566
mənim yerimdə əyləşirlər, maşını idarə edirlər, mən də sizin
yerinizdən onlara nəzarət edirəm. Ona görə də bu maşında hər
şey cütdür. Amma siz narahat olmayın, əyləşin, indi siz
tərəfdəki sükanlar işləmir.
Tələbə oturdu. Sürücü kiçik maqnitofonu işə saldı, xəfif, bir
qədər qəmli musiqi səslənməyə başladı. Yumşaq ressorlar,
paralon örtüklər, sakit musiqi qəribə bir rahatlıq, arxayınlıq
atmosferi yaradırdı. Əgər yaddaşda qala bilsəydi, yəqin ki,
adamlar ana bətnində — insanın ilk kainatında — özlərini belə
dinc, arxayın hiss ediblər.
Maşın yanmış xarabanın solundan buruldu, onlar dəniz
qırağına çıxdılar və tələbə dərhal iyirmimərtəbəni gördü. İndi
bina ala–bəzək elektrik işıqlarına qərq olmuşdu. Rəngbərəng
pərdələr, abajurlar, neon və adi işıqlar evin pəncərələrinə əlvan
bir çıraqbanlıq paylamışdı. Evin eyvanları insanlarla dolu idi,
onlar burda çoxdan məskən salmışdılar. Sakinlər yeyir–içir,
mırt vurur, gülür, eyvandan eyvana danışır, musiqi, radio
dinləyir, televizora baxır, cürbəcür oyunlar oynayırdılar. Ev
normal bir axşam həyatıyla yaşayırdı. Tələbə anladı ki, onlar
evin arxa tərəfindən çıxırlar, indiyəcən o, evi yalnız
avandından görmüşdü, odur ki, o biri səmt — yanmış xarabalıq
tərəf ona bu qədər qeyri-tanış gəlmişdi. Maşın dayandı.
–Çox sağ olun, deyə tələbə səmimi-qəlbdən sürücüyə
təşəkkür elədi. Daxilən o, bayaqkı təlaşı üçün xəcalət çəkirdi,
özünü danlayırdı. "Yekə kişisən, materialist, rasionalistsən,
tələbəsən, bir yandan da belə ibtidai bir qorxu. Ayıb olsun!"
Maşından düşərkən diqqətlə sürücüyə baxdı və tələbəyə elə
gəldi ki, sürücünün sifəti tanışdır. Sürücü də maşından düşdü,
qapısını açarla bağladı. Onlar binaya müxtəlif qapılardan daxil
oldular. Tələbə liftin düyməsini basdı. Lift haradansa çox
yüksək mərtəbədən gəldi, dayandı, qapısı açıldı. Tələbə
kabinənin içinə girdi, qapı bağlandı və işıq söndü. Kabinənin
içində göz-gözü görmürdü, tələbə kibrit çəkdi, odun işığında
iyirmimərtəbənin düyməsini tapdı, basdı və hiss elədi ki, lift
downloaded from KitabYurdu.org
567
yuxarı yox, aşağı hərəkət edir; halbuki onlar birinci mərtəbədə
idilər. Əvvəlcə liftin xarab olması, zirzəmiyə, şaxtanın dibinə
düşməsi fikri tələbəni qorxuzdu, ancaq duyanda ki, lift elə hey
dərinliyə gedir, gedir, bir-iki mərtəbə deyil, azı səkkiz-on, yox
on dörd-on beş, iyirmi mərtəbəyə yer altında qərq olur —
tələbəni vahimə basdı. Yadına düşdü ki, kimdənsə eşitmişdi —
böyük şəhərlərdə bəzən strateji məqsədlərlə böyük binaların
altında yerin dərinliklərinə doğru neçə-neçə mərtəbə tikilir.
Amma indi, liftin görünməz dərin lağımın dibinə doğru bu
dayanmaz hərəkətində, tələbə nə isə bir məzar qoxusu duyurdu.
Belə dərin məzar ola bilməzdi, amma nədənsə tələbə
düşünürdü ki, ömrünün sonudur və qəribə, anlaşılmaz, mənasız
bir aqibətdir bu. Birdən kabinənin içində gur işıq yandı və
tələbə ilk baxışdan liftin ona qəribə görünməsinin səbəbini
anladı —kabinənin içində düz qapının qənşərində güzgü vardı,
amma bu güzgü kabinənin içini əks etdirmirdi. Başqa bir qapını
əks etdirirdi, bu qapıya oxşayan, amma tamamilə özgə bir
qapını. Lift qəfildən dayandı və sol tərəfdəki divarı açıldı —
demə, bu da qapı imiş. Tələbə kor adamlar kimi ayağıyla yeri
asta–asta yoxlaya-yoxlaya kabinədən çıxdı və qarşısında öz
mənzilinin qapısını gördü. 20 mərtəbədəki mənzil qapısını.
Şübhə ola bilməzdi —həmin nömrə, həmin familsiz lövhə,
zəng, kilid yeri. "Görünür bu xəstəlikdir, —deyə tələbə
düşündü, — oriyentir hissinin itməsi. Qaranlıqda səmti dolaşıq
salıram. Yuxarı hərəkət mənə enmək kimi gəlir. Bəzən belə
şeylər olur, adam sağı-solu çaşdırır. Sağ ayağını sol ayağı kimi,
solu sağ kimi duyur. Sabah həkimə getmək lazımdır". O,
qapının zəngini basdı və gülümsündü. "Şükür, mənzil
partlamadı". Açarla qapını açıb içəri girdi. Otaq çıraqban idi.
Dəhlizdə işıq yanmırdı. Çamadanı öz yerində idi. Tələbə otağa
bir az xoflu girdi. Diqqətlə otağa göz gəzdirdi. —Hər şey öz
yerində idi, onun qoyub getdiyi kimi. Axı ayrı cür ola da
bilməzdi: — taxt, şkaf, stol, stullar, qırıq məftilli telefon, divar
saatı, üstündə də örtüyü (məgər o bu örtüyü qoparmamışdı?)
downloaded from KitabYurdu.org
568
Görünür qoparmayıbmış! Külqabı, külqabında da bayaqkı
yeganə siqaretin götüyü (ay səni, yadından çıxdı, siqaret
almadı). Fotolar... bəli fotolar... O, fotoları xüsusi bir diqqətlə
nəzərdən keçirdi; bu diqqət özünə də qəribə gəldi — sanki
fotolarda nə isə dəyişə bilərdi. Təbii ki, onlar əvvəlki kimi idi
— eyni miqdarda — evdən çıxmazdan qabaq tələbə nədənsə
onları saymışdı —səkkiz dənə idi, indi də səkkiz dənədir. Əgər
onun mənzildə olmadığı vaxt qarı gəlibmişsə də —yəqin ki,
onun öz açarı var —fotolara dəyməyib. Yəni bayaq,
doğrudanmı onları dəyişmişdi? Yəqin tələbəyə belə gəlib,
vəssalam. Axı niyə qarı iki daşın arasında fotoları dəyişməli
idi. Budur, bax, bu da oğlunun fotosu —əgər oğludursa! Tələbə
şən fit çala-çala mətbəxə keçdi. Heyf ki, küçədə azdı, başını
itirdi, yeməyə bir şey almağı unutdu. İndi evdə dişə vurmağa
bir şey yoxdur. O acmışdı. Eybi yoxdur, səhərə qədər, birtəhər
dözər. "Gedək yataq, hə, qarının xahişini yerinə yetirək,
hamamda işığı yana-yana qoyaq, madam ki, arvad bu işığı
mayak hesab edir, qoy onun istəyincə olsun". Tələbə hamamda
işığı yandırdı və kranı açdı. Su şux bir şırıltıyla axmağa başladı
və sanki onun axışı da adamın əsəblərini sakitləşdirirdi. Tələbə
yenə də gülümsündü. Sakit, arxayın, rahat bir təbəssümlə,
güzgüyə baxdı və güzgüdəcə öz gözlərinin dəhşətdən
böyüdüyünü gördü. "Düymə!" Bəli, düymə. Bu tələbənin lap
yaxşı yadında idi. Lap dəqiq. And içə bilərdi. Fotoda oğlan
köynəkdə idi və bayaq köynəyinin yaxası bağlı idi — tələbə
bunu tam dəqiq xatırlayırdı. İndi isə — tələbə bunu da
nəzərində aydınca canlandırırdı —oğlanın köynəyi
boğazınacan düymələnmişdi: Bundan qeyri şəkildə bir
dəyişiklik yox idi; eyni sifət, eyni poza, eyni ölçü. Tələbə: "axı
bu necə ola bilər?" — deyə düşündü. Güzgünün qabağında
donub qalmışdı. Vahimə bütün varlığına hakim kəsilmiş, qorxu
—onu müc eləmişdi. Tələbə addım ata bilmirdi, otağa keçib
fotoya bir də baxmağa ürəyi gəlmirdi —ona elə gəlirdi ki, indi
həmin şəkildəki oğlanı bəlkə də qalstuklu görəcək, ya...
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |