, 

belə oldu? 

Əvəz  Əvəzov  Əkbər  Əkbərovun yanından çıxıb gəldi 

uşaqlıq dostu Qulam Qulamovgilə: 

—Qulam, — dedi, — ölmüşəm, gərək məni yerdən 

götürəsən. Eşitmişəm, sən bildir qarmonçalan Qulu Quliyevin 

bibisinin dişini çəkmisən, qurban olum sənə, ona deginən, 

Qulunu dilə gətirsin, bir tanış var, onun toyuna getsin. 

Qulam: 

—Əvəz, — dedi, — mən sözü adamın üzünə açıq deyənəm. 

Qulunu toya gətirmək mənimçün su içmək kimi asan işdir. 

Amma sən də  gərək bizim bir işimizi düzəldəsən. O yan, bu 

yan yoxdur. Oğlum bu il necə olsa ali məktəbə girməlidir. 

Bıçaq sümüyə dayanıb. İnişil girəsi idi. 

Əvəz: 

–Canla-başla sənə kömək edərdim, — dedi. — Amma mən 

nə edə bilərəm?  

–Çox  şey.  İmtahanı  Bəşir Bəşirov qəbul edəcək. 

Vələdüzinanın biridir. Üç il yayı özü qalır qəbul 

komissiyasında. Bir il qaldı velosiped aldı, bir il qaldı —maşını 

aldı, bu il də qalıb, deyəsən tramvay almaq istəyir. İndi gərək 

sən bu Bəşiri bişirəsən. 

Əvəz: 

–Axı mənim onunla heç salam-kəlamım yoxdur, — dedi. 

Qulam: 

–Zato o Bəkir Bəkirovun dostudur. — dedi. 

–Nə olsun, mən Bəkir Bəkirovu da tanımıram. 

–Sən bir mənə qulaq as. Bəşir Bəşirov Bəkir Bəkirovun 

dostudur. Bəkir Bəkirov Bəbir Bəbirovla qardaş kimidirlər. 

Bəbir Bəbirov Bədir Bədirovla qonşudurlar. Necədir səninçün? 

–Lap yaxşı, amma... 

–Dayan, darıxma, dalına qulaq as. Bədir Bədirov bu yaxında 

oğlunu evləndirmək üçün Tələt Tələtovgilə elçi gedəcək. Tələt 

Tələtov Qüdrət Qüdrətovun dostudur. Qüdrət Qüdrətov Fikrət 

---