A n a r əsərlər I hekayələr, povestlər

 112 

onlarçün saxlayırdım. Görürsən bəzi günlər heç paltoların 

çoxuna yer olmurdu, onlar da heç görürsən, o gün işə 

çıxmayıblar. Amma mən bu yeri boş qoyurdum, bilmirəm, ay 

bala, nəyə görəsə o yerdən ayrı palto asmağa ürəyim gəlmirdi, 

qıymırdım. 

Hə, bir dənə  də ayrı, mixəyi kişi paltosu vardı. Onu da 

həmişə  tək asardım. Həmişə paltonu tək verərdi, bilirdim ki,  

adama yovuşmazdı. Bu idarədə bir tanışı, bir dostu, aşnası 

yoxdu ki, onunla bir yerdə  gəlsin ya bir yerdə getsin. Bu 

mixəyi palto nədən belə yaxşı yadımda qalıb: bu palto çox 

təzəydi, özü də bahalı parçadandı. Amma heç vaxt asqısı 

olmazdı. Neçə  dəfə demişdim, tikdirmirdi ki, tikdirmirdi. 

Axırda bir gün hövsələm çatmadı, götürüb özüm tikdim. 

Nə isə, sözüm onda deyil... Günlərin bir günündə  səhər 

işçilərin paltolarını alırdım. Yaman da basırıq idi, heç fikir 

vermirdim nəyi hara asıram. Gücbəlayla çatdırırdım. Aralıq bir 

az sakitləşəndən sonra gördüm ki, balam, deyəsən sarı paltonu 

həmin o mixəyi paltoynan asmışam. Dedim, hə, yəqin çaş-baş 

salmışam. Qaranı mixəyinin yerinə asmışam. Getdim, baxdım, 

gördüm yox, qara palto heç yerli-dibli yoxdu. 

Səhərisi gün yenə belə, sarıynan mixəyini bir verdilər. 

Üç–dörd gün elə belə keçdi, bir gün gördüm, qara paltolu da 

gəlib öz paltosunu uzatdı. Tək verdi, mən də ayrı asdım. 

Neyləyəydim, a bala, ta bir yerə üç palto asa bilməzdim ki. O 

gün də yaxşı yadımdadı, bir az yağış yağmışdı. Yağış yağırdı 

deyəndə, heç ağıllı–başlı yağmırdı da, elə balaca çisələyirdi. 

Bütün paltolar azacıq islanmışdı, amma qara paltonu elə bil 

suya salıb çıxarmışdılar. 

Bir müddət keçdi. Bir aya kimi. Bir gün qara paltolu mənə 

yanaşdı, qızın paltosunu istədi. Bilirsən, bala, bizdə belə qayda 

var: kim ki, hansı nömrəni verir elə həmin paltonu da alır. Lap 

istəyir atam oğlu, qardaşım olsun, nömrəsiz ona palto 

vermərəm. Həm də ki, özgəsininkini. Amma buna ürəyim 

gəlmədi. Qıymadım. Dinməz-söyləməz qızın sarı paltosunu 

---

 113 

ona uzatdım. Aldı, baxdı, baxdı... Sonra qaytardı. Çıxdı getdi. 

Bundan sonra bir də onu görmədim. 

 

18 dekabr 1959

---

 114 

 

 

KEÇƏN İLİN SON GECƏSİ 

 

Həmişə olduğu kimi indi də  Həmidə xala yeni ili öz 

evlərində qarşılayırdı. Onun yaşı  əllini çoxdan ötmüşdü. Yeni 

ili qarşılamaq dəb düşəndən bəri o, yalnız bircə dəfə, dekabrın 

otuz birində öz evlərində olmamışdı. O da təsadüfən; Həmidə 

xala  əri Qəzənfərlə Moskvadan qayıdırdı.  İş elə  gətirdi ki, 

Mahaçqaladan bir az bəri qatarı saxladılar. Yolu qar basmışdı. 

Başqa sərnişinlər kimi Qəzənfərlə Həmidə də qırx yeddinci ili 

qatarda qarşılamalı oldular. 

Əlli ikinci ildə isə Qəzənfər vəfat elədi. 

Həmidə xalagilin dörd uşağı vardı. İki yaşında vəfat eləmiş 

Sahib də dursaydı, beş olardı. 

Böyüyü qız idi – Gülarə. Ondan kiçiyi – Rüstəm. Sonra 

Dilarə, bir də sonbeşik – Tofiq. 

Gülarə  ərdə idi. Əri Süleyman həkim idi. Gülarə ilə 

Süleymanın uşaqlarının adı Vaqif idi. O, yaşyarımında idi. 

Tofiqin on dörd, Dilarənin on yeddi, Rüstəmin iyirmi bir, 

Gülarənin iyirmi beş yaşı vardı. 

Gülarədən başqa bütün uşaqlar evdə  Həmidə xala ilə bir 

yerdə yaşayırdılar. 

Keçən ilin son gecəsi idi. Saat doqquza on beş  dəqiqə 

qalırdı. 

Həmidə xala mətbəxdə idi. Plov bişirirdi. 

Tofiq tez-tez telefonla danışır, hərdənbir mətbəxə, anasının 

yanına gəlirdi. 

–Ana, Seyran da gələcək. 

–Seyran kimdi, a bala? 

–O sənin xoşuna gələn oğlan var ha. Deyirdin həmişə 

səliqəylə geyinir. 

–Hə. Lap yaxşı.  

Tofiq həyəcanlı idi. Həyatında ilk dəfə yeni ili öz 

---

 115 

"kompaniyası" ilə qarşılayırdı. "Kompaniya" oxuduğu 

məktəbin səkkizinci sinif şagirdlərindən ibarətdi. Uşaqlar iki-

üç ay əvvəldən söz qoymuşdular ki, yeni ili yığışıb bir yerdə 

qarşılasınlar.  

Tofiq: 

–Gəlin, bizdə  yığışaq, – deyə  təklif etmişdi. – Bizdə 

anamdan başqa heç kəs olmayacaq. O da bizə mane olmaz. 

–Bəs böyük bacın, qardaşın? 

–Onlar heç vaxt yeni ili evdə qarşılamırlar. 

Tofiq böyük bir sirr açırmış kimi anasına xəbər verdi ki, 

siniflərinin qızları da öz valideynlərindən icazə alıblar, yeni ili 

Tofiqgildə qarşılayacaqlar. Tofiqin mərhum atasını – adlı–sanlı 

neft ustası Qəzənfəri hamı tanıyırdı. 

–Ana, bəlkə Vasifin bacısı da gəldi. O, bizim sinifdə 

oxumur, amma qardaşıyla o da gəlmək istəyir. 

–Nə olar, oğlum, qoy gəlsin, gözümüz üstündə yeri var. 

–Bəs xörək çatar?  

Həmidə xala gülür: 

–Çatar, çatar, lap on beş nəfər də artıq olsa çatar. 

Tofiq yenidən kiməsə zəng eləyir və nə barədəsə uzun-uzadı 

danışır. Dəstəyi asır, sonra başqasına zəng eləyir. Yenə uzun-

uzadı danışır, asır. Sonra onun özünə  zəng eləyirlər. Danışır, 

danışır... Ona elə  gəlir ki, bu "kompaniyanı" bir yerə  yığmaq 

son dərəcə mürəkkəb və bəlkə heç baş tutmayan bir işdir: biri 

gec gəlmək istəyir, biri tez, biri uzaqda olur, biri Tofiqgilin 

evini tanımır, birinin telefonu yoxdur, biri də  gəlməyə utanır. 

Elələri də var ki, birdən-birə, gözlənilmədən, görürsən 

gəlməkdən imtina edirlər. Ən çox naz edən, əlbəttə, qızlardır. 

–Ana, görürsən, Firəngiz gəlmək istəmir. 

–Niyə? 

–Deyir mən elə bilirdim özümüz olaçağıq. Sənin böyük 

qardaşından, bacından utanıram. 

– Yaxşı, neyləyək, a bala? 

Tofiq acıqla otaqlara – Rüstəmlə Dilarə səmtinə baxır. 

---